Lê Thành Nhân (lethanhnhan@vietquoc.org)

Hội nghị APEC qua hai bài diễn văn của TT Hoa Kỳ Donald Trump và Chủ Tịch Trung Cộng Tập Cận Bình nghe âm hưởng của bản nhạc “Sang Ngang” của Đỗ Lễ  đã cất lên “Thôi hết rồi người đã xa tôi – quên hết lời thề nguyền Cố Cung”.
Hội nghị APEC tại Đà Nẵng nơi quy tụ những “nhận vật tả hữu” có thể xoay chuyển trái đất và cũng có thể làm nổ tung quả địa cầu… Họ có thể làm mưa làm gió lung lạc đời sống cả 8 tỉ người trên thế giới… Nếu họ “giác ngộ lương tri” hướng về “đạo đức” thì ơn phước cho nhân loại, còn không thì sóng gió và máu lửa tuôn trào khắp năm châu bốn biển…
Một loạt bài chủ đề “Nhìn sau bức màn APEC Đà Nẵng” sẽ lần lượt đăng trên trang website https://vietquoc.org. Hôm nay nói đến sau bức màn APEC Đà Nẵng chuyện gì giữa hai ông Trump và Tập Cận Bình?

Ông Trump và ông Tập hai người vừa uống rượu Mao Đài ở thư phòng vua Càng Long ở Cố Cung, mặt bằng mặt, tay trong tay.  Nhưng khi xuống Đà Nẵng là có hai bài diễn văn với tầm nhìn chiến lược và chiến thuật đều trái ngược:

Ông Trump hát bài “Ấn Độ-Thái Bình Dương Tự Do và Cởi Mở”

Bài phát biểu đầu tiên tại Hội Nghị APEC là của TT Hoa Kỳ Donald Trump, dù 71 tuổi nhưng còn phong độ, bài “thuyết trình” nhờ có máy đọc nên ăn nói lưu loát không vấp váp, nội dung bài thuyết trình nắm vững tâm lý đối tượng. Khi khen khi chống, khi nặng khi nhẹ, nhưng văn phong không khiêu khích, không cường điệu, cách đưa vấn đề và giải quyết vấn đề khá rõ ràng thuyết phục.  Đặc biệt cách trình bày với lối “ăn ngay nói thẳng” rất thích thú.

Bài phát biểu đưa ra chiến lược “Ấn Độ-Thái Bình Dương Tự Do và Cởi Mở” cho thấy rằng Mỹ dưới thời lãnh đạo của ông Trump sẽ nhìn châu Á – Thái Bình Dương là khu vực gắn chặt với Ấn Độ Dương như một dây xích quyền lợi. Vì thế Biển Đông có ý nghĩa rất quan trọng. Đây là cách tiếp cận mới của chính quyền Trump, từ khái niệm mới này sẽ suy ra vai trò quan trọng của Ấn Độ và của các nước khối ASEAN gắn kết với nhau. Hoa Kỳ và các nước trong khối ASIAN cùng Nhật và Nam Hàn cần có phong cách làm việc thẳng thắn, công bằng với TT Trump không phải như các đời TT Mỹ tiền nhiệm:
– TT Trump khen các nước Đông Nam Á ngày nay sáng như chòm sao sáng chói trên bầu trời Đông, mỗi nước là một ngôi sao, có những tinh hoa dân tộc và phát triển kinh tế vượt bực – và cho rằng sự gắn chặt của chính quyền Trump đối với các nước Đông Nam Á rất quan trọng trong chiến lược “Ấn Độ-Thái Bình Dương Tự Do và Cởi Mở”.
– Ông đả kích các hiệp định thương mại đa phương – như WTO chẳng hạn, không có giá trị đối với Mỹ. Ông cho rằng trong khi Mỹ tuân thủ luật lệ WTO thì các nước khác lại không chịu tuân theo luật lệ,  như thế sẽ làm cho nền kinh tế Mỹ xuất huyết. Ông không trách các nước khác, mà trách các đời TT Mỹ tiền nhiệm không sửa chữa nên nước Mỹ bị lợi dụng. Nay, dưới sự lãnh đạo của ông thì không để sự việc đó tiếp diễn. Và ông đề nghị thương mại song phương, sòng phẳng, không “cheating” (cheating ở đây nghĩa là không tử tế, không công bằng, lợi dụng) để hai bên làm ăn bền vững đều có lợi. Tuy không nói ra, nhưng đó cũng là cách thuyết phục mọi người tại sao Mỹ rút ra khỏi TPP và thường đồn Mỹ bỏ rơi vùng châu Á -Thái Bình Dương.
– Trong bài diễn văn ông thường nhắc đến các quốc gia “ngôi sao” là những nước dân chủ, đề cao Ấn Độ là nước dân chủ  và Indonesia là nước dân chủ lớn thứ ba…
– Ông đề cao nền độc lập của mỗi một quốc gia, Đông Nam Á là những quốc gia độc lập không phải chư hầu. Ông không chấp nhận những chế độ độc tài “Chúng tôi tôn trọng nền pháp trị chứ không phải những lãnh đạo độc tài”.
– Ông đả kích kinh tế quốc doanh. Cho rằng những tổ hợp kinh doanh do tài trợ tài chánh của nhà nước nên bán phá giá để cạnh tranh với công ty tư nhân – không thể chấp nhận làm ăn với Mỹ, vì Mỹ là hoàn toàn tư nhân.
– Ông kêu gọi giao kết thương mại với nhau “sòng phẳng là bạn chân tình”, trong sáng để bảo vệ sở hữu trí tuệ “Chúng tôi sẽ không tiếp tục dung thứ cho hành vi ăn cắp quyền sở hữu trí tuệ một cách trắng trợn. Chúng tôi sẽ đối đầu với những thủ đoạn ép buộc các doanh nghiệp trao công nghệ cho nhà nước và buộc họ phải tham gia vào các liên doanh để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường”
– Lợi ích của “Mỹ trên hết” và TT Trump cũng kêu gọi các nước khác cũng nên đặt lợi ích của nước mình trên hết.
– Cuối cùng ông đề cao nền độc lập “…Trong Cách mạng Hoa Kỳ, chúng ta vẫn nhớ đến lời của lời nhà lập quốc và là Tổng thống thứ hai của nước Mỹ John Adams. Trước khi từ giã cõi đời, người yêu nước vĩ đại này được yêu cầu đưa ra suy nghĩ trong dịp kỷ niệm 50 năm tự do của Mỹ. Câu trả lời của ông là “độc lập vĩnh viễn” và tại Việt Nam “Nước chủ nhà Việt Nam không chỉ có tinh thần đó trong 200 năm mà là trong gần 2000 năm. Vào khoảng năm 40 sau Công nguyên, Hai Bà Trưng đã đánh thức tinh thần của người dân vùng đất này. Đó là lần đầu tiên người dân Việt Nam đứng lên đấu tranh cho sự độc lập và niềm tự hào của các bạn”

