“Sự thất bại ở Afghanistan không chỉ là dự đoán, mà nó đã được dự đoán trước. Cuộc rút lui không có kế hoạch của TT Joe Biden đã khiến nước Mỹ bẽ mặt và có nguy cơ khiến hàng nghìn công dân Mỹ bị bỏ lại ở thủ đô Kabul, Afghanistan. 

Tối thiểu, TT Biden phải huy động sức mạnh không quân của Mỹ để tiêu diệt mọi chiến binh Taliban ở khu vực lân cận Kabul cho đến khi chúng ta có thể cứu được công dân Mỹ. Bất cứ dùng biện pháp nào nhẹ hơn sẽ càng khẳng định thêm sự bất lực của Mỹ đối với thế giới”. 

Hơn 1 tháng trước, TT Joe Biden còn đổ lỗi cho chính quyền Trump về thảm họa chính sách đối ngoại lớn nhất của Mỹ kể từ sau sự kiện Sài Gòn 30/04/1975, và bảo đảm với thế giới rằng việc Taliban tiếp quản Afghanistan là “điều không thể”.

TT Joe Biden nói: “Chúng ta có 300,000 quân Afghanistan được trang bị tốt và một lực lượng không quân chống lại một lực lượng 75,000 quân Taliban”.

Giờ đây, nhận thấy Afghanistan thất bại nhanh chóng đối với Mỹ và các đồng minh phương Tây trong mắt các nhà quan sát, đặc biệt là các đối thủ như Trung Cộng, Nga, Iran… như thế nào? 

Một khi đã di tản công dân Mỹ và một số ít nhân viên người Afghanistan may mắn giành được một chổ tị nạn, thì Hoa Kỳ và các chính phủ phương Tây sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận Taliban trở thành lực lượng nắm quyền. 

Vào cuối những năm 1990, nhà nước Taliban chỉ được một số ít nước công nhận, trong đó có Pakistan và Ả rập Xê út. Nhưng vào những ngày trung tuần tháng 8/2021 này, Trung Cộng đã sẵn sàng công nhận Taliban là lực lượng cầm quyền hợp pháp ở Afghanistan, nếu nhóm chiến binh Hồi Giáo này tiếp quản được thủ đô Kabul từ tay chính phủ Afghanistan. Liệu chính quyền TT Joe Biden và đồng minh có theo Trung Cộng để công nhận ?

Taliban có đáng tin?

Trong khi một nhóm phiến quân Taliban ngồi uống trà, hút thuốc thư giãn trong dinh thự xa hoa vừa chiếm được mà trước đây thuộc về Nguyên soái quân đội Afghanistan Abdul Rashid Dostum – một đồng minh thân cận của Mỹ, thì thường dân nước này cũng như các nhà quan sát trên thế giới đều lo ngại về nhóm khủng bố này.

AP cho biết, ngoài việc chiếm thủ đô Kabul, Taliban hiện còn nắm giữ tất cả các cửa biên giới của Afghanistan. Sự nhu nhược của các lực lượng chính phủ Afghanistan mà Mỹ dày công huấn luyện và hậu thuẫn, đã bộc lộ rõ khi quân đội chính phủ Afghanistan ngoan ngoãn giao nộp Căn cứ Không quân Bagram cho quân Taliban. Điều mỉa mai là mới chỉ tháng trước, quân đội Hoa Kỳ đã bàn giao cho chính phủ Afghanistan căn cứ không quân này sau 20 năm Mỹ đổ nhiều công sức và tài chánh để xây dựng. 

Nhằm tránh một cuộc di tản ồ ạt, Taliban đã đưa ra một tuyên bố vào ngày 14/8 nhằm trấn an người Afghanistan và cộng đồng quốc tế. Tuyên bố phủ nhận thông tin rằng, Taliban đã giết tù nhân và buộc các thiếu nữ phải kết hôn với lính Taliban, đồng thời nói thêm rằng nhóm này sẽ tôn trọng tài sản công, trọng dụng giới chức và sĩ quan quân đội Afghanistan, đồng thời ân xá cho bất kỳ ai từng “giúp quân xâm lược” (Mỹ và đồng minh).

