Cách đây 80 năm, ngày 10-02-1930, Việt Nam Quốc Dân Đảng bằng chính sức mạnh của dân tộc mình đứng lên Tổng Khởi Nghĩa đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược. Cuộc Tổng Khởi Nghĩa thất bại hàng ngàn đảng viên ưu tú đã bị bắt và bị đày đi côn đảo… Trong đó có một vùng côn đảo xa xôi tận Nam Mỹ gọi là Guyane thuộc Pháp đã lưu đày biệt xứ 325 chiến sĩ Yên Bái và những anh hùng dân tộc này đã vĩnh viễn nằm xuống chốn rừng sâu Amazon. Nhân dịp 80 năm tưởng niệm ngày Tổng Khởi Nghĩa của VNQDĐ (1930-2010)  Phái đoàn VNQDĐ đã thể hiện tưởng niệm Tổng Khởi Nghĩa một cách cụ thể bằng cách đến Guyane, Nam Mỹ để dựng bia tưởng niệm 525 anh hùng dân tộc, trong đó có 325 anh hùng VNQDĐ đã bị lưu đày biệt xứ và vĩnh viễn nằm lại nơi đây….Mời quý vị đọc 5 bài phóng sự đặc biệt của trang nhà https://www.vietquoc.org  Bài 5: Lễ dựng bia tưởng niệm những anh hùng dân tộc tại Guyane, Nam Mỹ – 79 năm mới có một lần.

Phái đoàn Việt Nam Quốc Dân Đảng đi dựng bia tưởng niệm
những nhà yêu nước tại Guyane, Nam Mỹ
(Phóng sự đặc biệt – Bài 5)

Lời mở đầu: một loạt bài phóng sự của anh Lê Thành Nhân, người cùng phái đoàn “dựng bia tưởng niệm 525 nhà yêu nước Việt Nam” tại Guyane, Nam Mỹ, Những anh hùng dân tộc này đã bị lưu đày biệt xứ đến vùng rừng thiêng nước độc của rừng thuộc rặng Amazon tháng 5/1931, đã bỏ mình nơi xứ lạ quê người…79 năm qua họ bị bỏ quên, không một mộ bia, không một nén hương, không một lời cầu nguyện v.v…Ngày 30-01-2010 phái đoàn VNQDĐ đã đến dựng bia tưởng niệm cho các anh hùng Việt Nam đã bỏ mình cho nền độc lập của dân tộc đặc biệt các liệt sĩ VNQDĐ sau cuộc Tổng Khởi Nghiã Yên Bái 10/02/1930 do VNQDĐ lãnh đạo. 

Bài 5: Lễ dựng bia tưởng niệm những anh hùng dân tộc
tại Guyane, Nam Mỹ- 79 năm mới có 1 lần
Ngày thứ Bảy (30/01/2010)

Cả đêm hôm qua trời mưa, sáng nay đường vào Nhà Lao An Nam thật lầy lội, bác Thanh Sơn đem theo chiếc áo dài khăn đóng cổ truyền, vì bác thay phái đoàn đọc bài Văn Tế dâng lên các tiên liệt. Trong mấy ngày qua chúng tôi ở nhà ông bà chủ, ông là người Pháp bà là người Ấn Độ đến đây từ lúc còn bé, bà nói được hai thứ tiếng Pháp và Anh…ông bà rất có cảm tình với đoàn người và giúp đỡ nhiều công việc, hơn nữa ông cũng thuộc loại “cường hào” của quận Montsinéry nên ông quen biết khá nhiều. Thấy việc làm có ý nghĩa nên ông bà rất quý mến xin tham dự buổi lễ mặc dù trời mưa đường đi rất khó và ông cũng đã lớn tuổi chân đang bị thương.

Một số ít người Việt ở đó cũng được mời đến, một số đi lạc đường không vào đúng địa điểm, con cháu các cụ ở xa tận St-Lauren đường xa 250 cây số lại gặp biểu tình đình công nên không thể đến được, chính quyền có gửi điện thư chúc mừng và chúc thành công…

Mở đầu, bằng diễn từ anh Lê Thành Nhân đại diện VNQDĐ khai mạc buổi lễ dựng bia tưởng niệm nói đến việc làm và ý nghĩa việc dựng bia tưởng niệm cho các anh hùng dân tộc đã bỏ mình nơi đây, với lời khai mạc ngắn gọn anh Lê Thành Nhân phát biểu:  “chúng ta không được quên công lao của tiền nhân, nhất là những tiền nhân đã bỏ mình vì tổ quốc đã đi vào lịch sử, các vị là những người yêu nước đáng kính, họ nằm xuống để lại cho chúng ta một tấm gương yêu nước….người ta thường nói lịch sử là sự lập lại, nếu chúng ta quên tiền nhân làm nên lịch sử thì chúng ta sẽ không thể nào làm lịch sử. hôm nay chúng ta đến đây làm công việc tri ân đối với các anh hùng dân tộc đã bỏ mình nơi đây, đến đây để dựng bia tưởng niệm các nhà yêu nước Việt Nam Quốc Dân Đảng mà 79 năm rồi vong hồn ở nơi đây không ai nhan khói. Đây là làm một tấm gương sáng cho bao thế hệ VNQDĐ đời sau và làm ấm lòng cho những anh hùng đã bỏ mình vì tổ quốc…”

Trước khi dứt lời để long trọng khai mạc lễ dựng bia tưởng niệm các anh hùng dân tộc, anh Lê Thành Nhân không quên cám ơn các ân nhân đến tham dự, cám ơn lão đồng chí Thanh Sơn không ngại tuổi già sức yếu đi từ xa xôi vạn dặm để làm công việc đền ơn đáp nghĩa với người yêu nước, cũng như cám ơn các em trong đoàn nếu không có sự đóng góp công sức tiền bạc của anh em thì công việc dựng bia cũng khó mà hoàn thành viên mãn như hôm nay.

