Trong cuộc tranh luận đầu tiên trong cuộc tranh cử Tổng Thống Hoa Kỳ nhiệm kỳ 2012 giữa hai ứng cử viên đảng Cộng Hòa (Republican) cựu thống đốc tiểu bang Massachusette Mit Romney, và tổng thống Barack Obama, ứng viên của đảng Dân Chủ (Democractic).

Tổng Thống Barrack Obama từng mang danh là nhà hùng biện khi đọc những bài diễn văn trong cuộc tranh luận với Thượng Nghị Sĩ John McCain năm 2008. Những cách dùng từ trong sáng, giọng nói hùng hồn và cách lý luận chặt chẽ đã đưa ông Barack Obama một người chưa nỗi tiếng trên chính trường đánh bại một chính trị gia lão luyện, từng tham gia và ở tù  trong cuộc chiến Việt Nam là John McCain.

Qua cuộc tranh luận với Mit Romey hôm qua huyền thoại đó cần đặt lại vần đề…

Cuộc tranh luận được đặt dưới sự điều hợp của Jim Lehrer nhà báo, cựu phóng viên đặc trách chương trình PBS NewsHour của đài truyền hình PBS, vai trò của ông thường điều khiển những cuộc tranh luận tổng thống trong những kỳ bầu cử. Đêm qua, Jim Lehrer có một lỗi nhỏ về điều hợp thời gian đã cho Barack Obamar nói nhiều thời gian hơn Mit Romney bốn (4) phút, nhưng khán giả thông cảm cho rằng đó không phải là lỗi của người điều hành mà để cho cuộc tranh luận được khẳng định một vấn đề, đó là lỗi của đối phương, ý nói là Obama.

Về nhược điểm của Obama trong cuộc tranh luận với Mit Romney, về mặt hình thức là ông ta hay nhìn xuống, mím môi chứ không cười tự nhiên, xuất hiện mất sự tập trung, nói lập lại một số câu không cần thiết, ngôn từ diễn đạt không hùng hồn như mọi người tin tưởng…. Trong khi Mit Romney có vẻ chu đáo, sẵn sàng tranh luận một cách thoải mái, khuôn mặt khả ái với ánh mắt đầy tự tin và thân thiện. Thật ra cả hai ứng cử viên đến tranh luận vào buổi tối 03/09, đều có chuẩn bị cho đề tài đặt ra. Thế nhưng đêm hôm qua khán giả như cảm thấy rằng một bên ông Romney có chuẩn bị còn ông Obama có lẻ tin tưởng vào những tư liệu mà ông có đã cho ông có cảm tưởng mình mọc thêm cánh có thể thắng dễ dàng trong cuộc tranh luận.

Một điều rất ngạc nhiên nhất là toàn bộ tranh luận hình như Obama có cảm tưởng như đây là cuộc tranh luận năm 2008, chỉ cần giải thích một cách ngon lành, bình tỉnh và tự chủ để thuyết phục cử tri thích thú bỏ phiếu cho mình, nhưng chiến thuật đó ông đã sai lầm: tối hôm qua đã thay đổi cục diện.

Trong lúc tranh luận, có đôi lúc nào đó, TT Obmama đưa ra một vài điểm, mà đó là chính điểm yếu của ông ta để thách thức ứng viên đảng Cộng Hòa Romney rằng: Ứng viên đảng Cộng Hòa nói cho biết ít nhiều gì về vấn đề của đất nước trước đó và làm thế nào để có được hôm nay? Thật ra ngày hôm nay kinh tế vẫn còn yếu mà ứng viên Đảng Cộng Hòa đã đưa ra từng vấn đề? Không hiểu sao Obama lại đặt vấn đề “lạy ông tôi ở bụi này”.

Hầu hết những điểm chính trị cơ bản trong suốt cuộc tranh luận, Obama dường như không nắm vững manh mối của vần đề. Khi tranh luận đứng trên lập trường của đảng Dân Chủ đối lập với đảng Cộng Hòa mà Obama đồng ý về chia xẻ những điểm rộng lớn với đối phương như vấn đề An sinh Xã hội (Social Security), đặc biệt khi ông Romney đã đem một con số tự cho 47% là dân lưới biếng và ăn bám, thì Obama phải đặt vấn đề ngay lập tức….con số đó ở đâu?