Những gì ông nói làm Tập Cận Bình như đang ngồi trên lò lửa, rất ư là khó chịu: chống độc tài, đả quốc doanh, đề cao dân chủ, không biến lân bang thành chư hầu….tất cả đó là gia tài của Tập.

Ông Tập ca bài “Một vành đai, Một con đường”

Ông tập đĩnh đạc bước lên khán đài như một hoàng đế, vẫn nụ cười bí hiểm, không có máy đọc phải cầm giấy nên ăn nói bị vấp váp, hơn thế nữa ông tiếng Hoa ít người hiểu và thông dịch viên thì hơi tệ nên bị khập khễnh. Bản chất lãnh tụ cộng sản giống nhau có bệnh truyền thống “nói dài, nói dai và nói dở” – như ông ta vừa đọc bài diễn văn dài hơn 3 tiếng trong đại hội 19 mà ông Giang Trạch Dân ngồi ngáp dài, ngáp ngắn không biết bao nhiêu lần…

Những phút đầu Tập Cận Bình đã mở ra giọng đạo đức giả: Theo như một hiền giả Trung Hoa đã từng nói “chúng ta cần nhìn về tương lai, chứ không nhìn vào quá khứ” – Tương lai của Tập cho Biển Đông là thuộc về lãnh thổ nước Tàu không thể chối cải, tương lai là giấc mộng Đại Hán bá quyền qua chiến lược “Một vành đai, Một con đường” đối lại với “Ấn Độ-Thái Bình Dương Tự Do và cởi Mở” của Mỹ.

Trong khi ông Trump nhấn mạnh “nước Mỹ trên hết” và đề cập đến thâm hụt thương mại bất lợi cho nước Mỹ, Tập Cận Bình lại khuyến khích hợp tác kinh tế toàn cầu và cho rằng “Một vành đai Một con đường” không chỉ dành cho Trung Cộng mà là cơ hội cho quốc tế để chia sẻ thịnh vượng.

Trong khi TT Trump rút ra khỏi chống Biến Đổi Khí Hậu Toàn Cầu thì Tập Cận Bình ngược lại kêu gọi “Để thực hiện chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng như những thách thức khác mang tính toàn cầu, đây là điểm đồng thuận chung của cộng đồng”.

