Vắng mặt tại Hội Nghị Thượng Đỉnh khối ASEAN (10 nước Đông Nam Á) ở Indonesia để đi thăm Việt Nam một cách vội vàng đủ cho thấy Việt Nam quan trọng như thế nào đối với Tổng Thống siêu cường Hoa Kỳ.
Nếu không có sự đối đầu quyết liệt giữa Mỹ-Trung Cộng (TC) hiện nay, thì Washington không tha thiết với Việt Nam như vậy! Giải đất hình chữ “S” này đã từng gây cho Mỹ hội chứng tâm lý tiềm ẩn từ nửa thế kỷ qua! Nơi áp đặt một thể chế chính trị Cộng Sản độc tài trái ngược với nền tự do dân chủ truyền thống của Mỹ. Thế sao Joe Biden người đứng đầu siêu cường Hoa Kỳ vội vàng tới thăm Việt Nam xem quan trọng hơn cả khối ASEAN? Chắc hẳn có nhiều điều quan trọng cần suy nghĩ…

Hoa Kỳ đánh giá Việt Nam:

1) Washington suy tính theo thực tế. Nhìn chung, trong 10 nước Đông Nam Á, chẳng có nước nào liều lĩnh chống quân xâm lược Bắc Phương (Tàu) hơn Việt Nam. Lịch sử Việt Nam đã nhiều lần đánh thắng quân Tàu xâm lược, kể cả trong lúc hai nước là “đồng chí cộng sản” với nhau, năm 1979 họ đã từng đánh nhau “sứt đầu, bể trán”… Chín nước trong khối ASEAN còn lại như: Mã Lai, Thái Lan, Singapore, Lào, Campuchia, Miến Điện, Brunei, Indonesia và Philippines không nước nào có thành tích chống Tàu xâm lược.

2) Việt Nam đang làm chủ phần lớn vùng Biển Đông nơi mà Mỹ rất cần cho vị thế cho một “Cường Quốc Biển” của thế kỷ thứ 21. Chiếm Biển Đông là chiếm ưu thế về giao thông hàng hải, khả năng kinh tế, sức mạnh quân sự tại vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Lý luận theo toán học thì Việt Nam là điều kiện “ắt có và đủ” cho Mỹ ở Châu Á Thái Bình Dương. Nếu Mỹ có Việt Nam là “đối tác” đáng tin cậy thì có được nhiều thứ khác rất quan trọng mà Mỹ muốn…

3) Thêm nửa, cuối năm 2022, Các nước ASEAN tuyên bố “không đứng về phía nào trong sự đối đầu căng thẳng của Mỹ-Trung Cộng hiện nay” (1). Lập trường này của ASEAN được lập lại với ngoại trưởng Antony Blinken tại Hội Nghị Thượng Đỉnh Ngoại Trưởng ASEAN thứ 13, ngày 13-14/07/2023 tại Jakarta, Indonesia. Do đó, Mỹ nhận ra khối ASEAN chủ trương “bắt cá hai tay”, nội tình ASEAN rất phức tạp khó thuyết phục. Cho nên, tạm gác khối ASEAN qua một bên, tập trung vào việc thiết lập “đối tác” với Việt Nam mới là quan trọng.

4) TT Biden đến Việt Nam là một chuyến thăm “biểu tượng” của người đứng đầu siêu cường Mỹ. Sau đó, các bộ phận chuyên môn (quốc phòng, ngoại giao, tài chính, thương mại, y tế, giáo dục, lao động, v.v…) sẽ đi vào làm việc cụ thể để thắt chặt quan hệ Việt-Mỹ nhiều hơn, chặt hơn…

