Ông Trump ăn mừng chiến thắng qua phán quyết của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ hôm 4 tháng 3 năm 2024.

Nhiều tiểu bang đang có nỗ lực nhằm loại tên cựu tổng thống Donald Trump khỏi các cuộc bỏ phiếu sơ bộ của tiểu bang, trong đó hiện có Colorado, Maine và Illinois cáo buộc ông Trump “tham gia nổi dậy” ngày 6/01/2021, vi phạm Tu Chính Án Thứ 14.

Hôm nay (ngày 4 tháng 3, 2024) vào lúc 10 giờ sáng Tối Cao Pháp Viện (TCPV) Hoa Kỳ gồm chín thẩm phán đã đồng ý phán quyết với tỉ số 9-0 rằng “các tiểu bang không thể thực thi Tu Chính Án Thứ 14 đối với các ứng cử viên liên bang” – tức là đối với ông Trump.

Kết quả phán quyết này là sự thua kiện của tiểu bang Colorado cố loại Donald Trump ra khỏi cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng Hòa tại tại tiểu bang này. Ông Trump thắng phiên tòa này là đồng nghĩa với việc thắng hai tiểu bang còn lại Maine và Illinois. Như vậy, tại tiểu bang Colorado phải có tên ứng cử viên Tổng Thống Donald Trump trên lá phiếu cho dân bầu chứ không được phép loại bỏ. 

Nhận xét chung của nhiều người hiện nay cho rằng: Nếu tiểu bang Colorado thua kiện ở TCPV Hoa Kỳ hôm nay đồng nghĩa ở những tiểu bang khác củng bị thua khi cố tình loại bỏ tên ông Donald Trump trong lá phiếu bầu cử tổng thống 2024 dựa cơ sở pháp lý của Tu Chánh Án Thứ 14. 

Trong phiên tòa của TCPV có 4 thẩm phán không đồng ý với việc phán quyết của TCPV về việc cơ quan này đã đi xa đến mức khi nói rằng Quốc Hội Hoa Kỳ phải thông qua đạo luật để Tu Chính Án Thứ 14 được thi hành đối với một ứng cử viên liên bang.

1) Quốc gia không thể quyết định gì được, trừ khi Quốc Hội đã thông qua luật lệ.

Phán quyết của TCPV Hoa Kỳ hôm 4 tháng 3 năm 2024 rằng một tiểu bang không thể loại bỏ một ứng cử viên tổng thống, một phần vì tiểu bang đó không có quyền hành đó, và một phần vì có quyền hành như vậy sẽ dẫn đến tình trạng quốc gia hỗn loạn.

Phán quyết còn cho biết: “Sẽ là vô lý khi coi Bản Sửa Đổi cùa Quốc Hội Hoa Kỳ (nếu có trong lúc này) sẽ trao cho các tiểu bang quyền một cách âm thầm không kém nhằm loại một ứng cử vào chức vụ của liên bang”.

Năm thẩm phán còn đi xa hơn, phán quyết rằng Tu Chính Án Thứ 14 không “tự thực thi” – mà cần Quốc Hội thực thi.

Trong khi Mục 3 của Tu chính án thứ 14 cấm những người “tham gia nổi dậy” giữ chức vụ chính quyền, thì phán quyết trích dẫn Mục 5 là hạn chế quyền lực của các tiểu bang. Mục 5 nói rằng “Quốc Hội sẽ có quyền thực thi các quy định của điều này bằng luật pháp phù hợp”.

Phán quyết cho biết: “Quyền lực của Mục 5 của Quốc Hội rất quan trọng trên Mục 3”. Tuy nhiên, phán quyết cũng nói rằng tiểu bang có thể loại một ứng cử viên nào đó khỏi chức vụ của tiểu bang theo Tu Chính Án Thứ 14 [chỉ trong tiểu bang].

2) TCPV không thảo luận về việc liệu Trump có thực sự “tham gia nổi dậy” không?

Phán quyết này không cung cấp rõ ràng và chính xác về vấn đề cơ bản về việc liệu Trump có thực sự tham gia vào cuộc nổi dậy hay không.

Trong khi tòa án quận Colorado và Tòa Án Tối Cao của Tiểu Bang Colorado đều ra phán quyết rằng Trump đã tham gia vào cuộc nổi dậy, trích dẫn cả bài phát biểu ngày 6/01/2021 của Tổng Thống Trump trước cuộc biểu tình ở Điện Capitol. Tòa án Tối Cao Tiểu Bang Colorado đã phán quyết “các hành động của ông Trump cấu thành sự tham gia công khai, tự nguyện và trực tiếp vào cuộc nổi dậy ngày 06/01/2021”. Một thẩm phán ở tiểu bang Illinois và Maine cũng cho rằng rằng Trump đã tham gia vào cuộc nổi dậy và một số thẩm phán khác của các tiểu bang này đã tiến gần đến việc buộc tội Trump về điều đó.

3) Bốn thẩm phán cho rằng tòa đã đi quá xa mục đích phiên tòa:

Sự phán xét là một chuyện; vi phạm của phán xét là chuyện khác. Năm thẩm phán đã đi xa hơn toàn bộ tòa án khi tuyên bố rằng Quốc Hội phải thi hành điều khoản nổi dậy.

Ngay sau khi phán quyết của TCPV Hoa Kỳ được đưa ra, cựu TT Trump đã nhanh chóng chương trình họp báo ăn mừng chiến thắng tại Mar-a-Lago, Tiểu Bang Florida.

https://vietquoc.org tổng hợp

Văn bản phán xét của TCPV Hoa Kỳ:
https://www.supremecourt.gov/opinions/23pdf/23-719_19m2.pdf