“Tăng cường liên minh quân sự nhằm vào bên thứ ba không giúp gì cho việc duy trì an ninh chung”, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố như vậy, tại hội nghị Thượng đỉnh về an ninh khu vực, có tên gọi là Hội nghị tương tác và các biện pháp xây dựng lòng tin ở Châu Á. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng như lãnh đạo của một số nước Châu Á tham dự hội nghị này. Đại diện cho Việt Nam là Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan.

Mặc dù ông Tập Cận Bình không nêu đích danh Hoa Kỳ, nhưng tuyên bố trên đây rõ ràng nhắm vào Washington.

Trong chuyến công du Châu Á, hồi tháng Tư vừa qua, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tìm cách trấn an các đồng minh về quyết tâm của Hoa Kỳ trong việc “xoay trục” trong lĩnh vực ngoại giao và quân sự, sang Châu Á, nơi mà các hành động hung hăng của Trung Quốc trong các tranh chấp lãnh thổ đang làm cho nhiều quốc gia liên quan lo ngại.

Bắc Kinh đã tỏ ra tức tối về việc Tổng thống Obama tuyên bố rằng vùng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, nơi đang có tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc, nằm trong phạm vi áp dụng hiệp định phòng thủ Tokyo-Washington.

Trong khi đó, xã luận của Tân Hoa Xã kêu gọi các nước bên ngoài khu vực Châu Á, nên “đóng một vai trò xây dựng”, không làm tăng thêm căng thẳng.

Hiện nay, tại Biển Đông, Bắc Kinh đang vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của Hà Nội, sau khi Trung Quốc đưa giàn khoan dầu vào vùng biển của Việt Nam.

Hành động của Trung Quốc mà Washington đánh giá là một “sự khiêu khích”, làm dấy lên nhiều cuộc biểu tình ở Việt Nam, một số vụ dẫn đến bạo động chết người.

Theo nhận định của AFP, Trung Quốc cảm thấy bị bao vây bởi các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, hoặc các căn cứ quân sự của Mỹ, ngăn cản tham vọng biển đảo của Bắc Kinh. Trong thời gian gần đây, Trung Quốc không ngần ngại tìm cách xóa bỏ nguyên trạng, đặc biệt là tại Biển Đông và biển Hoa Đông.