Có nhiều người bảo rằng tôi là thường dân; tôi không cần chính “chị” chính em gì cả; tôi chỉ bầu cho bất kỳ ai trong đảng mà lâu nay tôi tin. Thế có nghĩa là không cần phán đoán, chọn lựa gì cả vì đã có người chọn sẵn cho rồi. Và bầu cử còn có ý nghĩa gì vì nó chẳng khác ở Việt nam sau 1975 đến giờ! Lại có người tin rằng “thường dân không làm chính trị”. Có đúng không nếu nói rằng người dân không bao giờ ra khỏi xã hội, không bao giờ ra khỏi sự chi phối sinh hoạt hàng ngày trong khung cảnh xã hội dưới thể chế chính trị nhất định mà họ đang sống? Nếu câu trả lời là “Đúng” thì đã rõ mỗi người chúng ta không thể không quan tâm đến vấn đề chính trị, xã hội chung quanh ta, trừ khi chúng ta từ bỏ hết những gì thuộc về chúng ta, đó chính là quyền sống an bình, thịnh vượng và hạnh phúc mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều hàng giờ đeo đuổi.

Không mong gì hơn là cộng đồng mỗi ngày một tiến bộ, gìn giữ những gì tốt đẹp còn lại của nền văn hoá Việt khi hoà mình vào thế giới văn minh, giúp được bao nhiêu không dám chắc nhưng có điều người viết chắc chắn là mình viết từ tâm ý nhằm giúp cho cộng đồng Mỹ-Việt, nhất là cho những người đang thiệt thòi vì không biết, ít biết tiếng Anh hoặc bận rộn không có thời gian theo dõi tình hình bầu cử trong nước – dĩ nhiên là ở Hoa Kỳ; những người có TV nhưng chỉ có Antena để nghe đài VN không thôi, mà đài Việt nam thì hầu như đài nào cũng nói rập khuôn theo một chiều hoặc chỉ đặt được chương trình của những đài tương đối rẻ tiền hơn CBS, MSNBC, ABC …; đài Foxnews có rate cao nhất thì đắt tiền nhất nên ít người đặt xem. Để tránh bị cả tin, thường người ta nên xem cùng một tin, bình luận cùng một việc trên cả đài đắt tiền nữa, ở đó có cả Dân chủ, Cộng hòa và người không thuộc đảng nào. Đặt biệt khi xem tranh luận người ta thường để ý xem cung cách, thái độ, cả cử điệu để nhận định ai có đức độ song hành với tính trung thực, khách quan của lời nói và ai không đáng tin cậy. Điều đó, giúp người ta biết đàng sau lời nói là gì. Lời ngụy biện lanh lợi giỏi giang, bẻ cong sự thật thường là lời không thật.

Hôm nay, xin nói về Donald J Trump: Đường Vào Bạch Cung

 Trump! Trump! Trump!… Đài TV nào, tờ báo nào, ngày nào người ta cũng nghe, cũng thấy tên của ông Trump, Trump và Trump. Tên ông nổi như cồn, như nước lụt tràn bờ mang đi khắp hang cùng ngõ hẻm nơi đất bằng hay thung lủng, như gió thổi bay trên cả đồi cao. Hầu như không có chỗ nào thiếu tên ông. Trump một ứng viên tổng thống có lối ăn nói và vận động lạ lùng chưa từng thấy trong lịch sử bầu cử ở Hoa Kỳ. Ông là ai?

Donald Trump là doanh nhân Mỹ nổi tiếng không những trong nước mà khắp nơi trên thế giới, là tỉ phú, chủ nhân cơ sở Trump Organization và những nguồn lợi doanh nghiệp khác,  là nhân vật truyền hình nổi tiếng, là tác giả, và bây giờ là ứng viên của đảng Cộng hoà trên đường tranh ghế Tổng Thống.

Lạ thay, cũng có rất nhiều người gốc Việt không tiếc lời gọi ông Trump bằng những từ dành cho kẻ hạ tiện nhất, trong khi ông ta chưa làm điều gì có hại hay xúc phạm đến mình như:  thằng hề, thằng khùng, tên ngốc, Thiên lôi, tên vô lại, tên kỳ thị, và mới đây có người cho rằng ông Trump ngớ ngẩn hô hào Bảo vệ Mậu dịch, là kẻ nuôi giấc mơ độc tài kiểu Mussolini, Hitler, có hội chứng hoang tưởng (delusional disorders syndroms), người theo chủ nghĩa Chauvinism, vân vân …

