Nữ thần Tự do dẫn đường dân tộc – La Liberté guidant le peuple – Eugène Delacroix 1830

Nhân kỷ niệm 50 năm Pháp chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa, Paris đề nghị cho Trung Quốc mượn nhiều tác phẩm nghệ thuật để trưng bày tại Bắc Kinh. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius đề nghị trong số đó phải có bức tranh nổi tiếng “La Liberté guidant le peuple – Nữ thần Tự do dẫn đường cho dân tộc”. Tác phẩm này được coi là biểu tượng của nền Cộng hòa Pháp và Dân chủ. 

Để đánh dấu 50 năm ngày Tướng De Gaulle chính thức thiết lập bang giao với nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Quốc của Mao Trạch Đông, bốn bảo tàng lớn của Pháp là Louvre, Musée d’Orsay, bảo tàng Picasso và trung tâm văn hóa Pompidou tham gia vào khoảng 380 các sinh hoạt văn hóa tại Trung Quốc kể từ tháng Giêng 2014. Trong khuôn khổ các chương trình trao đổi về văn hóa đó, bộ Ngoại giao Pháp có ý định cho Trung Quốc mượn bức tranh của Pháp được người ngoại quốc biết đến nhiều nhất : “Nữ thần Tự do dẫn đường cho dân tộc”. 

Đây là một bức tranh đồ sộ (325 cm x 260 cm), do danh họa Eugène Delacroix sáng tác vào năm 1830. Tác giả lấy bối cảnh của đường phố Paris, gần khu vực Nhà thờ Đức bà trong khói lửa. Ở hàng đầu là những người lính đã ngã xuống, những người nổi dậy mắt hướng về một người đàn bà ngực trần, tay dương cao ngọn cờ ba màu xanh trắng đỏ, biểu tượng của nước Pháp. Tác phẩm này được xem là tiêu biểu cho lý tưởng cách mạng, cho sự vùng lên của quần chúng cho công cuộc đấu tranh vì tự do. 

Bộ Ngoại giao Pháp xem việc đưa bức tranh nổi tiếng này sang triển lãm tại Bắc Kinh là một cử chỉ đầy ý nghĩa “ngoại giao” vào lúc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị công du nước Pháp vào mùa xuân năm tới. 

Về phần mình, Bộ Văn hóa Pháp thì tỏ ra thận trọng hơn và đứng về phía bảo tàng Louvre : Điện Louvre không muốn để bức tranh quý giá nói trên “di chuyển quá nhiều”. Bức họa “Nữ thần Tự do …” của Delacroix mới từ bảo tàng Lens ở miền bắc nước Pháp trở về lại Paris sau một năm “vắng nhà”. Trong năm qua, bức tranh này đã được 900.000 cặp mắt chiêm ngưỡng. Tại bảo tàng Lens “La Liberté guidant le peuple” đã bị một khách tham quan “không bình thường” phá hoại. May mắn thay là bức tranh đã được tu sửa lại ngay và không hề mang tì vết. 

Như con chim phải đạn, điện Louvre gần như không muốn để “Nữ thần Tự do dẫn đường cho dân tộc” ra khỏi khuôn viên bảo tàng. 

Thực ra từ năm 1958, các nhà bảo quản tranh và đồ cổ của bảo tàng Louvre đã chứng minh rằng bức tranh nổi tiếng nhất của danh họa Delacroix đã nhiều lần phải trùng tu và đã bị hư hại cùng với thời gian. Giới này không muốn để “La Liberté guidant le peuple” di chuyển nhiều. 

Dù vậy, điều đó không cấm cản chính phủ Pháp, dưới thời Tổng thống Jacques Chirac, năm 1999, đã cho Tokyo mượn bức tranh này trong khuôn khổ chương trình giao lưu Năm Văn hóa Pháp tại Nhật Bản. Trong hai tháng triển lãm tại Tokyo, đã có 350.000 khách tham quan đến chiêm ngưỡng “Nữ thần Tự do” của Delacroix. Không ai biết phí tổn tài chính để đưa bức tranh này từ Paris đến Tokyo là bao nhiêu. Có người đưa ra con số 6 triệu francs thời đó. 

Nhiều người cho rằng, quyết định sau cùng để xem có đưa “Nữ thần Tự do dẫn đường cho dân tộc” sang Trung Quốc hay không sẽ thuộc về điện Elysée : Phủ Tổng thống sẽ đứng ra làm trọng tài giữa một bên là Bộ Ngoại giao có dụng ý thắt chặt quan hệ với Bắc Kinh và bên kia là Bộ Văn hóa, chú trọng nhiều hơn đến mục tiêu bảo quản tài sản quốc gia.

Tin RFI (Thụy Mi)