Chuyện gì sẽ còn lại sau chuyến tranh luận này sau một thời gian ngắn sẽ có câu trả lời đích đáng. Tuy nhiên qua dư luận truyền hình và báo chí cũng như ý kiến của những người am tường thì ai cũng nhìn thấy Romney thắng cuộc tranh luận đầu tiên tối hôm qua. Cuộc tranh luận này có thể thay đỗi những cử tri đã có ý định bỏ phiếu cho Obama, chắc chắn cuộc thăn dò có tỷ lệ cao hơn đối với Mit Romney của đảng Cộng Hòa.

Dự đoán sau cuộc tranh luận đầu tiên có lợi Romney, có khả năng thu hẹp khoảng cách 4-5% trong các cuộc thăm dò dư luận trong vài tuần tới. Hiện nay được hỏi ý kiến thì ông Romney được mọi người thích Romney trong cuộc tranh luận tối hôm qua là 67% và Obama chỉ có 25%.

Các nhà bình luận có những nhận xét như sau:

Glenn Thrush (Politico)

Đã 1400 ngày kể từ lần cuối ông Barack Obama tham gia một cuộc tranh luận và điều đó thể hiện rõ tối nay. Ông Mitt Romney đã tham gia 29 cuộc tranh luận trong vòng 18 tháng qua. Một người từng làm việc này một cách dễ dàng (Obama). Người kia thì gần đây vừa làm việc đó một cách dễ dàng. Tổng thống cần phải cải thiện thêm trong hai tuần tới.

Mark Knoller (CBS News)

Với tôi dường như cả hai ứng viên đều nói với tâm huyết của mình. Dường như họ hiểu biết các chính sách của mình và quen thuộc với những chính sách đó.

Nhưng có vẻ như ông Romney tự tin hơn. Cùng đứng trên diễn đàn với Tổng thống khiến ông cũng có dáng vẻ của một Tổng thống. Và thậm chí của các thành viên vận động tranh cử của ông Obama nói rằng tối nay ông Romney đã thể hiện tốt.

Molly Ball (The Atlantic)

Nhìn theo cách nào thì đây vẫn là một thắng lợi lớn cho ông Romney. Ông nhanh nhẹn, đầy năng lực và sẵn sàng tấn công trong khi ông Obama nói lan man và phần lớn thời gian là chống đỡ.

Tổng thống có thể muốn tỏ ra là người đứng trên cả cuộc tranh luận thế nhưng ông lại trở thành chệch hướng và ông Romney dường như có khả năng đặt mình vào vị trí của người kia.

Dan Balz (Washington Post)

Tổng thống không đến nỗi nào, thế nhưng ông Romney đến với ý thức rõ rệt về những gì ông muốn làm. Tổng thống ở thế phòng ngự và ông Romney ở thế tấn công. Nó nhấn mạnh sự khác biệt giữa hai ứng viên này.

Nhóm vận động tranh cử của ông Romney cảm thấy khá hài lòng. Nhưng họ sẽ phải xem và chuẩn bị cho hai tuần nữa có tranh luận lần thứ hai.

Toby Harnden (Daily Mail)

Ông Romney bước vào cuộc tranh luận với quyết tâm quảng bá cho kế hoạch giải cứu nền kinh tế Hoa Kỳ. Nó là sự trình bày của một doanh gia và ông đã làm việc đó thật tuyệt vời.

Nó cứ như thể ông Obama bị cuốn vào quá trình đó – Tổng thống thờ ơ, thiếu kiên nhẫn và cảm thấy không chắc chắn, một điều trái với tính cách của ông.

Lawrence O’Donnell (MSNBC)

Không thể nói được ai thắng tối nay. Nó không phụ thuộc vào người tranh luận trên sân khấu. Câu trả lời là ở cuộc thăm dò dư luận và chúng ta sẽ bắt đầu có được câu trả lời vào tuần sau.

Phóng viên Jim Malone của đài VOA (Voice of America) thì đăng bài như sau:

Tranh luận trực tiếp: Ông Romney đẩy Tổng thống Obama vào thế thủ

Tổng thống Obama và đối thủ đảng Cộng Hòa Mitt Romney đã xung đột về vấn đề thuế khóa, chăm sóc y tế, và cách nào là tốt nhất để tạo công ăn việc làm trong buổi đầu tiên của 3 cuộc tranh luận. Thông tín viên VOA Jim Malone tường thuật từ Washington.