Người viết không có ý kiến, nhưng tưởng cũng nên mang tin tức ít người biết đến lên đây để đọc giả có dịp xem một số dữ kiện tiểu sử cách đây hơn 30 năm đến 25 năm về trước, để biết thêm ông Trump có phải đã tồi tệ với đất nước này không:

• Vào năm 1980 Donald Trump nói với Rona Barrete năm 1980 ông không có ý ra tranh cử TT. Ông cũng nói ông không ưa thấy người đầu óc kém cỏi nhưng lại cười tươi làm tổng thống (Donald Trump tells Rona Barrett in 1980 he won’t run for President.)
• Cách đây 28 năm, trên show TV Oparah Winfrey thấy ông nói có vẻ như TT nói về chính trị, bà hỏi ông có định ra tranh cử không. Ông đã trả lời rằng “Có lẽ không đâu, nhưng tôi thấy chán khi nhìn thấy những gì xảy ra cho đất nước này. Và nếu tình hình trở nên thật tồi tệ, tôi sẽ không loại bỏ hoàn toàn định, bởi vì tôi chán ngấy khi thấy những gì xảy ra cho đất nước này – sao chúng ta – sao chúng ta thật sự giúp cho người ngoài có đời sống vương giả mà chúng ta thì lại không được” (“I probably wouldn’t, but I do get tired of seeing what’s happening with this country. And if it got so bad, I would never want to rule it out totally, because I really am tired of seeing what’s happening with this country – how we’re – how we’re really making other people live like kings and we are not.”) Và cho đến bây giờ ông mới ra tranh cử chính vì lý do ông đã nói cách đây 28 năm. (Read Donald Trump Interview From Over 25 Years Ago On Running For President Transcripts).Trong cuộc phỏng vấn Donald Trump hơn 25 năm về trước  Trump có cái nhìn trước xa về tương lai kinh tế HK cách đây 25 năm y như hiện tại. (Lost Donald Trump Interview from Over 25 Years Ago …), Và ông cũng đã ra trước Quốc Hội để nói về kinh tế 1991 (Donald Trump Goes Before Congress to Talk Economics – 1991 Flashback (CSPAN). Người ta có thể tìm thấy những điều ông nói trước đây 25 năm bây giờ rất khớp với tình hình kinh tế hiện nay. (This …. Donald Trump Elected). 

Đôi Điều Cần Biết Về Donald Trump:

Sơ lược tiểu sử

1. Xuất thân:

Ông có tất cả 5 anh chị em: chị đầu là Maryanne (sinh 1937) hiện là thẩm phán của toà phúc thẩm liên bang Vùng 3 Hoa Kỳ và chị Elizabeth, anh trai là Fred Jr. (1938-1981) chết vì bệnh nghiện rượu, Donald Trump là con thứ tư, ông còn có người em trai Robert (sinh 1948). Mẹ ông, bà Mary Anne (1912-2000) là người gốc Scottland di dân đến Mỹ năm 1930, một nhà từ thiện và nội trợ; cha ông, Fred Trump (1905-1999) là người gốc Đức, một nhà phát triển xây dựng bất động sản. Gia đình ông có căn hộ hai tầng ở Wareham Place trong Jamaica Estate . Ở đó cha ông là thành viên của Hội Đồng Ủy Thác tại Kew Forest. Trump học trường The Kew-Forest.

2. Học hành:

Theo lời cha ông khi còn bé Donald là cậu bé cộc cằn, khó bảo nên ông gửi vào Học Viện Quân Sự New York (NYMA). Donald học hết trung học tại đây, cuối cấp, ông đạt cấp đại úy của thiếu sinh quân. Khi được phỏng vấn (2015) ông trả lời rằng ở NYMA ông được rèn luyện về mặt quân sự nhiều hơn rất nhiều người trực tiếp nhập ngũ. Ông tiếp tục học ở Đại học Fordham hai năm, ở Phân khoa kinh doanh  Wharton nghiên cứu về bất động sản- Đại học Pennsylvania; vừa học ông vừa làm việc tại công ty của cha mình: Elizabeth Trump &Son. Donald Trump tốt nghiệp với bằng cử nhân kinh tế năm 1968.

