Ảnh tư liệu chụp ngày 14/05/2014: Giàn khoan Hải Dương 981 (ở giữa) trong khu vực thềm lục địa Việt Nam. REUTERS/Nguyen Ha Minh

Sau một thời gian yên lặng, Trung Cộng lại cho tàu khảo sát được tàu hải cảnh hộ tống xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ngoài khơi bờ biển miền Trung từ ngày 13/10/2020. Theo hãng tin Mỹ Benar News, chiếc tàu khảo sát đại dương mang tên Shiyan-1 đã rời vịnh Hải Khẩu trên đảo Hải Nam ngày 12/10, để đi xuống phía nam. Tháp tùng theo chiếc tàu này là một chiếc tàu hải cảnh Trung Cộng, mang số hiệu 2305.

Điều được hãng tin Hoa Kỳ ghi nhận là đã có 5 chiếc tàu kiểm ngư của Việt Nam theo dõi tàu Trung Cộng, trong lúc phía chính quyền Việt Nam chưa thấy có phản ứng chính thức nào về hành vi xâm nhập của tàu Trung Cộng.

Phản ứng nhẹ nhàng của Việt Nam đã đối lập rõ ràng với phản ứng của Ấn Độ vào cuối năm ngoái. Theo báo chí Ấn Độ, vào tháng 12 năm 2019, chính chiếc tàu khảo sát Trung Cộng Shiyan- 1 đã bị phát hiện đang thăm dò đáy biển ở khu vực quần đảo Andaman và Nicobar của Ấn Độ tại vùng Ấn Độ Dương. Hải Quân Ấn đã lập tức ra tay đuổi chiếc tàu Trung Cộng ra khỏi vùng biển của mình.

Trong thời gian gần đây, Trung Cộng đã liên tục cho tàu khảo sát được Lực Lượng Hải Cảnh và Dân Quân Biển hộ tống tiến vào hoạt động trong các vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các láng giềng, từ Việt Nam, Malaysia, cho đến Philippines. Rõ nét nhất là vụ chiếc Hải Dương Địa Chất 8 tung hoành tại khu vực Bãi Tư Chính thuộc chủ quyền Việt Nam vào tháng 4/2020, gây căng thẳng trong quan hệ Việt-Trung.

Theo tư lênh Hải Quân Philippines ngày 12/10/2020, Manila sẽ cử một lực lượng bao gồm hơn 200 Dân Quân Biển ra Biển Đông để tuần tra và bảo vệ ngư dân nước này.

Lực lượng này sẽ chia thành hai nhóm, một nhóm hoạt động ở khu vực quần đảo Trường Sa, và nhóm còn lại ở vùng bãi cạn Scarborough đang bị Trung Cộng khống chế.

Quyết định khai triển dân quân biển đã bị một số chính khách Philippines phản đối. Theo Thượng nghị sĩ đối lập Risa Hontiveros thì không nên trang bị vũ khí cho các dân quân được triển khai ra Biển Đông.