Kế đến bác Thanh Sơn trong bộ đồ truyền thống khăn đóng áo dài tiến lên trước bia tưởng niệm đọc điếu văn tế các đồng chí tiên liệt, bài diễn văn xúc động vang chốn rừng hoang trong con mưa râm rỉ như tiếng khóc oán hờn kiếp lưu đày phù sinh. Với giọng trầm buồn, đôi lúc uất nghẹn vì xúc động trong điếu văn có đoạn:

“….25-12-1927, ngày Việt Nam Quốc Dân Đảng nguyện đem thân mình cứu thoát đồng bào, dành lại đất tổ. Đảng trưởng Nguyễn Thái Học sáng ngời như Minh Châu Trời Đông, người đứng lên hiệu triệu toàn dân đánh đuổi thực dân Pháp đòi lại chủ quyền dân tộc, giải thoát ách gông cùm cho đồng bào….

Các đồng chí hưởng ứng lời hiệu triệu quốc dân của người, quyết theo VNQDĐ thực hiện lý tưởng Dân Tộc Độc Lập – Dân Quyền Tự Do- Dân Sinh Hạnh Phúc, nguyện đem mạng sống của mình đền ơn tri ngộ quốc dân, cứu thoát đồng bào, dành độc lập cho dân tộc, tự do cho toàn dân, và hành phúc cho mọi người.

10-02-1930, ngày nỗi dậy quật khởi long trời lỡ đất, kẻ xâm lăng khiếp sợ kinh hoàn khắp trời Nam. Yên Bái Đồn Thấp – Đồn Cao, Lam Thao, Hưng Yên, Hà Nội… thép súng vang rền, gươm đao dũng mãnh, bước chân các đồng chí dẫm nát quân thù, kẻ xâm lăng phải đền mạng, khí thế cách mạng rực lửa, thế giới bàng hoàng xúc động trước tấm lòng quật khởi dân Nam, lòng dân phấn khởi như triều dâng ngọn sóng.

Nhưng than ôi! số phận đất nước chưa qua, lòng trời chưa định, thế lực thực dân còn hung hãn, công cuộc Tổng Khởi Nghĩa của VNQDĐ không thành, bao nhiêu đồng chí đã hy sinh trước mũi súng quân thù, cố đảng trưởng Nguyễn Thái Học và 12 tiên liệt đã lên đoạn đầu đài đền nợ nước  tại Yên Bái trong tiếng hô vang rền “Việt Nam Vạn Tuế” trước khi đầu rơi khỏi cổ…Còn các đồng chí thì bị khổ sai lưu đày biệt xứ đến nơi vùng rừng sâu nước độc xa xăm vạn dặm Guyane tận Nam Mỹ rồi vĩnh viễn bỏ mình nơi đây không bao giờ được nhìn lại quê hương!

Chết vì tổ quốc, tổ quốc tri ân,chết vì đồng bào đồng bào tưởng nhớ, các đồng chí đã lẫm liệt nằm xuống nơi đây là những anh hùng dân tộc và dân tộc đời đời ghi khắc vào tâm khảm.

Các đồng chí lìa xa quê hương đất tổ, bỏ mình nơi rừng sâu nước độc tại rừng Guyane, ngày đêm nghe tiếng hổ gầm, beo hét, rắn độc phì hơi lạnh lẽo hãi hùng.

Ôi, cảm thương thay cho người yêu nước!”

Sau bài điều văn mọi người rơi lệ trước cảnh người yêu nước đành đoạn xa lìa tổ quốc mình yêu..

Và buổi lễ tiếp nối bởi những lời phát biểu của mấy vị quan khách, và tất cả đều rơi lệ trước việc làm đầy ý nghĩa của một đoàn người từ phương xa đến nơi đây tìm lại đồng chí của mình dựng bia tưởng niệm đã 79 năm qua họ đã bị quên lãng…họ dành mọi cảm tình và quý trọng tính nhân bản cuả người sống đối với người hy sinh vì tổ quốc.

Anh Lê Thành Nhân cùng mời Bác Thanh Sơn, vài vị đại diện khách đến cắt băng khánh thành tâm bia tưởng niệm. Tấm bia được che bởi tấm vải đỏ dưới hiệu kỳ khởi nghĩa của VNQDĐ nữa đỏ nữa vàng có di ảnh cố đảng trưởng Nguyễn Thái Học uy nghi bừng sáng vinh danh các anh hùng dân tộc. TỔ QUỐC TRI ƠN, ĐỒNG BÀO TƯỞNG NHỚ

Chúng tôi đã lấy những nắm đất đổ vào bình đem về nhà thờ phượng sau này đem vào chùa hoặc thân nhân ai muốn lấy ít đất đem về nhà để thờ thì chúng tôi rất sẵn sàng, đất được đựng trong bình lư hương và được bao bởi một túi xách có hai màu nữa vàng nữa đỏ như hiệu kỳ khởi nghĩa ngày 10-02-1930.

Hết

Lê Thành Nhân 

(Tháng 02/2010)

[Bấm vào đọc bài trước]