TT Trump phát biểu tối 8/01/2019 tại Phòng Bầu Dục Tòa Bạch Ốc

Tối thứ Ba ngày 8 tháng 1 năm 2019, Tổng Thống Donald Trump sẽ có bài phát biểu trước quốc dân trong tình trạng Chính Phủ Liên Bang Hoa Kỳ phải đóng cửa một phần nay đã sang tuần thứ 3 và Đảng Dân Chủ tiếp tục từ chối cấp ngân sách cho bức tường biên giới giữa Mỹ-Mexico mà ông Trump hứa hẹn.
Bài phát biểu sẽ được thu trực tiếp từ Phòng Bầu Dục của Tòa Bạch Ốc và phát trên khắp các đài truyền hình Hoa Kỳ. TT Trump sẽ làm tất cả mọi thứ có thể để thuyết phục người dân Hoa Kỳ rằng có một cuộc khủng hoảng nhân đạo và nhập cư tại biên giới phía Nam mà chỉ một rào cản vật lý nhiều tỷ đô la mới có thể ngăn chặn được.

Ngay trước lễ Giáng Sinh 2018, chính phủ Mỹ buộc phải đóng cửa một phần khi các Thượng Nghị Sĩ Dân Chủ không thông qua một dự luật ngân sách (cần 60/100 phiều ở Thượng Viện Hoa Kỳ) của Hạ Viện nhằm cấp hơn 5 tỷ đô cho việc xây tường. Đây là một trong những dự luật cuối cùng của Hạ Viện do Đảng Cộng Hòa nắm giữ, nhưng đã không trở thành luật được vì không đủ túc số phiếu thuận tại Thượng Viện.

Bế tắc đã khiến Chính phủ Mỹ thiếu tiền, khoảng 800 ngàn nhân viên liên bang phải nghỉ ở nhà hoặc làm việc không lương, chính phủ đóng cửa một phần trong suốt Giáng Sinh và Năm Mới.

Đến ngày 3/1/2019, Hạ Viện hoàn toàn do Đảng Dân Chủ nắm quyền kiểm soát, với thế đa số mà họ giành được trong cuộc bầu cử tháng 11/2018 vừa rồi. Đảng Dân Chủ sau đó đã đề xuất các dự án ngân sách nhưng trong đó không có dự án ngân sách cho việc tường biên giới Mỹ-Mexico. Tòa Bạch Ốc tuyên bố sẽ bác bỏ các đề xuất của Hạ Viện do Đảng Dân Chủ đề nghị, trong khi Đảng Cộng Hòa kiểm soát Thượng Viện khẳng định sẽ không thông qua bất cứ dự luật nào mà Tổng Thống không đồng ý. Tổng Thống Trump thì quyết phải xây dựng bức tường Mỹ-Mexico.

Lúc 9 giờ tối Thứ Ba, Tổng Thống Trump lên sóng truyền hình cả nước để giải thích trước quốc dân về nhu cầu cấp thiết phải có bức tường này, thuyết phục công luận rằng Mỹ đang đối diện với một tình trạng khẩn cấp quốc gia mà giải pháp yêu cầu phải có một bức tường hoặc hàng rào thép dọc biên giới Mỹ-Mexico.

Nhiều năm trước, việc xây dựng một hàng rào tại biên giới không phải là vấn đề tranh cãi đến mức phải đóng cửa chính phủ. Rất nhiều những nghị sĩ hai viện đã ủng hộ Đạo Luật Hàng Rào An Ninh dưới chính quyền cựu Tổng Thống Bush vào năm 2006. Nay, chính những người này lại nói bức tường của ông Trump là “phi đạo đức, lỗi thời và không hiệu quả”.

Cuộc ‘trường chinh’ của ông Trump để có được bức tường biên giới bắt đầu ngay từ những ngày đầu ông tuyên bố ra tranh cử mùa hè năm 2015. Bức tường đã trở thành trung tâm của chiến dịch tranh cử và tại những buổi diễn thuyết trước công chúng của ông trên khắp cả nước, người ta có thể dễ dàng nghe thấy đám đông hô vang “hãy xây tường”.

Trong suốt 2 năm nhậm chức, ông Trump vẫn luôn cố gắng thực hiện cam kết này trước sự phản đối dữ dội trong mỗi từng bước đi của Đảng Dân Chủ. Gần đây ông đã nói ông có thể tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia để dùng quân đội xây dựng bức tường mà không cần sự ủng hộ của Đảng Dân Chủ. Nay, bài phát biểu trước quốc dân này, nếu thành công, có thể là bước đầu để ông Trump tiến tới việc đó.

Phát biểu từ Phòng Bầu dục là một hình thức mạnh mẽ và nghiêm chỉnh nhất của Tổng Thống nhằm kêu gọi sự ủng hộ của người dân đối với một giải pháp của chính phủ. Làm việc này tức là ông Trump đang đánh cược tất cả mọi thứ vào bức tường. Ông từng nói ông sẵn sàng kéo dài cuộc chiến này tới hàng tháng, thậm chí hàng năm nếu cần để có được tường biên giới từ Đảng Dân Chủ và Quốc Hội. Đảng Dân Chủ thì tuyên bố họ sẽ không ủng hộ bức tường, và theo phân tích của truyền thông Mỹ thì việc ông Trump dùng quyền tuyên bố tình trạng khẩn cấp sẽ khiến Đảng Dân Chủ dùng hệ thống tòa án để ngăn chặn và làm sự việc phức tạp hơn rất nhiều lần.

Tình thế bế tắc về vấn đề tường biên giới hiện là thách thức lớn nhất của ông Trump trong nhiệm kỳ Tổng Thống ngay trước thềm cuộc bầu cử 2020, và chưa ai có thể nói rõ cuộc chiến này sẽ đi về đâu.