3. Đời sống cá nhân và gia đình:

Ông có ba đời vợ và họ đều là người mẫu. Người vợ thứ nhất là người mẫu Ivana Zelníckova. Họ có ba người con gồm hai trai: Donald Jr. (1977), Eric (1984), và con gái Ivanka (1981). Ivana được Trump bảo lãnh và nhập quốc tịch HK 1988. Donald Trump ngày càng được báo giới chú ý, tên ông xuất hiện nhiều trên báo Spy Magazine. Ivana tham gia vào một số công trình địa ốc của Trump Organization, Phó Chủ tịch Thiết kế Nội thất (Interior Design), sau cùng là Chủ tịch Atlantic City Castle casino resort and the Plaza hotel. Cuộc đời thường không phải là tấm thảm nhung hay luống hoa hồng, Trump cũng trải qua thăng trầm trong sự nghiệp vật chất cũng như đời sống tình cảm gia đình. Có lần ông trần tình là vợ chồng quá bận rộn chúi mũi vào việc làm ăn và ít có thời gian cho nhau. Trong lúc làm ăn sa sút, nợ nần chồng chất thì cũng là lúc hôn nhân rạn nứt dẫn đến kết cục là ly hôn năm 1991. Hai người vẫn có quan hệ tốt với nhau cho đến bây giờ. Bà nói: “Chúng tôi nói chuyện trước cũng như sau khi xuất hiện trước công chúng và ông tham khảo ý kiến của tôi”. Theo thường thuật của the Post, bà Ivana bảo ông Trump “nên dịu giọng” mặc dù bà nói “Donald không thể dịu giọng được”, “Ông là người nói thẳng. Ông nói sự như sự, thấy sao nói vậy…, ông không phải chính trị gia. Ông là người làm kinh tế. Ông biết ông nói gì. Ông có thể thao thao cả giờ mà không cần ghi chú nào”. Và cũng trong bài báo bà đồng ý với chính sách di dân của Trump: “Và tôi cũng là người di dân”. Người vợ thứ hai là người mẫu diễn viên Marla Mapples. Hai người kết hôn và sinh một người con gái, Tiffany trong cùng năm 1993, sau đó lại ly thân 1997 và ly dị 1999. Đến năm 2005 ông cưới cô người mẫu thứ ba gốc Slovakia , Melania Knauss. Cô nhập quốc tịch 2005 và sinh cho Donald Trump một cậu con trai út tên là Barron William Trump.

Hiện nay ông có 8 người cháu: 5 cháu nội con của Donald Jr. và 3 cháu ngoại con của Ivanka. Tất cả 5 đứa con của ông đều được ông dạy dỗ nên người, trưởng thành có tư cách, tác phong tốt, có tình thần tháo vác và trách nhiệm và là thành viên nòng cốt của Trump Organizaton đang hoạt động vững vàng.

4. Sự nghiệp kinh doanh và sự thành công của Trump:

• Trump Organization:

Từ nhỏ ông đã theo cha trong các công trình xây dựng và học được rất nhiều về giá trị công việc và tiền bạc, giá trị sáng tạo trong xây dựng và tinh thần trách nhiệm cũng như giá trị lao động và quan hệ với công nhân. Lớn lên, ông rất đam mê xây dựng. Với tài sản ban đầu 200.000 USD (tương đương chừng 1.000.000 USD vào năm 2016), sau khi thôi học, ông bắt đầu sự nghiệp tại công ty bất động sản của cha mình. Từ đó, tích cực làm việc không ngừng phát triển sự nghiệp kinh doanh, mua bán bất động sản và xây dựng chung cư, khách sạn, cao ốc, sân golf… Nhờ có cái nhìn trước thời cuộc và giá trị tiềm ẩn của bất động sản ông đã đầu tư thành công, biến những nơi hoang tàn, đổ nát, cũ kỹ trở thành hữu dụng, có giá trị phục vụ dân sinh gấp bội. Ông nổi tiếng là trùm địa ốc chẳng những ở trong nước và tiếng tăm nhiều người biết đến khắp thế giới.

Cho đến nay, The Trump Organization do ông và ba đứa con lớn là Donald Trump Jr, Evanka và Iric Trump làm chủ và điều hành. Cơ sở mang tên ông, cũng như thương hiệu cho thuê và tầm hoạt động chẳng những ở khắp các thành phố trong nước và còn mở rộng nhiều nơi trên thế giới như Scotland, Dubai, Vecouver, Istanbul, Toronto. Seoul, Panama, Mexico, Dominican Republic, Philipine, Mumbai… Bản chất thương trường là cạnh tranh, càng lớn mức độ cạnh tranh càng khốc liệt, và đã cạnh tranh thì không tránh khỏi bên hơn bên thiệt có khi trơn tru nhưng cũng có khi khúc mắc, xung đột và việc kiện tụng nhau khó mà tránh khỏi. Chính vì vậy mà có luật lệ hàng khối và luật sư, toà án mới có công ăn việc làm. Ông đã từng bị kiện và ông cũng từng kiện người khác. Hoa Kỳ là xứ sở của luật pháp, mọi mâu thuẫn đều được giải quyết mang lại công bằng cho mọi người. Mọi việc có luật pháp lo và Trump cũng không ngồi trên pháp luật; nếu bị thua kiện ông cũng phải bồi thường, nếu thắng thì dĩ nhiên ông được có lợi như người khác.