Việt Nam trước tình hình thế giới

1) Hơn một năm qua, chiến tranh Nga-Ukraine chứng minh rằng vũ khí của Nga kém hiệu quả so với Mỹ rất nhiều. Hiện nay, 75% vũ khí quốc phòng của CSVN như máy bay chiến đấu, xe tăng, hỏa tiễn… mua từ Nga. Từ khi có chiến tranh Nga-Ukraine, Việt Nam không được cung cấp phụ tùng đầy đủ để thay thế những bộ phận quan trọng, nên không còn an toàn và bảo đảm khi sử dụng. Như vậy đã đến lúc CSVN dù có “đần độn” đến đâu cũng nhìn thấy điểm đến của mình. Nước lớn đáng tin cậy nhất của đảng CSVN hiện nay là Ấn Độ cũng đã từng bước rời khỏi thị trường vũ khí của Nga để tìm đến Mỹ (2) như Thủ Tướng Ấn – Modhi đã đến thăm Washington vừa rồi để bàn thảo. Có lẽ, CSVN đang đi theo bước chân của Ấn Độ chăng?

2) Qua cơn lốc kinh tế do đại dịch virus Vũ Hán (Covid-9) tiếp theo là chiến tranh Nga-Ukraine, kinh tế các cường quốc thế giới suy trầm khắp nơi. Đặc biệt tại Trung Cộng, ngành “bất động sản” (chiếm 25% GDP nước này) đang lao dốc đến tận đáy, tăng trưởng kinh tế của TC thấp nhất trong 4 thập niên qua. Những con voi kinh tế trên thế giới bị chao đảo, thì kinh tế Việt Nam đi vào khánh kiệt chỉ là thời gian. Khi kinh tế Việt Nam đang rơi xuống vực thẳm không thắng thì Mỹ đưa cái phao cứu tinh đầy hứa hẹn: giúp cho Việt Nam thành một “trung tâm” chế tạo chip điện tử bán dẫn (sic!), VN sẽ thay thế Trung Cộng làm chuỗi cung ứng, v.v… Tập đoàn độc tài Cộng Sản ở Bắc Bộ Phủ khi nghe xong mắt sáng rực và rất “hồ hởi” (tiếng Việt Cộng) mời và đón TT Mỹ “stop by” như một đại thượng khách.

Tình hình chồng chéo Mỹ-Nga-Tàu-Việt Nam: Tiền, bạn, thù, máu và nước mắt!

1) Trong những tháng qua, trên những kênh truyền hinh của nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam đưa tin rằng: theo thống kê của Bộ Năng Lượng Trung Cộng cho biết trị giá dầu khí dưới Biển Đông khoảng 40,000 tỉ USD (bốn mươi ngàn tỉ USD). Bằng 98 năm GDP của Việt Nam (tính theo GDP của VN năm 2022 là 408 tỉ USD). Kho vàng đen vĩ đại này, từ lâu bị Trung Cộng phá hoại không cho khai thác, hễ nước nào có liên doanh khai thác với Việt Nam trên Biển Đông thì Trung Cộng hăm dọa và buộc hủy hợp đồng (trừ Nga và Mỹ). Nếu Việt Nam đứng dưới cái dù của Mỹ, thì Trung Cộng phải e dè. Nếu không thì VN phải lép vế cúi đầu nghe theo lời quan thầy Trung Cộng dạy.

2) Những lô dầu khí lớn nhất đang khai thác liên doanh với Nga ở Bãi Tư Chính nằm ngoài khơi biển Vũng Tàu lâu nay được yên. Bỗng nhiên từ tháng 5/2023 sau khi Tập Cận Bình thăm Nga thì TC cho tàu Khảo sát Hải Dương 8 cùng một đoàn tàu hộ vệ gồm tàu hải cảnh, kiểm ngư và các nhiều tàu dân quân biển. Đoàn tàu này tung hoành quậy phá trong vùng Bãi Tư Chính gần các lô dầu mà Nga-Việt đang khai thác chung. Hà Nội nghĩ rằng Nga đang mắc kẹt chiến tranh Ukraine rất cần Trung Cộng giúp đỡ, nên khi Trung Cộng quậy phá thì Nga phải âm thầm rút lui thế là Trung Cộng cuỗm luôn Bãi Tư Chính.

