I) Chúc mừng của các nước “anh em, đồng chí” với Bắc Bộ Phủ:

Khi Tô Lâm mới lên ngôi Tân Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN) vào sáng mồng 3 tháng 8, 2024, lập tức Putin, Tập Cân Bình, Norodom Sihamoni Quốc Vương Campuchia, Thongloun Sisoulith Chủ tịch kiêm Tổng Bí Thư Cộng Sản Lào nhanh chóng gửi điện thư chúc mừng Tổng Tô trong cùng ngày hôm đó. Mỗi thư chúc mừng đều phản ảnh tình hình bang giao hai nước (1):

Norodom Sihamoni của Campuchia viết: “Tôi tin tưởng quan hệ giữa nhân dân hai nước Việt Nam – Campuchia sẽ ngày càng gắn bó tốt đẹp và tiếp tục duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác song phương hữu nghị, đoàn kết và phát triển”. Campuchia càng ngày càng nô lệ Trung Cộng, gần đây Trung Cộng tài trợ 1.7 tỷ USD cho kênh đào Phù Nam làm cho tình hình Việt-Campuchia căng thẳng thêm. Quốc vương Norodom trong chúc mừng kèm theo “kinh hòa bình” với mục đích ấy, xin đừng vì chuyện “Kênh Phù Nam” mà hai nước đánh nhau.

Chủ Tịch kiêm Tổng Bí Thư đảng Cộng Sản Lào viết: “Mong muốn nhà nước Việt Nam tiếp tục củng cố và vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Lào – Việt Nam”: Mặc dù nhận tiền viện trợ và nợ Trung Cộng ngập đầu, nhưng ảnh hưởng Việt Nam đối với Lào vẫn còn, người đứng đầu nước Lào mong sự “gắn bó keo sơn” là điều bắt buộc.

Chủ Tịch Trung Cộng Tập Cận Bình viết: “Khẳng định sẵn sàng cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dẫn dắt xây dựng Cộng đồng chia xẻ tương lai Trung – Việt ngày càng thực chất và đi vào chiều sâu”. Đó là những lời lẽ “khẳng định” mang tính “mệnh lệnh”, chắc như “đinh đóng cột” hai nước “Xây dựng cộng đồng chia xẻ tương lai” sống chết có nhau!

Tổng Thống Nga Putin viết: “Tôi hy vọng sẽ tiếp tục có các cuộc đối thoại mang tính xây dựng và phối hợp chung về các vấn đề cấp thiết trong chương trình nghị sự song phương và quốc tế”.
Putin đang thời lâm chiến với Ukraine, kinh tế và ngoại giao bị các nước tây phương cô lập đến nghẹt thở, Putin phải thân chinh đến Bắc Hàn (nghèo nhất) để kiếm thêm vũ khí, dĩ nhiên Việt Nam khá hơn Bắc Hàn nhiều, trong thư chúc mừng Putin rất muốn sự ủng hộ của Việt Nam và có những cuộc đối thoại gần gũi để thấm tình “đồng chí” hơn nữa.
Đúng là vào ngày 8/08/2024 Putin và Tô Lâm có cuộc đối thoại trực tuyến (2). Trong đối thoại Putin chúc mừng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đạt được nhiều thành quả trên cương vị cao cả của mình và bày tỏ tin tưởng “đồng chí” sẽ lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tiếp tục thành công hơn nữa trong công cuộc xây dựng Đảng, xây dựng và phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh”. Tô Lâm đáp lại: “Khẳng định Việt Nam kiên định thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, tiếp tục coi trọng củng cố và phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Nga”. Cuối cùng, Tô lâm không quên “ca bài ca con cá sống vì nước” để xác định quan hệ với Nga có tầm quan trọng chiến lược, là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của mình. Tổng Tô cho “ông Nga” là số một của CSVN!
Trong cuộc đối thoại Putin có mời Tô Lâm qua thăm Nga, Tô Lâm hứa nhưng chưa nhận lời chính thức. Mọi người tưởng Tô Lâm qua thăm Nga trước. Không ngờ “đùng một phát”, ngày 12/08 hãng tin Reuters đưa tin “chuyến xuất ngoại đầu tiên của Tổng Tô đến Trung Cộng vào ngày 18/8. Trong hai ngày sau đó ông Tô Lâm sẽ hội kiến Tập Cận Bình, và có những cuộc gặp với những giới chức quan trọng khác của Trung Cộng” (3)

II) Nước “tư bản” gửi điện thư chúc mừng:

Bốn ngày sau, 07/08/2024 Tổng Thống Mỹ gửi lời chúc mừng đến Tô Lâm (4): TT Joe Biden viết: “Cá nhân tôi và Phó Tổng thống Kamala Harris hy vọng sẽ làm việc với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhằm tiếp tục thúc đẩy tiến triển lịch sử này, qua đó ủng hộ một Việt Nam mạnh, độc lập, thịnh vượng, và tự cường”. Lịch sử mà Biden đề cập chính là “đối tác chiến lược toàn diện Việt-Mỹ” đã ký kết vào tháng 9 năm 2023.
Lập tức, thư chúc mừng của Joe Biden bị Nữ Dân biểu Hoa Kỳ Michelle Steel (R-CA) chỉ trích tại sao TT Biden gửi điện mừng “nồng nhiệt” đến tân Tổng Bí Thư Đảng CSVN Tô Lâm trong khi nhà lãnh đạo mới này từng có lịch sử “đàn áp nhân quyền” lâu dài ở Việt Nam!?”