Quân Taliban cũng cho biết họ sẽ tránh chiếm đoạt tài sản tư nhân và tạo ra “một môi trường an toàn và thuận lợi” cho hoạt động kinh doanh. Taliban cũng nói rằng các nước láng giềng nên có sự tin tưởng: “Chúng tôi bảo đảm với tất cả các nước láng giềng rằng  chúng tôi sẽ không tạo ra bất kỳ vấn đề nào cho họ”.

“Không nên rời khỏi khu vực và đất nước” tuyên bố của Taliban đề cập đến những khu vực mà phiến quân đã chiếm giữ. “Họ sẽ sống một cuộc sống bình thường; quốc gia của chúng ta cần các ngành nghề, và Afghanistan là ngôi nhà chung mà chúng ta sẽ cùng nhau xây dựng và phục vụ”. [nghe giọng điệu rất giống Cộng Sản]

Tuy nhiên các nhà quan sát thế giới đều nghi ngờ các tuyên bố trên. Vì sao?

Bản chất vẫn là khủng bố

Theo Economist, Taliban hứa hẹn là sẽ thể hiện lòng khoan dung với tất cả kẻ thù sau chiến thắng, nhưng rất ít người trong giới tinh hoa trí thức của Afghanistan tin vào điều đó. 

Sau khi quân Taliban chiếm được thị trấn Spin Boldak giáp biên với Pakistan, vốn nằm trong số những địa phương đầu tiên thất thủ vào cuối tháng 7, hàng chục người làm việc cho chính phủ Afghanistan đã bị thảm sát dã man.

Ở Kandahar vào cuối tháng 7, Taliban đã bắt cóc nam diễn viên hài nổi tiếng Nazar Mohammad, tra tấn tàn bạo và sát hại anh ta. Các báo cáo từ Kandahar cho biết, quân Taliban có vũ trang đã đi từng nhà để tìm kiếm những người làm việc cho các chính phủ phương Tây. 

Nhóm hòa đàm của Taliban ở Doha (Qatar) tuyên bố rằng họ không còn là những nhà cầm quyền tàn bạo đẫm máu, từng cai trị Afghanistan giai đoạn 1996 – 2001 nữa, khi thế giới đã từng chứng kiến sự cai trị tàn độc của Taliban đối với dân thường bị hành quyết công khai, trong đó phụ nữ Afghanistan bị ném đá đến chết vì tội ngoại tình. 

Taliban cũng nhấn mạnh rằng không có quy định nào trong đạo Hồi chống lại việc giáo dục phụ nữ. Tuy nhiên, giữa các tuyên bố từ Qatar và những gì mà các phiến quân Taliban đang thực hiện ở Afghanistan là những sự khác biệt rất lớn.

Ở Herat, nơi 60% sinh viên đại học là phụ nữ, họ được cho là đã được yêu cầu trở về nhà. Các nhân viên nữ đã được yêu cầu bàn giao công việc cho những người thân là nam giới.

Một chỉ huy quân Taliban được BBC phỏng vấn đã nói rõ về vấn đề giáo dục trẻ em gái: “Không một bé gái nào đi học trong làng và huyện của chúng tôi… Các trường học như vậy không tồn tại, và chúng tôi cũng sẽ không cho phép điều đó.”

Vì vậy, bất chấp những lời tuyên bố màu mè của Taliban với thế giới, trong những tuần gần đây, hàng nghìn người tị nạn đã tập trung tại các công viên của Kabul. Hàng trăm người đã ùn ùn kéo tới các trung tâm thị thực, với hy vọng mong manh giành được một chỗ trong các cuộc di tản vào phút chót do Mỹ và liên minh phương Tây tổ chức. 

Bởi bản chất Taliban là khủng bố. Mà khủng bố là Tà ác. 

(Xuân Trường dịch )