• Thể thao:

Tuy không nhiều nhưng ông cũng đã dạo qua cả business Football và boxing. Năm1983 ông mua qua bán lại câu lạc bộ New Jersey Generals, cố vấn đầu tư, và từng làm cố vấn tài chánh cho Mike Tyson và đầu tư vào cuộc thi sắc đẹp…

• Hoạt động giải trí:

Ông là ứng cử viên giải Emmy; là chủ đề của nhiều danh  hài,họa sĩ hoạt hình, tranh biếm họa on line; có chương trình radio của riêng ông (Trumped); từng xuất hiện trong một tập phim TV Sex and the City qua vai khách mời, là thành viên của Screen Actors Guild… (danh mục phim và các chương trình TV ông tham gia có link dưới đây)

• Sân Golf

Cơ sở Trump Organization điều hành nhiều sân golf khắp nơi trong nước và quanh thế giới. Số lượng sân golf trực thuộc và bảo trì chừng 18 và doanh thu khoản 382 triệu vào năm 2015. Năm 2006 công trình sân golf dưỡng sinh ở Scottland đã đụng phải làn sóng phản đối của dân địa phương. Công trình dự phỏng tạo 6000 công việc, nhưng rồi cuối cùng chỉ tạo được 200 việc làm. Vào mùa hè 2014 Cơ sở Trump đã mua khác sạn Temberry và khu golf dưỡng sinh Ayrhire  ở Scottland. Tháng Sáu  đến cuối năm 2015 cơ sở Trump bất thành trong việc ngăn chặn công trình sản xuất điện nhờ sức gió xa bờ biển trong tầm nhìn của sân góp dưỡng sinh sau khi Toà án tối cao của Vương quốc Anh hủy bỏ vụ kháng cáo.

• Tuyển Hoa hậu

Ông có chân trong toàn bộ chương trình Miss Universe, Miss USA và Miss Teen USA cho đến 2015. Năm 2002 Trump không hài lòng với cách phân chia thời biểu cho chương trình, ông chuyển sang đài NBC. Năm 2006, ông thắng kiện 5 triệu USD. vì Rosie O’Donnell đã chỉ trích làm ảnh hưởng uy tín của ông khi ông vẫn trao vương miện cho cô hoa hậu Tara Conner khi cô bị tìm thấy có chất cocain trong người với lý do cho cô thêm cơ hội. Vào năm 2015, đài NBC và Univision (Latino American) cả hai chấm dứt làm ăn với ông Trump sau khi ông tuyên bố tranh cử TT và đã phát biểu quan điểm của ông về di dân lậu mà họ cho rằng kỳ thị dân Mễ. Sau đó ông đã kiện Univision và đòi bồi thường 500 triệu USD với cáo buộc rằng Univision đã phá vỡ hợp đồng và làm tổn hại danh dự. Ông khẳng định lời nói của ông không có gì thay đổi với lập trường chắc chắn của ông từ nhiều năm về di dân lậu đã mang rất nhiều phiền toái cho đất nước vì không có kiểm tra. Tháng 11 cùng năm, ông tuyên bố ông trở thành chủ sở hữu chương trình Hoa hậu Hoàn vũ (Miss Universal Organization) bởi ông đã mua cổ phần của NBC và ông đã dàn xếp vụ kiện nhưng không rõ đã đến đâu. Sau đó ông đã bán cổ phần cho WME/IMG. Còn về vụ kiện Univision 500 triệu USD  đã được dàn xếp vào tháng 2 năm 2016 nhưng không được tiết lộ.

• The Apprentic (Chương trình Người Tập Sự):

Năm 2003 làm giám đốc sản xuất MC của chương trình The Apprentic (Người Tập Sự) trên đài NBC. Ở đây câu nói người ta thường nhắc đến khi nhắc đến tên ông: “Bạn đã bị sa thải!” (You are fired!) rất gãy gọn, nói lên thái độ dứt khoát của một lãnh đạo chương trình. Đối phương thường mang ra chỉ trích là vô tình… Ông đã thành công và kiếm được từ 50 nghìn dollars mỗi tập lúc ban đầu và lên dần đến 3 triệu, đến 213.605.575 USD trong mùa dẫn chương trình. Năm 2007 ông được gắn sao trên Đại lộ Danh vọng Hollywood. Cùng thời ông cộng tác với nhà sản xuất truyền hình Mark Burnett và được mời làm MC cho chương trình The Celebrity Apprentic, Trump thường xuất hiện trên màn ảnh TV trong việc quyết định ai là người thắng cuộc và ai là người bị sa thải.

