Trang nhà https://www.vietquoc.org mỗi tuần đưa một bài về y học thường thức để qúy độc giả đọc và chăm sóc sức khoẻ. Tuần nay tìm hiểu về Cholesteral bài của Lan Hương viết theo tài liệu báo TIME (tháng 5/2006). Gần 100 triệu người dân Mỹ có Cholesterol cao trong máu. Nếu bạn là 1 trong những người ấy, thì đã đến lúc phải bình tĩnh và quyết tâm chống lại nó.

Ai có thể ngờ được là cái cục mỡ tí ti vậy mà gây ra trở ngại cho con người. Đó là Cholesterol, một chất mỡ do gan tiết ra mỗi ngày cỡ 1,000 mg. Đa số con người chúng ta ăn thực phẩm vào trong người và chế thêm ra khoảng 700mg nữa. Những thực phẩm gây ra cholesterol là :

– từ động vật như: thịt, lòng đỏ trứng gà,

– từ những thực phẩm được chế tạo có nhiều chất mỡ như: cà rem, phó mát, thịt “đỏ” (red meat)

– từ những thức ăn đã được chiên, (rán) bằng dầu thực vật như: Khoai tây chiên, thịt bò xào, thịt gà rán vàng, v.v…

Cơ thể có cần Cholesterol không?

Cơ thể con người cần Cholesterol để sản xuất vitamin D và giúp gan tiêu hoá một số mỡ.

Thành thử ra cơ thể con người bắt buộc phải có Cholesterol, nhưng có nhiều quá thì không tốt.

Muốn duy trì đúng mức Cholesterol trong người thì phải số lượng phải dưới 200mg trong máu.

Có 2 loại Cholesterol: HDL và LDL.

Loại H( hài hòa )DL là loại tốt cơ thể phải cần loại này ít nhất là trên 60mg. Loại HDL này sẽ ngăn cản loại LDL dính vào thành của mạch máu.

Loại L( láo lếu )DL là loại xấu, loại này phải ít hơn 130mg mới được. Loại này mà nhiều quá, thì sẽ đưa đến “tai biến mạch mão não, quỵ tim,v..”

Vì vậy có người khoe mỡ trong máu của họ dưới 200mg nhưng nghiên cứu ra thì HDL chỉ có 30mg và LDL có tới 170mg thì nguy rồi.

Tất cả chúng ta nếu cứ trên 20 tuổi là cứ 5 năm phải thử máu xem tình trạng cholesterol. Nếu cholesterol trên 200mg thì nên coi chừng và thử nghiệm nhiều hơn. Loại LDL “láo lếu” là loại mỡ sẽ bám vào thành của mạch máu, dần dần làm mạch máu hẹp lại, chặn đường đi của máu dẫn về tim và từ tim trở lại các cơ phận khác. (Một ví dụ nói cho dễ hiểu là những mạch máu giống như những con đường hẻm chợ bàn cờ Sàigòn, mà loại mỡ xấu như rác rưởi, bàn ghế, đồ đạc mà dân chúng vất ra con đường hẻm, xâm chiếm dần dần đường hẻm, làm hẻm nhỏ hẹp lại, gây nên nghẽn lối lưu thông, chạy xe Honda còn phải lách qua lách lại, còn xe hơi thì xin chịu. Đến khi có cháy nhà thì đường hẻm nhỏ như vậy làm sao cứu hỏa vào cứu cho được.)

Thực ra cơ thể ta tiết ra cholesterol cũng đủ rồi, đâu cần ta phải quất thêm hamburgers, phó mát, khoai tây chiên của McDonald, Burger King, Wendy hay Lee Sandwich nữa, vì những món ăn khoái khẩu đầy dầu mỡ này vào là nó đè bẹp loại “Hài hoà” của chúng ta đi mà lại làm tăng loại “láo lếu” lên nữa.

Bây giờ phải làm gì?

Những bác sĩ chuyên nghiệp về bệnh tim mạch khuyên là chúng ăn kiên đi một chút: ăn rau, hoa quả, bánh mì “đen”, hay cơm gạo lứt. Nên dùng dầu olive hay canola, ăn cá, nghêu sò thay vì thịt. Tìm những rau quả có mầu đậm như cà chua, cà rốt, ớt đỏ, bắp cải tím là những thứ có “chất tố” giúp bảo vệ các tế bào.

Ăn uống là một chuyện, còn vận dụng cơ thể là một chuyện khác nữa. Mỗi tuần dành ra 3 ngày mỗi ngày 20 phút để đi bộ, chạy nhảy, bơi lội, làm vườn, cắt cỏ sẽ làm giảm bớt loại mỡ xấu đi nhiều. Nếu ta vận động cơ thể sẽ tránh được bệnh trầm cảm (depression)là một trong những nguyên nhân đưa đến cao mỡ trong máu.