3) Trước tình hình chính trị Nga-Trung tế nhị như hiện nay, nhà cầm quyền CSVN không biết Nga có thái độ với Trung Cộng như thế nào? Nhưng họ cũng đoán được Nga không dễ gì lên tiếng phản đối Trung Cộng xâm chiếm Bãi Tư Chính vì Nga sợ mất sự ủng hộ lớn lao của Trung Cộng về chính trị lẫn kinh tế trong lúc chiến tranh với Ukraine. Như vậy thế đu dây của Việt Nam giữa Nga-Trung xem ra kém hiệu quả, CSVN bèn xoay 180 độ sang Mỹ. Do đó, Nguyễn Phú Trọng gọi telephone cho Joe Biden, tiếp theo ngoại trưởng Mỹ Blinken thăm Việt Nam được tiếp đón nồng hậu, Hàng Không Mẫu Hạm USS Ronald Reagan vào thăm Đà Nẵng được giao lưu thân thiện giữa người dân Đà Nẵng và lính Hải Quân Mỹ, và đỉnh cao là “lãnh đạo cao cấp Việt Nam” gọi TT Biden mời đến thăm Việt Nam nhân chuyến đi dự Hội Nghị G20. Thế là TT Joe Biden vội vàng ghé thăm Việt Nam. Tất cả sự việc đó xảy ra trong thời gian kỷ lục: 4 tháng.

4) Từ trước đến nay nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam rất sợ Mỹ dùng “diễn biến hòa bình” để lật đổ chế độ độc tài CSVN. Dù lãnh đạo cao nhất của Mỹ đã 5 lần 7 lượt tuyên bố “tôn trọng nội bộ chính trị của CSVN”. Nghĩa là Việt Nam theo “chế độ cộng sản độc tài” cũng không sao miễn là một “đối tác” tin cậy của Mỹ để chống Trung Cộng là tốt. Điểm này, thời TT Barack Obama – để cho được việc – đã vi phạm giao thức tiếp khách khi tiếp Nguyễn Phú Trọng (no protocol) vào ngày 7/07/2015. Vì Nguyễn Phú Trọng là Tổng Bí Thư của đảng CSVN chứ không phải đại diện chính phủ Việt Nam mà được đón tiếp trong Tòa Bạch Ốc. Cùng lúc đó, Obama tuyên bố “tôn trọng thể chế chính trị của CSVN”. Từ đó, Tổng Thống nào của Mỹ cũng phát biểu tương tự. Gần đây Joe Biden lại khẳng định trong cuộc điện đàm với Nguyễn Phú Trọng hôm 29/03/2023. Như vậy là CSVN bớt lo về “Diễn Biến Hòa Bình”. Thế nhưng, Hà Nội còn sợ Mỹ không chung thủy như đã bỏ rơi Việt Nam Cộng Hòa và Afghanistan trước đây.

5) Trong những tháng qua, trên các cơ quan truyền thông [ngoại vi] của Việt Nam đều có những bài bình luận tố cáo Trung Cộng xâm lăng Biển Đông, ca tụng Nga và khen Mỹ. Đó là cách hướng dẫn dư luận của CSVN thường làm. Thói quen không thể thiếu của chế độ cộng sản chuẩn bị dư luận cho các chiến dịch lớn… Phía báo chí Trung Cộng cũng có những bài viết đả kích Việt Nam như: xe tăng Việt Nam cũ kỹ thời ông cố để lại còn thua Campuchia. Tàu hải giám của Việt Nam nhỏ bé coi chừng bị bão thổi lật ấp, Việt Nam coi chừng Joe Biden là con sói xám, v.v…