Khoảng cuối tháng 2 – 2015 ông tuyên bố chưa sẵn sàng ký tiếp hợp đồng cho mùa tới vì có thể ông sẽ ứng cử Tổng Thống. Đến khoảng cuối tháng 6 năm đó NBC Universal và ông Trump chấm dứt mối quan hệ sau khi dư luận phản đối đề nghị về di dân trong bi phát biểu cûa ông.

• Tác giả: Ông là tác giả của rất nhiều sách, có thể xem danh mục (vì dài nên xin để cuối bài): (ai không biết thì nhờ con cháu bấm vào tất cả các link trong bài này và nhờ chúng giải thích)

http://www.paperbackswap.com/ Donald-J-Trump/author/

• Danh mục nhiều phim và TV shows: Quí vị nên xem qua (vì dài quá không tiện kể ở đây)

http://www.tvguide.com/ celebrities/donald-trump/ credits/194141/

• Các Giải thưởng:

Ông đạt được rất nhiều giải thưởng. Danh mục được kê ở cuối bài (vì dài không tiện kể ở đây)

• Đảng phái chính trị:

Ông đã mấy lần thay đổi, trước 1987 chưa rõ;  ông bắt đầu ủng hộ Ronald Regan đảng Cộng Hòa cuối thập niên 70. Từ 1987 – 1999. Sau đó chuyển sang đảng Cải Cách (Reform Party) trong ba năm và vận động thăm dò ứng viên TT. Ông ta rời đảng vào 2001 vì David Duke, Pat Buchanan và Lenora Fulani dính líu với đảng này. 2001-2009 theo đảng Dân Chủ và lại trở về đảng Cộng Hòa sau khi lên tiếng ủng hộ ứng viên TT John Mc Cain. Vào tháng 12/ 2011 Trump trở ra Độc Lập trong vòng 5 tháng và rồi cuối cùng trở về lại đảng đầu tiên là Cộng Hòa.  Như vậy, Trump đảo một vòng và đã tìm thấy đảng mà ông tin tưởng để đóng góp là Cộng Hòa.

5. Đường vào White House:

Ngày 16/6/2015 ông chính thức tuyên bố tranh cử Tổng thống tại Trump Tower ở New York và từ kinh tế bước thẳng vào chính trường – nơi đầy sóng gió, xôi thịt, vàng thau lẫn lộn, thượng vàng hạ cám chỉ bằng tình yêu đất nước, lẽ phải thông thường (common sense) và một gánh kinh nghiệm kinh tế với quyết tâm xây dựng lại đất nước Hoa Kỳ vĩ đại như xưa (Make America Great Again). Thành công trên doanh nghiệp và cũng vậy, bước thứ nhất ông đã thành công trên chính trường mà hầu hết chính giới cũng như người thường ít ai ngờ tới. Ông thật sự đã vượt qua thử thách rào cản đầy cạm bẫy, chông gai, và một năm trôi qua nhanh, vào ngày 21/7/2016 ông đã chính thức danh dự nhận đề cử của đảng Cộng Hoà làm ứng viên Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ. Chừng như ông không đủ kinh nghiệm chuyên nghiệp chính trị sâu dày theo chiều dài lịch sử của Hoa Kỳ như chính giới chuyên nghiệp, nhưng nay ông vẫn tiến bước như đã từng. 