Hiện nay y khoa đã tiến bộ nhiều và các nhà báo chế đã làm ra nhiều loại thuốc có chất Statin giúp cho gan tạo ra mỡ tốt thay vì mỡ xấu. Những vị có cholesterol từ 240 trở lên thì nên đi thăm bác sĩ đi, yêu cầu họ cho thử máu, tìm cách cho thuốc thích hợp để giám mỡ trong máu.

Thay lời kết

Mỗi lần đi khám bác sĩ, thì nên ghi ra những câu hỏi, và kể rõ tình trạng sức khoẻ của mình. Bác sĩ không phải thần thánh chỉ nhìn vào hay đặt ống nghe chút xíu là chẩn ra được bệnh đâu. Họ cần những dữ kiện do bệnh nhân nói ra, thì mới làm những thử nghiệm để tìm ra manh mối được. Bác sĩ y khoa đào tạo tại Hoa Kỳ đều được huấn luyện phải dựa vào kết quả thử nghiệm để định bệnh, chứ không dám đoán mò vì sợ bị đưa ra toà bồi thường hay bị mất bằng hành nghề.

Có bệnh nhân đưa đến phòng cấp cứu kêu là đau bụng thì các bác sĩ cũng bó tay vì trong bụng có muốn ngàn thứ bệnh, chỉ có cách cho thuốc cầm đau, rồi lấy máu đem thử, đưa vào phòng ultrasound, quang tuyến chụp hình so với kết quả thử máu mới định bệnh được . Bệnh nào cần mổ ngay thì chuẩn bị ngay phòng giải phẫu.

Những tai nạn: gẫy tay, gẫy chân trông thấy ngoài da thì rất dễ dàng, chứ những nội thương thì rất khó chẩn bệnh nếu không có thử nghiệm chính xác. Ở các quốc gia chậm tiến, không có phương tiện thử nghiệm thì bác sĩ chỉ có cách đoán, đúng ngay lần đầu thì được bái phục lắm, còn đoán sai thì có quyền đoán lại, đến khi nào đúng thì thôi, còn không đoán được thì phải ký giấy cho đưa vào bệnh viện.

Thuốc trị cholesterol không nên dùng với bưởi (grapefruit)

London.-(Reuters).- Uống một số loại thuốc trị cholesterol cùng với nước bưởi (grapefruit juice) có thể gây nguy hiểm làm nhiễm độc bắp thịt, Bộ Y Tế Anh Quốc khuyến cáo hôm nay 2-11-04.

Cơ quan Kiểm Soát Thuốc Men và Những Sản Phẩm Săn Sóc Sức Khoẻ nói thêm nguy hiểm nhất là đói với loại thuốc của hãng Merk & Co “Zocor” hay là “simbastatin” là một loại thuốc được bầy bán tại thị trường bên Anh Quốc không cần toa bác sĩ, và thuốc “Lipitor” của hãng Pfizer.

Nguy hiểm xẩy ra khi nước trái bưởi có chứa một dược chất làm bất động một chất men trong lá gan. Vì vậy dùng nhiều nước trái bưởi quá sẽ đưa đến hậu quả là cớ thể có qua nhiều dược chất trong máu. Nguy cơ làm giảm hoạt động của bắp thịt cũng sẽ tăng nếu bệnh nhân dùng thuốc trị Cholesterol chung với một vài thuốc khác như HIV protease inhibitors.

Tuy nhiên nước bưởi không có hại nhiều với các laọi statins khác như “Lescol” của hãng Novartis AG., “Prvacol” của hãng Bristol-Myers và “Crestor” của hãng AstraXenaca Plc.

Sự nhiễm độc bắp thịt hiện đang là một đe doạ rõ ràng đối với những người dùng quá nhiều chất “statins”, có thể đưa đến chứng bệnh “rhabdomyolysis” – một tình trạng mà tế bào của bắp thịt tan rã chuyển “myoglobin” vào máu sẽ làm hư hại thận. Một vài triệu chứng là nước tiểu đen và mầu đỏ, bắp thịt mềm xèo, mệt mỏi và đau khớp xương.

Những đe doạ về bệnh “rhabdomyolysis” cũng là một vấn đề với thuốc Crestor, là loại thuốc được dùng nhiều nhất tại Mỹ để trị cholesterol mà nhóm bảo vệ người tiêu thụ đòi phải lấy ra khỏi thị trường. Hiện nay Cơ quan Kiểm Soát Thuốc Men và Những Sản Phẩm Săn Sóc Sức Khoẻ đã nhận được 10 báo cáo về bệnh “rhabdomyolysis”. Hãng AstraZeneca mới đây đã khuyến cáo các bệnh nhân nên giảm lượng thuốc “Crestor” xuống 10mg mỗi ngày 1 lần và chỉ dùng luợng cao hơn sau khi 4 tuần thử lượng 10 mg. Nhiều bệnh nhân đang nhờ luật sư truy cứu nội vụ và truy tố đòi bồi thường.