Cuộc tranh luận ở Denver bắt đầu bằng một cái bắt tay thân thiện.

Nhưng chẳng mấy chốc Tống thống Barack Obama và ông Mitt Romney đã đi vào đề tài chính của cuộc vận động là vấn đề kinh tế.

Ông Romney nói: “Tôi không thắc mắc chút nào là nếu tổng thống tái đắc cử thì quý vị sẽ tiếp tục nhìn thấy giới trung lưu bị đè nén thêm với thu nhập thấp và giá cả tăng cao. Tôi sẽ làm cho thu nhập tăng trở lại. Quý vị sẽ thấy tình trạng thất nghiệp triền miên. Chúng ta có 43 tháng liền với tỷ lệ thất nghiệp trên 8% Nếu tôi làm tổng thống, tôi sẽ giúp tạo ra 12 triệu công ăn việc làm mới ở nước này.”

Ông Romney cực lực chỉ trích thành tích của tổng thống về công ăn việc làm, về việc tịch thu nhà cửa và những hành vi quá đáng ở Wall Street, nhiều lúc đặt tổng thống vào thế thủ với hy vọng thu hẹp khoảng cách biệt xít xao trong các cuộc thăm dò công luận.

Nhưng về phần mình, ông Obama cam kết tiếp tục cuộc tranh đấu nếu ông tái đắc cử vào tháng 11.

Tổng thống Obama nói: “4 năm trước, tôi đã nói tôi không phải là người toàn hảo, và tôi sẽ không phải là một vị tổng thống toàn hảo, và đó có lẽ là một lời hứa mà thống đốc Romney nghĩ là tôi đã giữ đúng. Nhưng tôi cũng hứa là sẽ tranh đấu từng ngày cho người dân Mỹ, giới trung lưu và tất cả những người cố gắng gia nhập giới trung lưu. Tôi đã giữ đúng lời hứa đó và nếu quý vị bỏ phiếu cho tôi, thì tôi hứa tôi cũng sẽ tranh đấu cật lực trong một nhiệm kỳ thứ hai.”

Các ứng cử viên cũng xung đột về vấn đề cải tổ chăm sóc sức khỏe. Thành quả đặc biệt của ông Obama nhằm đem lại bảo hiểm y tế cho hàng triệu người và cắt giảm chi phí dài hạn.

Ông Romney gọi luật này là một thứ giết chết công ăn việc làm.

Tổng thống nêu ra rằng cảm hứng cho đạo luật chăm sóc sức khỏe của ông phát xuất từ một bộ luật đã được thông qua tại tiểu bang Massachusetts dưới thời ông Romney làm thống đốc.

Ông Obama nói: “Ðiểm trớ trêu là chúng ta đã thấy mô hình này có tác dụng tốt ở Massachusetts bởi vì thống đốc Romney đã đạt hiệu quả tốt khi hợp tác với các đảng viên Dân Chủ trong tiểu bang để thành lập cái mà chủ yếu là mô hình y hết và kết quả là mọi người đều có bảo hiểm ở đó. Nó đã không giết chết công ăn việc làm.”

Hai ông cũng xung đột về vấn đề ai sẽ là người lãnh đạo mạnh hơn và làm cách nào để đoàn kết người Mỹ lại với nhau.

Ông Romney nói: “Những gì đang xảy ra ở Trung Ðông? Có các diễn biến trên khắp thế giới và thực sự đáng quan tâm và người theo đảng Cộng Hòa và người theo đảng Dân chủ đều yêu mến nước Mỹ, nhưng chúng ta cần phải có lãnh đạo.”

Tổng thống Obama nói: “Triết lý của tôi là tôi sẽ tiếp thu ý kiến của bất cứ ai, Dân chủ hay Cộng hòa, chừng nào mà họ quảng bá cho mục tiêu là làm cho các gia đình trung lưu vững mạnh hơn và đem lại các bậc thang cơ hội cho giới trung lưu.”

Cuộc tranh luận chỉ tập trung vào các vấn đề trong nước, nhưng 2 cuộc tranh luận còn lại sẽ tập trung ít nhất phần nào vào các chính sách đối ngoại.

Phan Thời Cuộc

vietquoc.org