• Câu hỏi về thuế và khai phá sản

   Trong khi tranh luận ông nói thẳng, không phủ nhận rằng ông đã khai bankruptcy đến bốn lần “Hàng trăm công ty khai phá sản”.“Tôi đã dùng luật đến bốn lần và đã làm được việc lớn. Tôi điều hành kinh doanh. Tôi đã làm việc rất giỏi.” Người làm kinh doanh ai cũng biết khai phá sản là cửa mở, là cái valve mà luật đã dành cho trường hợp vì lý do nào đó mà kinh doanh bị tắc nghẽn, sa sút, có nguy cơ hoặc đã sụp đổ, giúp cho cơ sở kinh doanh có thể phục hồi. Trong đó có các chapter 7, 11, 13 tùy trường hợp mà người điều hành phải khéo sử dụng để có hiệu quả cao. Sau khi khai khai phá sản, từ chỗ thất bại kinh doanh trở nên thành công là điều đáng khen chứ không phải đáng trách. Ông Romey trình hồ sơ thuế và lo biện hộ cho số tiền đóng thuế khi dân chủ tấn công tới tấp là đóng ít! Nay Trump không trưng dẫn hồ sơ thuế với lý do là IRS thanh tra chưa xong. Doanh nghiệp của ông quá lớn liên hệ tới sự điều hành của rất nhiều công ty con dây mơ rễ má việc công khai thuế thiếu khôn ngoan có thể ảnh hưởng đến quyền tư ẩn của công ty họ. Hơn nữa câu hỏi chủ yếu là: Ông có khai thuế không? Nếu có thì hết chuyện. Không còn gì để nói cho dù ông trả một xu hay hàng triệu dollars bởi việc còn lại là của Sở Thuế (IRS) và bộ thuế (Tax Code). Ông không cần phải giải thích hay bào chữa cho con số. Nếu có sai phạm thì tùy mức độ ông bị xử phạt hoặc cơ sở bị tịch thu theo luật định. Nếu ai muốn tấn công thì tấn công bộ thuế hoặc sửa bộ thuế chứ không phải ở ông.

• Câu hỏi về chính sách:

1. Xã hội:

–        Pro-life: chống phá thai trễ ngoại trừ trường hợp bị cưỡng hiếp và cần thiết vì sức khỏe

–        Ủng hộ Tu chính án số (2 ^ndAmendment) Hiến pháp HK cho phép sử dụng súng để tự vệ.

–        Ủng hộ hôn nhân truyền thống, nhưng đồng thời không làm gì khác hơn với hôn nhân đồng tính đã quyết định hợp pháp hoá do Toà án Tối cao. Ông cũng khẳng định là bạn của họ

–        Chống hợp pháp hoá tự do ma tuý – marijuana, và chỉ chấp nhận cho dùng với mục đích trị bệnh

2. Về kinh tế:

–        Trong nước giảm thuế cho cơ sở hợp tác và thuế lợi tức cá nhân

–        Lương tối thiểu để tiểu bang lo. Khác với phía Dân chủ, ông tin không nên nâng tiền lương tối thiểu lên 15USD trong lúc này.

–        Tạo công ăn việc làm: Ông quyết tâm mang việc làm từ nước ngoài về cho dân Mỹ, theo ông nạn thất nghiệp thực tế cao hơn là con số báo cáo vì phần đông người thất nghiệp đã lọt ngoài danh sách thống kê sau thời gian dài hết hạn hưởng trợ cấp. Ông sẽ có cách đem các xí nghiệp, nhà máy sản xuất trở về nước. Công nhân và các công ty hầm mỏ than cần phải được quan tâm đúng mức, phải trả lại công ăn việc làm cho họ sau khi phải đóng cửa vì chính sách bảo vệ môi trường trong lúc chưa có công ăn việc làm thay thế cho họ. Ông hứa sẽ gỡ bỏ hàng ngàn điều lệ ràng buộc bất hợp lý, thái quá của cơ quan này áp đặt mấy năm qua để kinh tế nội địa, giới trung lưu nòng cốt dễ dàng phát triển, người dân sẽ có nhiều công ăn việc làm.

–        Ông là người “Tự do Mậu dịch” nhưng ông nói phải “hợp lẽ công bằng” (reasonably fair). Ông là người bảo vệ mậu dịch. Ông đòi đóng thuế hàng nhập từ Trung quốc, từ lâu Mỹ đã cho họ quá nhiều ưu tiên. Ông không tán thành NAFTA và TPP vì những tai hại của nó. Ông cũng đã lên tiếng Tổ Chức Mậu dịch Thế giới (WTO) cũng là một “hoạn nạn”. Ông hứa sẽ rà soát và chỉnh đốn lại toàn bộ những thoả thuận về mậu dịch tự do lấy lại công bằng và ích lợi cho người Mỹ. Từ 25, 30 năm về trước ông đã nói các nước tiếp tục lột da Hoa Kỳ trong những thoả thuận mậu dịch. Hoa Kỳ tiếp tục thiệt thòi cho đến ngày sẽ là con nợ lớn. Ông từng trả lời: “Tôi sẽ đòi đồng minh chia phần trách nhiệm công bằng. Chúng ta là đất nước nợ nần; một số vấn đề sẽ xảy ra trong những năm sắp tới đối với đất nước này, bởi bạn không thể tiếp tục mất $200 tỉ. Và chúng ta đã để Nhật Bản đổ mọi thứ trên thị trường của chúng ta và mọi thứ nhé – đó không phải là tự do mậu dịch. Bây giờ nếu bạn đến Nhật bạn cố gắng bán thứ gì, miễn đi, Oparah. Hãy bỏ đi. Hầu như là không thể được. Họ không có luật lệ chống đối nhưng họ làm cho nó không thể thực hiện.” (“I’d make our allies pay their fair share. We’re a debtor nation; something’s going to happen over the next number of years with this country, because you can’t keep going on losing $200 billion. And yet we – we let Japan come in and dump everything right into our markets and everything – it’s not free trade. If you ever go to Japan right now, and try to sell something, forget about it, Oprah. Just forget about it. It’s almost impossible. They don’t have laws against it that they just make it impossible.)

