Lời người post: Buồn thay! Người dân Mỹ đã bầu cho Đảng Cộng Hòa chiếm được đa số ghế trong Hạ Viện vào tháng 11/2022. “Ý dân là ý trời” – Thượng đế đã ban cho Đảng Cộng Hòa làm chủ Hạ Viện nhiệm kỳ 2022-2024, nhưng rồi trong nội bộ đảng Cộng Hòa phải năm lần bảy lượt mới bầu Dân Biểu Kevin McCarthy (R-CA) lên làm Chủ Tịch Hạ Viện, một nhân vật có quyền lực thứ 3 nước Mỹ. Sau 9 tháng, Kevin McCarthy bị truất phế cũng do “8 Dân Biểu đảng Cộng Hòa”!

Lý cớ tại sao vậy? Có nhiều nguyên nhân chính và phụ như sau:

I) Tại sao 8 dân biểu Cộng Hòa truất phế Chủ Tịch Hạ Viện Kevin McCarthy?

Nhiều lý do như sau:

1) Để được bầu vào Chủ Tịch Hạ Viện vào tháng 1/2023, ông Kevin McCarthy đã thỏa thuận với các dân biểu Cộng Hòa thuộc “nhóm tự do cực hữu”, cơ bản của sự thỏa thuận là cho phép họ kêu gọi bỏ phiếu “truất phế” ông bất cứ khi nào cần thiết. Vừa qua, Chủ Tịch Kevin McCarthy phạm một lỗi lầm quan trọng là tự động đàm phán với Đảng Dân Chủ để chính phủ Joe Biden tiếp tục mở cửa. Tám (8) Dân Biểu Cộng Hòa trên đã vận động truất phế ông. Tám Dân Biểu đảng cộng Hòa này đã cùng toàn thể Dân Biểu đảng Dân Chủ họp kín để tiến hành “truất phế” Chủ Tịch Hạ Viện Kevin McCarthy với tỉ số 216/210. Trong 216 phiếu có 8 phiếu Dân biểu Cộng Hòa và 208 phiếu Dân Chủ.

2) Tại ông Kevin McCarthy: Trong thời kỳ thai nghén để lãnh đạo Hạ Viện Mỹ, Kevin McCarthy chỉ thai nghén thiếu tháng trong nhiều vấn đề. Về Trump, về Ukraine và bất cứ điều gì đòi hỏi ông phải chọn bên nào dứt khoát thì McCarthy tự làm bất cứ điều gì cần thiết cho cá nhân ông để tránh gây ra sự đối kháng nghiệt ngã đối với cả hai bên. Sau 9 tháng, với người có khả năng lấy lòng đồng nghiệp như Kevin McCarthy cũng nhận ra rằng hành xử của ông không thể đứng vững và ông đã bị “truất phế”. Từ đây, sự nghiệp chính trị của McCarthy đã hết, ông tuyên bố sẽ không ứng cử vào chức vụ lãnh đạo Hạ Viện Mỹ nữa, thì làm sao ứng cử vào chức vụ cao hơn!

3) Theo Paul Ryan (Cộng Hòa -Wisconsin) cựu Chủ Tịch Hạ Viện hai nhiệm kỳ từ 2015-2017 và 2017-2019 phát biểu trong hội nghị Đảng Cộng Hòa mà ông từng lãnh đạo tại Hạ Viện như sau: “Về cơ bản, đây là một đảng [Cộng Hòa] liên minh đang chia đôi”.
Paul Ryan chua chát phản đối tại hội nghị Đảng Cộng Hòa rằng: “Hiện tại đây là một hội nghị [đảng Cộng Hòa] thiên về chính trị, không phải hội nghị thiên về chính sách. Nay đảng của chúng ta [Cộng Hòa] là đảng thiên về chủ nghĩa dân túy, không phải là đảng thiên về chính sách”. Thiên chức của một đảng chính trị là đề ra “chính sách” (policy) – như vậy Đảng Cộng Hòa đã rời bỏ thiên chức rồi sao!

Khi một chính đảng mà quên thiên chức của mình, hóa ra trong hàng ngũ có người này kẻ nọ. Do đó nảy sinh những hiện tượng cá nhân rất xấu như Dân Biểu Cộng Hòa Florida Matt Gaetz vận động các dân biểu cùng đảng để truất phế chủ tịch của mình là Kevin McCarthy. Điều này chưa từng có trong lịch sử Hoa Kỳ.

II) Tại sao Dân Biểu Jim Jordan (R-Ohio) không thể thắng cử Chủ Tịch Hạ Viện Hoa Kỳ?

Khi Kevin McCarthy bị truất phế, hai dân biểu sáng giá của Đảng Cộng Hòa là Jim Jordan – một dân biểu từng ném bom được Trump hậu thuẫn và Steve Scalise – một Dân Biểu Cộng Hòa có đường lối cứng rắn, từng phục vụ lâu năm trong vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng Hòa tại Hạ viện. Trong cuộc họp kín của Đảng Cộng Hòa để đưa Ứng Cử Viên làm Chủ Tịch Hạ Viện, ông Scalise gặp phải một vấn đề là Jim Jordan đi trước một bước là Jordan là có đủ số dân biểu ủng hộ vào chức Chủ Tịch Hạ Viện trước và một số Dân Biểu Cộng Hòa khác tuyên bố nhất quyết sẽ không bao giờ ủng hộ Scalise nên Scalise đã rút lui khỏi cuộc đua vào Chủ Tịch Hạ Viện. Dân biểu Jim Jordan (R-Ohio) trở thành ứng cử viên Chủ Tịch Hạ Viện, mặc dù ông được đồng nhiệm đánh giá chỉ giỏi lên truyền hình nhưng kém về lập pháp.

