Chuyên gia nhiều kinh nghiệm về Biển Đông này không chút hồ nghi: “Hiện Trung Cộng đã phát triển bộ khung của một vùng nhận dạng phòng không ADIZ ở quần đảo Trường Sa, có khả năng cho phép họ áp đặt một vùng cấm trong tương lai… Cho đến nay, Trung Cộng vẫn tự kềm chế, chưa tuyên bố vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông. Tôi cho rằng chúng ta đang tiến tới thời điểm Trung Cộng tuyên bố”.

Nhận xét trên đây được đưa ra trong bối cảnh xuất hiện nhiều thông tin dồn dập về việc Trung Cộng đang đẩy mạnh việc quân sự hóa ba thực thể lớn nhất mà họ đã bồi đắp thành tiền đồn quân sự ở Trường Sa bao gồm Đá Chữ Thập (Fiery Cross), Đá Vành Khăn (Mischief), và Đá Xu Bi (Subi).

Đầu tháng Năm, đài truyền hình Mỹ NBC đã loan tin về việc các hỏa tiễn phòng không và hỏa tiễn hành trình chống hạm được bố trí trên ba đảo nhân tạo đó, không đầy một tháng sau khi có tin là thiết bị gây nhiễu quân sự được cài đặt trên Đá Chữ Thập và Đá Vành Khăn.

Tiếp theo đó là những hình ảnh chụp được cho thấy phi cơ vận tải quân sự Trung Cộng đậu trên phi đạo của hai đảo đá kể trên. Và tại một diễn đàn an ninh hàng hải ở Manila vào tuần trước, chuẩn đô đốc Hải Quân Philippines Rommel Jude Ong đã dự báo rằng sau máy bay vận tải quân sự, Trung Cộng sẽ sớm gửi chiến đấu cơ đến các căn cứ ở Trường Sa, nhất là sau khi hệ thống hỏa tiễn bảo vệ đảo đã được cài đặt xong: “Bước hợp lý tiếp theo sẽ là việc triển khai máy bay tiêm kích trên biển J-11… Với tầm hoạt động 1.500 km, loại phi cơ này có khả năng vươn tới mọi nơi trên quần đảo Philippines“.

Nhận xét của chuẩn đô đốc Hải Quân Philippines cũng phù hợp với dự đoán cũng vào tuần trước của cơ quan Sáng Kiến ​​Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Quốc Tế và Chiến Lược (CSIS) tại Washington, theo đó tại Trường Sa, Trung Cộng như đang áp dụng trình tự của kế hoạch quân sự hóa Hoàng Sa, với phi cơ vận tải quân sự đi trước, rồi sau đó là chiến đấu cơ.

Về khả năng Trung Cộng tuyên bố vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông, trên trang blog của Học Viện Hải Quân Mỹ USNI ngày 12/03/2018, chuyên gia Colin Raunig, một sĩ quan Hải Quân dự bị Mỹ cho rằng có rất nhiều khả năng là vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông sẽ được Trung Cộng sẽ thiết lập theo mô hình ADIZ ở biển Hoa Đông mà Bắc Kinh đơn phương áp đặt vào năm 2013.

Theo mô hình đó, phi cơ bay qua vùng này phải báo cáo vị trí cho chính quyền Trung Cộng, điều mà phi cơ quân sự của Mỹ, hay Nhật Bản từng không tuân thủ. Gần đây hơn, ngày 23 tháng 3 năm 2017, Trung Cộng đã lại cảnh cáo Hoa Kỳ là phải tôn trọng vùng nhận dạng phòng không của họ, sau vụ một oanh tạc cơ B-1 của Hoa Kỳ bay qua biển Hoa Đông.

Dẫu sau thì vùng ADIZ đã tồn tại trên biển Hoa Đông, và vùng tiềm tàng trên Biển Đông, đã làm tăng nguy cơ máy bay của hai nước chạm trán nhau trên không.

Trọng Nghĩa (RFI)