3. Bảo hiểm sức khỏe và Giáo dục:

–           Thay Affordable Care Act bằng một luật khác tốt hơn cho toàn dân và không làm ngăn trở sự phát triển kinh tế; xây dựng lại hệ thống bảo hiểm sức khỏe cho cựu chiến binh tốt nhất chưa từng có. Xì-căng-đan như vừa qua của Cơ quan Chăm sóc Sức Khỏe Cựu chiến binh là điều không thể chấp nhận,  không thể để xảy ra.

–        Ủng hộ quyền chọn lựa trường học, sơ học và tiểu học do địa phương điều hành. Chống tiêu chuẩn chung (Common Core) cho các trường sơ, tiểu học. Ông gọi phải chấm dứt sự đổ nát này.

–        Chương trình học phải do địa phương, tiểu bang quyết định cho phù hợp nhu cầu phát triển mỗi tiểu bang; chống một chương trình duy nhất từ Chính phủ Liên bang, do Liên bang quản lý.

4. Đối ngoại:

–        Tăng cường khả năng quân sự đến mức không nước nào còn ý định đe dọa được. Quan điểm của ông là khi có sức mạnh thì sẽ chẳng cần dùng nữa. Ông chủ trương coi trọng quốc gia hơn là lo chuyện nước người; Mỹ cần chú trọng xây dựng lại đất nước và thay đổi phương sách hướng về nhu cầu trong nước. NATO có những điều cần phải xem xét và thay đổi để các nước cần phải có đóng góp công bằng chứ không thể để HK phải gánh nặng hơn như xưa nay.

–        Phải giải quyết khủng bố ISIS nhanh, mạnh và sớm kết thúc. Ông đã từng đề nghị lấy ngay hoặc đánh bom phủ dầu vì ISIS khó tồn tại khi không còn nguồn tài trợ duy nhất. Và đến năm 2015 chính phủ mới làm thật muộn màng mà làm không tới nơi, chỉ đánh bom xe bồn chở dầu sau khi thả truyền đơn bảo tài xế nên đi tránh. Ông đề nghị các nước cùng ra quân chẳng hạn Saudi Arabia. Ông ủng hộ trấn nước khủng bố khi điều tra.

–        Chống thoả thuận về nguyên tử với Iran vì cho rằng nội dung rất tai hại, thiệt thòi

–        Về xung đột Isreal – Palestine, khi được hỏi ông trả lời ngay ông giữ trung lập (neutral). Khi bị chỉ trích là không bênh vực đồng minh Isreal và ông đã trả lời vì có khả năng đám phán, và ông muốn có cơ hội.

5. Môi trường:

–        Sẽ tái đàm phán hoặc bỏ “Thoả hiệp Thay đổi Khí hậu Paris” kêu gọi hơn 170 nước cắt giảm lượng khí thải carbon khi ông cho rằng không công bằng đối với HK và có lợi cho Trung cộng.

–        Ông rất tin vào công việc làm cho không khí trong sạch. Ông không đồng ý rằng biến đổi khí hậu là hoàn toàn do con người. Ông không cả tin vào hiện tượng hâm nóng toàn cầu mà ông cho rằng đó là một trò “chơi khăm” (a hoax) với những ràng buộc làm ảnh hưởng phát triển kinh tế HK. Theo ông, Cơ quan Bảo vệ Môi trường là điều tệ hại và cần phải cắt giảm ngân sách.

6. Di dân:

–        Di dân là chính sách được đem ra tranh cãi sôi nổi nhất trong kỳ bầu cử. Ông ủng hộ di dân hợp pháp và quyết tâm ngăn chận di dân bất hợp pháp đã đặt gánh nặng kinh tế và khó khăn về an ninh.

–        Xây tường dọc biên giới, giải quyết một lần cho xong và Mễ trả chi phí.