Để được bầu vào Chủ Tịch Hạ Viện Dân Biểu Jim Jordan phải được 217 phiếu bầu của hai đảng tại cuộc bầu của Hạ Viện Mỹ.

Lần bầu thứ nhất vào ngày thứ Ba, 17/10/2023, ông chỉ được 200/217, trong đó có 20 dân biểu đảng Cộng Hòa không bầu cho Jim Jordan.
Bầu lần thứ hai vào ngày thứ Tư, 18/10/2023 ông chỉ được 199/217 phiếu trong đó có đến 22 Dân Biểu Cộng Hòa không bầu phiếu cho Jordan.
Ngày thứ Năm 19/10/2023 Jim Jordan tuyên bố với các thành viên trong Đảng Cộng Hòa của mình rằng sẽ tạm ngừng nỗ lực tranh chức chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ (1) và ủng hộ Dân Biểu Patrick McHenry (R-North Carolina) đảm nhận vai trò Chủ Tịch Hạ Viện tạm thời.
Tuy vậy, ngày thứ Sáu 20/10/2023 Jim Jordan vẫn còn cố gắng lần bầu thứ ba để may ra, nhưng ông vẩn bị thiếu 21 phiếu bầu vào chức Chủ Tịch Hạ Viện.

Jordan càng đánh càng thua – sự chống lại việc việc đề cử Jim Jordan vào Chủ Tịch Hạ Viện trong Đảng của ông càng ngày càng tăng. Lần đầu có 20 Dân Biểu Cộng Hòa phản đối, lần thứ hai lên đến 22 và lần thứ ba cũng là lần cuối lên đến 25!(2)

Sở dĩ Jim Jordan bị các dân biểu đảng Cộng Hòa từ chối bỏ phiếu cho ông vì một số lý do:

– Lần bỏ phiếu đầu có đến 20 dân biểu đảng Cộng Hòa từ chối Jim Jordan vào chức Chủ Tịch Hạ Viện vì những cuộc họp kín tại Hạ Viện Mỹ từ lâu đã bị những thành phần dân biểu cực đoan kiểm soát trong đó cũng có sự hiện diện của gần 20 Dân Biểu Cộng Hòa đại diện cho các quận hạt mà Joe Biden đã giành chiến thắng vào năm 2020.

– Dân Biểu Jim Jordan tiếp tục nuôi sự thù hận đã có từ lâu giữa ông và các Dân Biểu Cộng Hòa họp kín khiến 20 Dân Biểu Đảng Cộng Hòa quyết định sẽ không bao giờ ủng hộ cho Jim Jordan vào chức Chủ Tịch Hạ Viện.

III) Ai có thể sẽ làm Chủ Tịch Hạ Viện?

Khi Jim Jordan thất cử liên tục 3 lần và bày tỏ ý định ngừng tranh chức Chủ Tịch Hạ Viện, niềm hy vọng lớn nhất của người Mỹ là hướng về Patrick McHenry (Cộng Hòa/ North Carolina). Người đã tạm thời thay thế Kevin McCarthy từ ngày ông này bị truất phế. Đảng Cộng Hòa hy vọng rằng có thể đạt được thỏa thuận nào đó với đảng Dân Chủ để Chủ Tịch Hạ Viện tạm thời McHenry sẽ thành chính thức. Tuy vậy, đây không phải là điều dễ dàng với các Dân Biểu Đảng Dân Chủ và khó khăn cũng thuộc về các Dân Biểu Cộng Hòa trước một sự việc chưa từng trao quyền cho người Chủ Tịch Hạ Viện tạm thời thành chính thức.

Giải pháp thay thế: Đến tối thứ Năm ngày 19/10/2023, tất cả Dân Biểu Cộng Hòa đang họp kín trở lại từ đầu chọn ứng cử viên Chủ Tịch Quốc Hội  mới. Họ thấy không có chút hy vọng nào cho Jim Jordan có thể thuyết phục 20 Dân Biểu Đảng Cộng Hòa đã bỏ phiếu lần thứ ba chống lại chức Chủ Tịch Hạ Viện của ông. Tệ hơn nữa, có rất nhiều Dân Biểu Cộng Hòa không bỏ phiếu cho ông đã từ chối gặp hoặc bắt điện thoại của ông. Thậm chí, Dân Biểu Don Bacon (R-Neb) không bỏ phiếu cho Jim Jordan, đã tố cáo “ông và gia đình đã nhận được những lời đe dọa” (3).

IV) Kết

Hình như Hạ Viện Hoa Kỳ được người dân bỏ phiếu ủy thác cho đảng Cộng Hòa trong nhiệm kỳ 2022-2024, thế mà trong nội bộ của họ đang gặp bế tắc không thể bầu lên ông Chủ Tịch Hạ Viện! Cần chỉnh đốn và sửa chửa những khuyết điểm ngay lập tức, nếu không khó có thể có một chiến thắng bầu cử nào từ Tòa Bạch Ốc đến lưỡng viện Quốc Hội trong cuộc bầu cử vào tháng 11/2024.

Hoa Kỳ ngày 21 tháng 10 năm 2023
Lê Hoành Sơn

---

Chú thích

(1) https://www.voatiengviet.com/a/7318066.html

(2) https://www.npr.org/2023/10/20/1207328228/house-to-vote-for-a-3rd-time-on-jim-jordans-nomination-for-speaker

(3) https://abcnews.go.com/Politics/republicans-voted-jordan-speaker-threatened-harassed/story?id=104140363