Quân Taliban trên một chiếc Humvee trên đường phố Kabul, Afghanistan, ngày 15 /08/2021 (Ảnh: Jim Huylebroek / The New York Times)

Diễn biến tại Afghanistan có thể nói nhanh đến mức không tưởng tượng nỗi, chỉ mới cách đây 4 ngày, tình báo Hoa Kỳ còn tự tin rằng thủ đô Afghanistan là Kabul có thể thất thủ trong 90 ngày tới. Nhưng hóa ra là chưa đầy 90 giờ. Cũng vậy, cách đây hơn 1 tháng, Tổng Thống Joe Biden từng khẳng định rằng, việc Taliban tiếp quản là “rất khó xảy ra”. Nhưng thực tế trái ngược trước mắt. Hôm qua quân Taliban dã vào chiếm dinh Tổng Thống Afghanistan. Căn cứ cuối cùng của chính phủ Afghanistan đã  không còn. Afghanistan hoàn toàn thất thủ.

Ngày 10/8, Tổng Thống Joe Biden tuyên bố: “Chúng tôi đã chi hơn 1,000 tỉ USD trong hơn 20 năm. Chúng tôi đã huấn luyện và chu cấp các khí tài hiện đại cho hơn 300,000 binh sĩ Afghanistan. Các lãnh đạo Afghanistan phải đoàn kết. Họ phải chiến đấu cho chính họ, cho đất nước họ”. 

Hãng Reuters đưa tin rằng Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã rời khỏi đất nước khi quân Taliban tiến vào thủ đô Kabul, và đoán rằng hiện  Ashraf Ghani đang ở Tajikistan.

Một lần nữa lịch sử đã lặp lại, tái hiện một khoảnh khắc Sài Gòn 1975 vào Chủ nhật (15/8) khi Taliban đã chiếm được thủ đô Kabul của Afghanistan với tốc độ thần tốc. Nhóm phiến quân này đã tiến vào thủ đô Kabul mà không gặp phải sự kháng cự nào từ lực lượng quân đội của chính phủ Afghanistan được Mỹ trang bị tối tân. Sự việc bất ngờ này đã gây ra một tình thế hỗn loạn bởi các cuộc không vận hối hả đưa các nhà ngoại giao và thường dân Tây phương rời khỏi thủ đô Afghanistan.

Quân Taliban chiếm dinh tổng thống Afghanistan tại Kabul  không tốn một viên đạn, sau khi Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani bỏ trốn khỏi Afghanistan ngày 15/08/2021  (Ảnh AP / Zabi Karimi)

Quân đội Mỹ đang lam chủ không phận ở sân bay quốc tế Kabul và ưu tiên bảo vệ sân bay này để di tản nhân viên tòa đại sứ Mỹ. Trước đó, Taliban đã nắm quyền kiểm soát căn cứ không quân Bagram và đã phóng thích hàng nghìn tù nhân tại nhà tù chính Pul-e-Charkhi ở Kabul. 

Trong khi đó, không khí tại thủ đô Kabul rất hỗn loạn. Máy bay trực thăng CH-47 Chinook và UH-60 Black Hawk lượn suốt cả ngày để di tản nhân viên Tòa Đại Sứ Mỹ, và một số nước phương Tây khác cũng vội vã điều động máy bay đưa nhân viên của mình thoát khỏi Afghanistan.

Một máy bay trực thăng quân sự của Hoa Kỳ bay phía trên Tòa Đại Sứ Mỹ  ở Kabul, Afghanistan vào Chủ nhật, ngày 15 tháng 8 năm 2021. ( Ảnh: Wakil Kohsar / AFP)

Bên dưới thủ đô Kabul hỗn loạn, các ngã đường chính vào thành phố nghẽn tắc và các bùng binh bị kẹt cứng bởi xe chở đầy thường dân Afghanistan cũng đang hướng tới sân bay và tìm mọi cách để vào được bên trong. 

Nhiều dân thường lo ngại sự tàn bạo của Taliban đã vội vã rời đất nước Afghanistan. Những ai chạy khỏi các vùng nông thôn tới thủ đô lánh nạn hiện bị mắc kẹt trong các công viên và các khu vực công cộng.

Sau khi tiến vào ngoại ô Kabul “từ mọi hướng”, quân Taliban cam kết “không dùng vũ lực” để chiếm thành phố Kabul hay đe dọa tính mạng, tài sản của người dân. Người phát ngôn Taliban Suhail Shaheen tuyên bố trên đài Al-Jazeera rằng các tay súng của họ đang chờ đợi “một cuộc chuyển giao quyền lực trong hòa bình… và vô điều kiện”.

Dân Afghanistan tràn vào Kabul Airport để di tản ra nước ngoài (15/08/2021)

Bất chấp những lời hứa của Taliban về một quá trình chuyển đổi hòa bình, tiếng súng đã nổ từ trung tâm thành phố Kabul vào rạng sáng 15/8. Các giới chức Mỹ thông báo về tiếng súng gần sân bay ở Kabul ngày 15/8 và kêu gọi dân thường ngừng đổ về sân bay. 

Sau đó,  nhà chức trách tuyên bố đóng cửa sân bay đối với các chuyến bay thương mại, đồng nghĩa với việc một trong những con đường để dân thường khốn khổ thoát khỏi Afghanistan, cuối cùng đã khép lại.

Đất nước Afghanistan đã đóng lại trong bóng tối. TT Biden tuyên bố Quân Taliban không phải là Cộng Sản! – Lời nói tuyến bố này tuyên bố để trấn an? Quân Taliban dằng sau là quan thầy Cộng Sản Bắc Kinh , họ đều có những hành động cai trị dân gần giống nhau, nếu có khác chỉ là cách dùng chữ. Chờ xem đất nước đen tối Afghanistan rồi đây sẽ ra sao?