Phát biểu hôm chủ nhật tại cuộc Đối thoại Shangri-La ở Singapore, ông Tôn Kiến Quốc mô tả những hoạt động xây đảo nhân tạo mà nước ông tiến hành ở Biển Đông, nơi đang có tranh chấp chủ quyền giữa nhiều nước, là “hợp tình, hợp lý và hợp pháp.” Ông nói thêm rằng Trung Quốc đang thực hiện điều gọi là “những dịch vụ công ích quốc tế” trong vùng biển Trung Quốc gọi là Nam Hải.

Tướng Tôn Kiến Quốc phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, ngày 31/5/2015. Tôn nói rằng các công trình xây dựng là “hợp lý, hợp lệ và chính đáng”, và mục đích của những dự án đó là để cung cấp “các nghĩa vụ quốc tế”.

“Không hề có thay đổi nào trong yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Nam Hải. Cũng không hề có thay đổi nào trong lập trường của Trung Quốc là giải quyết những vụ tranh chấp này thông qua đàm phán, hiệp thương.”

Sau khi đọc bài diễn thuyết, vị phó tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc đã bị chất vấn dồn dập bởi cử toạ, gồm các sĩ quan cấp cao, các nhà ngoại giao, các học giả và các phóng viên. Nhưng viên tướng này chỉ dựa vào bài soạn sẵn mà nói chứ không đưa ra thêm giải thích nào.

Bà Bonnie Glaser, một nhà nghiên cứu cấp cao về Á Châu của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Washington, cho biết hành động đó của ông Tôn làm cho hầu hết tất cả những người tham dự cuộc hội thảo cảm thấy lo âu về những ý định không rõ ràng của Trung Quốc.

“Chỉ đọc những câu trả lời đã soạn trước cho các câu hỏi, theo tôi, là một sự gạt bỏ một cách khiếm nhã đối với những mối quan tâm đã được các thành viên của cộng đồng quốc tế bày tỏ ở đây. Và tôi nghĩ rằng sẽ có một sự thất vọng vô cùng to lớn.”

Một ngày trước đó, khi phát biểu tại diễn đàn an ninh này, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter nói rằng các hoạt động xây dựng của Trung Quốc trong vùng biển có tranh chấp là “hoàn toàn không phù hợp với luật lệ và chuẩn mực quốc tế vốn là nền tảng của kiến trúc an ninh của khu vực Á Châu Thái Bình Dương.”

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter nói tàu bè và máy bay của Mỹ hoạt động trong hải phận và không phận quốc tế sẽ tuyệt đối không chấp nhận những yêu cầu của Trung Quốc đòi họ ra khỏi những khu vực ở Biển Đông.

“Tôi xin nói rõ, lập trường của chúng tôi là tất cả các nước có yêu sách chủ quyền trong vụ tranh chấp Biển Đông nên ngưng hoạt động lấp biển để lấy đất, không quân sự hoá thêm nữa những nơi đó, và theo đuổi một giải pháp hoà bình.”

Người đứng đầu Ngũ giác đài cũng cho biết tàu bè và máy bay của Mỹ hoạt động trong hải phận và không phận quốc tế sẽ tuyệt đối không chấp nhận những yêu cầu của Trung Quốc đòi họ ra khỏi những khu vực ở Biển Đông.

Trung Quốc cho rằng những hòn đảo thuộc quần đảo Trường Sa là lãnh thổ của họ, nhưng tuyên bố đó bị bác bỏ bởi các nước khác trong khu vực, trong đó có một số nước, như Việt Nam và Philippines, có những yêu sách chủ quyền chồng chéo nhau ở vùng biển này.

VOA ngày 01-06-2015