Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth viếng thăm châu Âu (Source: internet)

Vào tuần trước (10-14/02/2025), Bộ Trưởng Quốc Phòng Hegseth thăm Germany và một vài quốc gia châu Âu có căn cứ quân sự của Mỹ. Trong chuyến đi này, ông Hegseth có họp báo với 31 nhà báo Âu-Á-Mỹ, theo website chính thức của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ ghi lại, khi ông Hegseth trả lời báo chí đã nhấn mạnh các nước NATO chi tiêu nhiều hơn cho Quốc Phòng lên 5% GDP. Ông tuyên bố: “Kỳ vọng của Hoa Kỳ với đồng minh là đoàn kết, châu Âu phải chi nhiều hơn cho quốc phòng của mình, cho an ninh đất nước mình, cho lãnh địa của mình. Điều đó hiểu rằng quân đội và người dân Hoa Kỳ sẽ sát cánh cùng bạn và làm theo NATO, nhưng các bạn không thể có kỳ vọng về Hoa Kỳ trở thành người gác cửa thường trực. Tổng thống Trump sẽ không cho phép bất kỳ ai biến Chú Sam thành Chú ngốc nghếch”…

Cuối tuần trước, vào thứ Sáu ngày 14/02/2025, Phó Tổng Thống JD Vance có cuộc họp với các Liên Minh Châu Âu tại Munich nước Đức. Trái với những mong đợi của các lãnh dạo châu Âu, thay vì họ chờ nghe PTT Mỹ đưa ra những phương thức giải quyết Hòa Bình Ukraine, hay lập lại yêu cầu của Bộ Trưởng Quốc Phòng đòi hỏi các thành viên NATO châu Âu phải tăng ngân sách quốc phòng, thì PTT JD Vance trút cơn thịnh nộ lên các nhà lãnh đạo châu Âu rằng: “mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh của các nước châu Âu là “từ bên trong”, chứ không phải Trung Cộng và Nga”.

Thủ Tướng Đức giận dữ với phát biểu của PTT JD Vance ngày 14/02/2025 (Ảnh Internet)

Chắc chắn những lời phát biểu đó có dự định trước, cho nên khi Tổng Thống Trump được yêu cầu phản hồi những phát biểu của JD Vance hôm thứ Sáu thì ông tin rằng nó “thật tuyệt vời” và “được đón nhận nồng nhiệt”.
Bộ Trưởng Quốc Phòng Đức Boris Pistorius sau đó lên diễn đàn chỉ trích lời phát biểu của PTT JD Vance và cho rằng các lời phát biểu của PTT JD Vance “không thể chấp nhận được”. Lời nói như một ly nước đổ ra không lấy lại được, đây là những điều của Washington muốn nói với lãnh đạo châu Âu.

Lịch sử bang giao thế giới đã nhiều lần chứng minh hai bên trở thành đối nghịch bắt đầu từ những bất đồng tụ lại. Hai nhân vật cao cấp của Mỹ là Bộ Trưởng Quốc Phòng và Phó Tổng Thống đã đưa những thông điệp mạnh mẽ đến châu Âu trong tuần qua liên quan đến hai lãnh vực lớn đó là chính trị và quân sự, điều đó báo động sự bang giao giữa hai bờ Đại Tây Dương đang đứng trước hố sâu chia rẽ mà từ 100 năm nay sự đoàn kết của họ xem nhau như một truyền thống.

Lại đổ thêm dầu vào lửa! Vài giờ trước đó, Nga gọi điện thoại cho Mỹ muốn có một cuộc đàm phán gấp tại cung điện Diriyah ở thủ đô Riyadh của Saudi Arabia (Ả Rập Xê Út) vào thứ Ba ngày 17 tháng 2 năm 2025. Trưởng hai phái đoàn là Ngoại Trưởng Nga và Hoa Kỳ. Theo cuộc họp báo của 3 nhân vật trực tiếp tham gia trong buổi đàm phán phía Mỹ gồm Ngoại Trưởng Macro Rubio, Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Mike Walz và Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Trung Đông Steve Witkoff đã trả lời những câu hỏi của truyền thông thế giới, theo hãng tin AP cho biết hai phái đoàn Nga-Mỹ đã xoay 180 độ từ đối đầu sang hợp tác và hai bên đồng ý đi đến ba mục tiêu:
– Khôi phục bổ sung các tòa đại sứ và lãnh sự tương ứng của hai quốc gia Mỹ-Nga đã bị tổn hại hay đóng cửa trong mấy năm qua.
– Thành lập các toán cao cấp giữa hai nước ở Washington và Moscow để hỗ trợ các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine.
– Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa Nga-Mỹ và hợp tác kinh tế.
Cuộc đàm phán còn mở đường cho hội nghị thượng đỉnh giữa Trump-Putin, nhưng không biết thời điểm nào. Kết quả cả hai ngoại trưởng Nga-Mỹ đều ca ngợi cuộc đàm phán rất hữu ích và hai bên lắng nghe lẫn nhau.