III) Những trò “múa rối” khó hiểu của Tô Lâm:

a) Thường thì những thành phần nhân sự lãnh đạo đảng CSVN có bàn với giới lãnh đạo Bắc Kinh. Với Tô Lâm hình như không có chuyện đó! Không những thế mà Tô Lâm còn có những dấu hiệu khác thường: Vào ngày 17/07/2024 tại thời điểm Tổng Bí Thư CSVN Nguyễn Phú Trọng đang hôn mê chờ rút ổng thở, thì Tô Lân (chứ không còn ai) ra lệnh cho bộ ngoại giao Việt Nam đệ trình lên Liên Hiệp Quốc một hồ sơ lãnh hải “ranh giới mở rộng thềm lục địa ngoài 200 hải lý để thực hiện quyền và nghĩa vụ của quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), được quy định tại Điều 76 của UNCLOS” (5). Trong hồ sơ đệ trình này: “Việt Nam khẳng định lại chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế và các quyền của Việt Nam đối với các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông được xác lập phù hợp với UNCLOS”. Nhận thấy hồ sơ đệ trình lên Liên Hiệp Quốc ngày 17/07/2024 có hai vấn đề:

– Mở rộng thềm lục địa: Hồ sơ phía Việt Nam cho rằng theo luật biển của Liên Hiệp Quốc ngoài vùng đặc quyền kinh tế EEZ rộng 200 hải lý, theo UNCLOS 1982, quy định thềm lục địa mở rộng không được đến 350 hải lý. Nếu vậy thì cho phép thềm lục địa mở rộng của Việt Nam tối đa đến 350 hải lý (1 hải lý = 1,85 kilomet) tính từ đường cơ sở.
Có người cho rằng Việt Nam làm việc này là do tranh chấp lãnh hải Biển Đông với Philippines. Không hẳn như vậy, bờ biển Philippines cách Việt Nam 790.56 hải lý (6), nếu vùng biển VN mở rộng chiếm hữu 350 hải lý từ đường cơ sở của Việt Nam ra Biển Đông thì Philippines vẫn còn 440.56 hải lý trên Biển Đông chứ không có sự chồng lấn lên chủ quyền của nhau, do đó nó không tác hại đến lãnh hải của Philippines. Chỉ có tác hại đến “bản đồ hình lưỡi bò” với Trung Cộng. Quả thật như vậy, ngay lập tức Trung Cộng lên tiếng phản đối.
Điều quan trọng là chủ quyền mở rộng mà Việt Nam đệ trình lấn sâu vào vùng “bản đồ lưỡi bò 10 đoạn” mà Trung Cộng tự cho là thuộc chủ quyền của họ từ lâu.

– Tại sao lại chọn ngày 17/07 mà không là ngày khác?
Việc làm này là do Tô Lâm đạo diễn, ngày17/07 là ngày Nguyễn Phú Trọng đang đối diện với thần chết không còn biết gì (Nguyễn Phú Trọng chết 19/07/2024). Tô Lâm xử dụng kế khôn lõi với Bắc Kinh. Nếu việc làm bị Trung Cộng phản ứng quá mạnh thì họ Tô đổ lỗi cho Nguyễn Phú Trọng ra lệnh trước khi chết! Nếu Trung Cộng phản đối nhẹ thì Tô Lâm xem đó là thành tích đầu tay bảo vệ lãnh hải, một niềm ấm ức trong lòng người dân Việt Nam từ bấy lâu nay như trái bom nổ chậm cho là Đảng CSVN bi6 kết án “bán nước cầu vinh”.

Thêm nữa: 

Từ trước đến nay, kể cả Đại Hội thứ XIII của đảng CSVN năm 2020, mỗi lần Đại Hội tại Hà nội, thì những nhân vật cao cấp của Trung Cộng sang Hà Nội có những hành động khiếm nhã như kiểm soát việc chọn lựa nhân sự cho ăn ý với Trung Cộng, hay nói khác đi là chọn những thái thú làm tay sai cho Bắc Kinh. Lần này, Tô Lâm lên làm Tổng Bí Thư đảng CSVN không theo thủ tục đó. Lợi dụng TBT Nguyễn Phú Trọng hấp hối, Tô Lâm qua mặt Bắc Kinh, tự biên tự diễn một cách chớp nhoáng lên Tổng Bí Thư trong nội bộ đảng CSVN không quá 2 tuần.

Khi lên Tân Tổng Bí Thư, Tổng Tô lại có dấu hiệu đối thoại và tâm sự gần gũi với Putin nhiều hơn Tập cận Bình. Nhưng lại qua gặp Tập Cận Bình trước làm cho mọi người chưng hửng khó đoán. Không biết rồi đây Tô Lâm là thái thú của Tàu, ôm chân Putin hay xích lại gần Mỹ? Cần thời gian quan sát để xem hành động của Tổng Tô như thế nào?

Lê Thành Nhân (lethanhnhan@vietquoc.org)
Hoa Kỳ, ngày 13 tháng 8 năm 2024

---

Chú thích:

1. https://thanhnien.vn/tong-thong-nga-putin-chuc-mung-tong-bi-thu-chu-tich-nuoc-to-lam-185240803211242189.htm
2. https://www.rfa.org/vietnamese/news/vietnamnews/new-general-secretary-of-vietnam-has-phone-call-with-russian-president-putin-08092024092819.html
3. https://www.reuters.com/world/asia-pacific/vietnams-newly-appointed-party-chief-set-visit-china-next-week-2024-08-12/
4. https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2024/08/07/statement-from-president-biden-congratulating-president-to-lam-on-his-selection-as-the-general-secretary-of-vietnam/
5. https://baochinhphu.vn/tuyen-bo-cua-bo-ngoai-giao-viet-nam-ve-viec-nop-de-trinh-ranh-gioi-them-luc-dia-mo-rong-khu-vuc-giua-bien-dong
6. https://distancecalculator.globefeed.com/Distance_Between_Countries_Result.asp?fromplace=Philippines&toplace=Vietnam