Với Bắc Hàn, sau những lời lẽ nặng nề tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc hồi tháng 9/2017 và cuộc chiến “nút bấm” nguyên tử, Donald Trump lại có thái độ hòa dịu chấp nhận gặp lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un, dự kiến diễn ra vào cuối tháng 5 đầu tháng 6/2018. Sự việc không ngừng gây ngạc nhiên sau khi nguyên thủ Mỹ tiết lộ việc cử ông Mike Pompeo, cựu lãnh đạo cơ quan tình báo CIA và lãnh đạo ngoại giao tương lai của Hoa Kỳ, bí mật sang Bình Nhưỡng gặp Kim Jong-un hồi đầu tháng Tư.

Các hành động nói trên có thể gây thắc mắc: Phải chăng Donald Trump mâu thuẫn trong cách xử lý hồ sơ nguyên tử của hai quốc gia thù nghịch là Iran và Bắc Hàn? Washington muốn có được một thỏa thuận phi nguyên tử hóa với Bình Nhưỡng, nhưng lại tìm cách “xé vụn”  thỏa thuận nguyên tử được ký năm 2015 với Teheran?

Tuy nhiên, đối với nhiều nhà quan sát, trong hai hồ sơ này, lập trường của tổng thống Mỹ rõ ràng và nhất quán: Phi nguyên tử hóa. Trong con mắt chính quyền Hoa Kỳ cho đến tận ngày nay, Bắc Hàn và Iran vẫn là hai quốc gia nằm trong “trục tội ác” do cựu TT George W. Bush chỉ định từ năm 2002.

Nhưng các cuộc đàm phán được thực hiện từ những năm 1990 với Bắc Hàn và Iran lại không có cùng số mệnh.

Về phần mình, Iran tuy đã có được thỏa thuận nguyên tử với năm cường quốc (Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc) và Đức vào năm 2015 nhưng nước này chỉ mới ở mức làm giàu uranium, chưa thể bước vào sản xuất và thử nghiệm nguyên tử.

Thỏa thuận ký hồi tháng 07/2015 trên nguyên tắc có thể ngăn cản Iran phát triển năng lực nguyên tử. Tổng thống Mỹ Donald Trump, ngoài vấn đề “cảm tính”, cho rằng thỏa thuận này là một “thảm họa” vì không ai có thể bảo đảm được Iran không lao vào phát triển chương trình nguyên tử sau năm 2025.

Từ những quan sát trên, câu hỏi đặt ra: Phải chăng tổng thống Mỹ Donald Trump đang áp dụng chiến thuật: “Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy?”

Nghĩa là với Bắc Hàn, khi chấp nhận gặp Kim Jong-un, tổng thống Trump ngầm nhìn nhận rằng Bắc Hàn có vũ khí nguyên tử. Do vậy Washington phải đàm phán để không chỉ buộc Bình Nhưỡng ngừng hoàn toàn chương trình phát triển mà còn giải trừ toàn bộ kho vũ khí nguyên tử của họ.

Còn đối với Teheran, do chỉ mới ở giai đoạn đầu, nên thái độ cứng rắn, những lời đe dọa rút khỏi thỏa thuận của nguyên thủ Mỹ chỉ nhằm để “mặc cả” với Iran và gây áp lực với các bên tham gia ký kết hướng đến việc ngăn cấm hoàn toàn nước này thực hiện chương trình vũ khí nguyên tử.

Minh Anh