–        Trục xuất di dân bất hợp pháp và chưa đưa ra chính sách cụ thể nên đã để cho phía Dân chủ có dịp tấn công rằng ông sẽ đến nhà lôi người bất hợp pháp ra, tống vào xe thùng và ném qua biên giới, tức là xé tan gia đình người ta. Không biết có sẽ làm như thế không?.

–        Vì tình trạng khủng bố do Hồi giáo quá khích xảy ra ở khắp nơi ông đề nghị tạm ngưng chương trình di dân từ các nước Hồi giáo cho đến khi chính phủ có biện pháp hữu hiệu để thanh lọc, nằm tránh nhận lầm khủng bố chen theo. Cơ quan an ninh của HK cũng đã lên tiếng trước đó rằng chưa có cách nào thanh lọc được vì không thể xác minh được họ là ai và từ đâu đến; giấy tờ tùy thân và hộ chiếu giả đầy dẫy và rất dễ mua. Tuyên bố này đã làm cho các chính trị gia nhất là phía Dân chủ phản đối kịch liệt và cho rằng đề nghị như thế là chống lại giá trị của người Mỹ, chống lại Hiến pháp, và kết luận rùm beng rằng ông Trump là người kỳ thị tôn giáo….

   Để kết thúc bài viết này, người viết xin lập lại lời ta thường nói “bá nhân bá tánh”. Thích ông, mến ông, ghét ông, khinh ông, chửi ông, có lý do, không lý do… người viết xin miễn ý kiến. Bài này chỉ nhằm cung cấp thông tin giúp cho người Mỹ-Việt, những ai CẦN hiểu rõ hơn về ứng viên mà trong thiên hạ có người cho rằng ông là người tồi tệ: Donald Trump.

Liệu ông có thể thắng cử để làm vị Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ không?

–        Không thể nào! Dĩ nhiên không ít người tiếp tục tin như lúc ban đầu họ đã tin và đã từng bước một bất ngờ và thất vọng. Từ nhịp đùi chờ xem ông khùng bị đập cho sứt đầu mẻ trán, rút lui thê thảm, nhục nhã như thế nào đến rất nực và không khỏi lầm bầm tại sao người ta lại ngu đến mức cứ tin thằng chả! Có người tiếp tục chờ và chắc cũng có người thay đổi thái độ. 

–        Nhất định Trump sẽ thắng! Có người khẳng định như thế ngay từ khi ông bắt đầu tranh luận trên diễn đàn và trên đường vận động.  Cho đến bây giờ họ vẫn còn tin như thế.

–        Chưa biết bầu cho ai! Có người chưa biết được ai là người nên tin.

–        . . .

Thật tình mà nói, vì những lý do căn bản sau đây khiến người ta có nhận định khác nhau. Thứ nhất là thiếu thông tin chuẩn mực, tức là loại thông tin trung thực, chưa bị bóp méo vo tròn, không phải là loại tuyên truyền – tuyên truyền (propaganda) khác với thông tin (information). Thứ hai, dù có thông tin chính xác nhưng vì óc đảng phái quá đặc quánh khiến người nhận tự lừa, không tin, hoặc không nhận thông tin ngược với thành kiến. Thứ ba, chiều hướng tư tưởng khác nhau chẳng hạn người tôn sùng xã hội chủ nghĩa trong khi không hiểu xã hội ấy như thế nào ai làm chủ ai; kẻ thì thích tự do tư bản có chuẩn mực, người thích tự do thật phóng túng mà không cần lo phải chịu trách nhiệm gì, không cần biết rồi kế đến là chính trị, xã hội sẽ đi đâu, không cần lo xã hội sẽ rối loạn trở thành nguyên nhân của độc tài, tai mắt tay chân chính phủ lớn dần như chân rít, trùm khắp nơi đến địa phương để lo cho họ mà thực ra là để kiểm soát nhiều hơn; kẻ thì thích chính phủ nhỏ, quyền dân lớn hơn, nhiều cơ hội tự do vươn lên hơn …  

Câu hỏi sau cùng mà nhiều người mong được nghe là làm sao một người như ông Trump (lãnh đủ ngôn từ tồi tệ nhất cho con người) có thể còn tồn tại đến hôm nay và còn giong ruổi trên đường đến Toà Bạch Cung.  Ông có đến nơi không, phần lớn là do ông, kế đến là do các yếu tố khách quan và nhất là còn tùy ở vận mệnh của đất nước trước những khó khăn trong – ngoài chưa từng thấy của xứ Cờ Hoa. . .

Vĩnh Tường