Bài phát biểu hơn 30 phút của Tập Cận Bình xoay quanh sự hợp tác chung trong thời đại toàn cầu hóa – dĩ nhiên “toàn cầu hoá” theo kiểu độc tài của Tập Cận Bình – nghe như thuật ngữ  “Thế giới đại đồng” của Lênin trong chủ nghĩa Cộng sản kinh điển của 100 năm về trước đã giết chết 100 triệu người trên trái đất này.

Không biết “toàn cầu hoá” của ông Tập thuộc con giáp nào mà ông cho rằng phải tiến tới không thể lùi, Tập khẳng định: “Trong vài thập kỷ trở lại đây, toàn cầu hóa kinh tế có những đóng góp rất lớn cho phát triển toàn cầu. Và đây là xu thế không thể đảo ngược”.

Tập Cận Bình liên tục đề cập đến sự kết hợp đa phương, mở rộng kinh tế, kinh tế toàn cầu đang phát triển  rồi ông đưa cái thuyết  “Một Vành Đai Một Con Đường” của ông trước 2000 cử toạ tại hội nghị APEC như sau: “Vào tháng 5 vừa qua, diễn đàn hợp tác Một vành đai, Một con đường đã được tổ chức thành công tại Bắc Kinh, sáng kiến kêu gọi nỗ lực chung và có một trọng tâm là nối kết hạ tầng cơ sở, tăng cường kết hợp chính sách kinh tế, sự hổ trợ lẫn nhau của các chiến lược đạt được sự thịnh vượng chung. Đây không những là sáng kiến của Trung Cộng nhưng đây là sáng kiến của toàn thế giới, có nguồn gốc đi từ lịch sử mà lại hướng tới tương lai, mở cửa cho các đối tác. Tôi tin rằng sẽ mở ra một kênh rộng mở hơn và năng động hơn”.

Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh Trung Cộng đang là đầu tàu kinh tế thế giới và đã có nhiều thay đổi về hệ thống và có nhiều cải cách quan trọng phù hợp cho sự phát triển kinh tế toàn cầu. Ông nói:  “Năm 2014, bản kế hoạch tổng hợp về kết nối của APEC đã được tạo ra và kế hoạch tổng thể này sẽ chỉ đường cho những nỗ lực của chúng ta để xây dựng kết nối ở khu vực chấu Á – Thái Bình Dương mang tính toàn diện và đa tầng lớp. Nếu chúng ta muốn mang lại lợi ích phát triển đến mọi người trên thế giới cần phải nỗ lực hết sức mình.” Tập đưa ra viễn ảnh về một Trung Cộng tương lai là một cường quốc cộng sản giàu có, hiện đại và văn minh. Tập cho rằng thế giới đang trên đà “hợp nhất toàn cầu” và vai trò của Trung Cộng đang lớn dần trong quá trình đó.

Tập khoe rằng “Chúng tôi đã có 360 sáng kiến cải cách và 1500 biện pháp cải cách.Chúng tôi đã đạt được đột phát trong những lĩnh vực then chốt và các khuôn khổ cải cách đã được thực hiện ở những lĩnh vực quan trọng”. Tập khẳng định chặng đường mới của Trung Cộng sẽ dựa trên học thuyết phát triển mới, tập trung vào “ổn định tăng trưởng, tăng năng suất lao động, cải cách hệ thống công nghiệp, hội nhập kinh tế toàn cầu, thiết lập nền tài chính với nguồn nhân lực chất lượng cao”.

Tập Cận Bình cũng nhấn mạnh vai trò của Internet, và đưa công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh.

Ông khoe Đại Hội Đảng thứ 19 của Trung Cộng đưa ông lên “thánh thượng”, Tập Cận Bình nói “Tới năm 2030, TQ sẽ trở thành một xã hội phát triển toàn diện trên mọi lĩnh vực. Nhân dân Trung Quốc sẽ có cuộc sống mới tốt đẹp phồn thịnh hơn.” Và  đồng thời đề cập đường hướng phấn đấu tới năm 2050 của nước này là trở thành “mô hình mẫu xã hội chủ nghĩa hiện đại, tự chủ, phồn thịnh.”

Ngọn đèn “hữu nghị” chợt sáng trong Cấm Tử Thành ở Bắc Kinh hôm qua, nay như vụt tắt ở Đà Nẵng hai chiến lược đối đầu “Ấn Độ-Thái Bình Dương Tự Do & Cởi Mở” và “Một Vành Đai, Một Con Đường” đang ở trên hai trận tuyến về mọi mặt: chính trị, kinh tế, quân sự… Giữa TT Trump và Tập cận Bình nay còn lại bài ca con cá: “Thôi hết rồi người đã xa tôi, quên hết lời thề nguyền  Cố Cung”

Lê Thành Nhân

Ngày 12/11/2017