Một điều đáng chú ý là đại diện Ukraine và các nước đồng minh NATO ở châu Âu không có đại diện trong phòng đàm phán ở Saudi Arabia, họ rất lo ngại về việc Washington và Moscow có thể đi đến một thỏa thuận riêng, không có lợi cho Ukraine và các đồng minh châu Âu.
Chiến tranh xảy ra trên đất Ukraine, người dân Ukraine đổ máu và đau thương quá nhiều hơn ba năm nay, các cường quốc NATO ở châu Âu đã đóng góp rất lớn cho cuộc chiến Ukraine giờ này lại vắng bóng họ trên bàn đàm phán! Trước sự việc đó, đã khiến nhiều người Ukraine tức giận và Tổng Thống Pháp Macron đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp của các nước Liên Minh Châu Âu và Anh vào thứ Hai (13/02) để thảo luận về hòa bình Ukraine.

Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ muốn làm dịu sự việc. Theo AP cho biết thì phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Tammy Bruce tuyên bố cuộc đàm phán ở Saudi Arabia để bắt mạch độ nghiêm chỉnh của người Nga trong việc đạt được hòa bình ở Ukraine và liệu các cuộc đàm phán chi tiết có thể bắt đầu được hay không? Và ngoại trưởng Rubio tuyên bố hôm thứ Ba (19/02) rằng sẽ có “sự tham gia và tham vấn với Ukraine, với các đồng minh của Hoa Kỳ ở châu Âu và các nước khác. Nhưng cuối cùng, phía Nga sẽ là yếu tố không thể thiếu trong nỗ lực này”.
Ông Rubio còn cho biết việc chấm dứt chiến tranh Ukraine đòi hỏi sự nhượng bộ từ các bên và Washington “sẽ cho biết trước” những nhượng bộ đó sẽ là gì?

TT Trump hôm thứ Tư ngày 20 tháng 2 năm 2025 lại châm thêm lửa vào lò, tờ báo đáng tin cậy của Đức Spiegel đưa tin rằng Tổng Thống Trump gọi Tổng Thống Ukraine Zelensky là một nhà độc tài và có một “sai lầm rất nguy hiểm”.
Túc khắc Bộ trưởng Quốc phòng Úc, Richard Marles đính chính Zelensky không phải là một nhà độc tài, ông cho rằng “cuộc chiến ở Ukraine phải được giải quyết theo các điều khoản của Ukraine, vì kẻ xâm lược ở đây là Nga”.
Các Thượng Nghị Sĩ đảng Cộng Hòa tại Thương viện Hoa Kỳ không trực tiếp chống đối TT Trump nhưng họ không đồng ý Zelensky là một nhà độc tài và Ukraine phải chịu trách nhiệm về cuộc xâm lược của Nga.

Sau các cuộc tấn công của Trump đối với Zelensky thì ông Zelensky đã tỏ tường tình thế ông tiếp cận để giải quyết hòa bình Ukraine với Tổng thư ký NATO Mark Rutte, Tổng Thống Pháp Macron và Thủ Tướng Anh Starmer, bao gồm tầm quan trọng của các biện pháp bảo vệ an ninh cho Ukraine. Thủ Tướng Anh Starmer đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Zelensky với tư cách là nhà lãnh đạo được bầu cử dân chủ của Ukraine.

Keith Kellogg, đặc phái viên Hoa Kỳ tại Ukraine, đã đến thủ đô Ukraine, Kyiv vào thứ Tư (20/02/2025) để gặp Zelensky. Khi ông đến, ông đã nói rằng ông hiểu “nhu cầu bảo đảm an ninh cho Ukraine”, đồng thời nói thêm rằng một phần nhiệm vụ của ông sẽ là “ngồi và lắng nghe”.

Không phản ứng nóng vội như Zelensky đối với Hoa Kỳ như ông đã tuyên bố thẳng thừng và ngay lập tức “sẽ không chấp nhận bất kỳ thỏa thuận song phương nào giữa Nga và Mỹ về số phận của Ukraine mà không có sự tham gia của Ukraine” sau khi nghe tin đàm phán hòa bình riêng giữa Nga-Mỹ ở Saudi Arabia mà không có Ukraine, Tổng Thống Pháp Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer mềm mỏng hơn, cả hai sẽ đến thăm Washington vào tuần tới để lấp bằng những rạn nứt giữa hai bờ Đại Tây Dương và thảo luận về nền hòa bình ở Ukraine phải được bảo đảm lâu dài như thế nào? Vai trò của các cường quốc NATO châu Âu sẽ ra sao?

Có một điều chắc chắn rằng hiện nay Nga đang khai thác những rạn nứt đó để đem quyền lợi cho Nga trên bàn đám phán. Mặt khác lịch sử Việt Nam đã dạy cho chúng ta biết rằng năm 1972 Mỹ đã hy sinh Việt Nam Cộng Hòa, bắt tay với Trung Cộng chống Nga thì năm 2025 Mỹ cũng hy sinh Ukraine để tách Nga ra khỏi Trung Cộng.
Trên bàn cờ tướng nước cờ thí chốt bắt xe là khó, nhưng đó là sự thật.

Texas, ngày 20 tháng 02 năm 2025

Lê Thành Nhân