6) Có người hỏi tại sao Nguyễn Phú Trọng không qua Mỹ mà Biden lại vội vàng đến Việt Nam? Có ba cách giải thích, một là Nguyễn Phú Trọng sợ ra đi không có ngày trở lại vì bị đảo chánh do nội bộ CSVN hiện nay đang chia rẻ trầm trọng, thứ hai là người Việt Nam thường coi trọng thể diện, cho rằng sự đến thăm trước là kính trọng người được thăm (nâng giá của Đảng CSVN) và thứ ba là tránh Bắc Kinh cho là quá cầu cạnh Mỹ nên lãnh đạo CSVN đến Washington quỳ lụy. 
Về phía Mỹ họ nghĩ suy nghĩ thực tế hơn là được việc. Mặc dù họ cũng giữ thể diên nhưng đó không phải là ưu tiên. 

7) Chuyến đi của Biden chỉ trong một ngày, như vậy không phải chuyến thăm để làm việc. Nhiều lắm là có thời giờ để ký nâng cấp ngoại giao. Thật ra có cần nâng cấp ngoại giao nữa không? khi CSVN đã thay đổi chính sách “4 không” thành “4 không một tùy”, nghĩa là “tùy cơ ứng biến”. Khi đã tùy cơ ứng biến thì 4 không không còn có giá trị. Ví dụ như lúc cần Mỹ thì quân đội Hoa Kỳ có thể tùy nghi đóng quân trên lãnh thổ Việt Nam nơi nào tiện lợi nhất cho việc chiến đấu…

8) Theo thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Karine Jean-Pierre cho biết mục đích chuyến đi đến Việt Nam của Biden: “Các nhà lãnh đạo sẽ khám phá các cơ hội để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam tập trung vào kỹ thuật công nghệ và đổi mới, mở rộng quan hệ người dân hai nước thông qua giáo dục và các tăng cường chương trình lực lượng lao động, chống biến đổi khí hậu và củng cố hòa bình, thịnh vượng và ổn định. trong khu vực”. Còn TT Joe Biden trong một cuộc vận động tranh cử Tổng Thống năm 2024 tại tiểu bang New Mexcico nói rằng: “Tôi đã nhận được cuộc gọi từ người đứng đầu Việt Nam, rất muốn gặp tôi khi tới G20, Ông ấy muốn nâng chúng tôi lên thành đối tác lớn, cùng với Nga và Trung Quốc. Bạn nghĩ đó là về cái gì? Không, tôi không nói đùa”.

Đọan tuyên bố trên có hai phần: phần đầu Karine giải thích chuyến đi của Biden có nhiều việc giữa hai nước chứ không riêng gì việc ký nâng cấp ngoại giao, phần sau Biden nói  CSVN cần Mỹ nên mời gọi bằng telephone trước.

9) Hiện Trung Cộng rất cay cú với chuyến thăm vội vàng của TT Hoa Kỳ, cho nên ngày 28/08 đã xịt súng nước vào thuyền đánh cá Việt Nam làm bị thương hai ngư dân đang đánh cá gần quần đảo Hoàng Sa (3).

Vài lời phi lộ

TT Joe Biden và bạn chí thân là John Kerry (biệt danh John Hà Nội) trước năm 1975 đều chống chiến tranh Việt Nam. Nửa thế kỷ trôi đi, không biết bao cảnh “bể dâu”, Joe Biden có nhìn ra “những điều trông thấy mà đau đớn lòng” không? Hay vẫn ngựa quen đường cũ thực hiện “dân chủ cuội” với CSVN đi trái ngược với nguyện vọng toàn thể dân tộc Việt Nam!

Lê Hoành Sơn
Ngày 1 tháng 9 năm 2023

---

Chú thích:

(1) https://www.eiu.com/n/asean-strives-to-stay-neutral-as-us-china-tension-rises/
(2) https://www.vox.com/world-politics/2023/6/23/23770369/modi-india-weapons-arms-deal-drones-jet-engines
(3) https://www.voatiengviet.com/a/7250602.html