Nguyễn Phú Trọng gặp Putin (T) ở Nga

Với mục tiêu “làm sâu sắc mối quan hệ đối tác chiến lược”, chuyến đi thăm Nga của Tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN) Nguyễn Phú Trọng vào ngày 5/9 có thể liên quan đến các vấn đề hợp tác chính trị, kinh tế, giải quyết vụ Trung Cộng cản trở công ty dầu khí quốc gia Nga Rosneft khai thác dầu khí tại mỏ Lan Đỏ ngoài khơi Vũng Tàu, đẩy mạnh hợp tác quốc phòng và có thể có cả chủ đề “tế nhị” là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, theo nhận định của một số chuyên gia.
Tổng bí thư CSVN Nguyễn Phú Trọng bắt đầu chuyến thăm 3 ngày tới Nga từ ngày 5/9 – 8/9. Trả lời hãng thông tấn Nga TASS trước chuyến đi, Trọng nói “chuyến thăm chính thức tới Liên bang Nga lần này của tôi nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt-Nga, tăng cường sự gắn bó chiến lược và thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực”.

Tổng bí thư CSVN cũng không quên đề cập đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” đối với sự giúp đỡ “to lớn, chí tình và hiệu quả” của Liên Xô trước đây.

“Nhân dân Việt Nam không bao giờ quên”, Trọng nói với thông tấn TASS.

Tìm đường ra cho xuất khẩu

Nhắc đến quan hệ hợp tác song phương về kinh tế, thương mại, Trọng thừa nhận hai nước hiện chưa phát triển tương xứng với “quan hệ chính trị tốt đẹp”, khi kim ngạch thương mại giữa hai bên chỉ đạt khoảng 3,5 tỷ đôla trong năm 2017, chiếm chưa đầy 1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm của Việt Nam.

Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, một chuyên gia phân tích kinh tế-chính trị tại Việt Nam, cho rằng trong tình cảnh Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn từ thị trường Âu-Mỹ, thì khả năng Trọng đi Nga để thúc đẩy xuất khẩu là có thể xảy ra.

“Vì Việt Nam hiện nay thực sự càng ngày càng bế tắc về các kênh xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ và cộng đồng châu Âu, là hai thị trường lớn nhất của Việt Nam nhưng hiện nay đều gặp khó khăn vì những hàng rào thuế quan”, TS. Phạm Chí Dũng nói.

Tuy nhiên theo ông, nếu chỉ dừng lại ở mục tiêu kinh tế, thì người đi sang Nga lần này sẽ không phải là Trọng, mà sẽ là một lãnh đạo nhà nước khác.

Đối phó Trung Cộng ở Biển Đông

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà nghiên cứu thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore, cho rằng mục tiêu hợp tác chính trị, an ninh và kinh tế sẽ là những nội dung chính nằm trong nghị trình làm việc, trong đó nổi lên hàng đầu vẫn là việc giành thêm ủng hộ, hỗ trợ từ Nga để đối phó với Trung Cộng ở Biển Đông.

Ông nói: “Việc đẩy mạnh mối quan hệ đối tác chiến lược với Nga có mục tiêu là Việt Nam có được điều kiện tốt hơn, được ủng hộ về mặt chính trị và quốc phòng để có thể xử lý những vấn đề ở Biển Đông”.

Cụ thể hơn, TS. Phạm Chí Dũng cho rằng có thể Trọng lần này sẽ đề cập đến việc giải quyết bế tắc trong dự án khai thác dầu khí liên doanh giữa Việt Nam và công ty Rosneft Vietnam BV, một công ty con của tập đoàn dầu khí quốc gia Nga Rosneft, tại mỏ Lan Đỏ ngoài khơi bờ biển Vũng Tàu.

Hồi tháng 5, Trung Cộng lên tiếng tuyên bố không cho phép bất kỳ ai tiến hành khai thác dầu khí ở “vùng biển của Trung Cộng” khi chưa có sự đồng ý của Bắc Kinh, sau khi Reuters tường thuật rằng Rosneft Vietnam BV lo ngại bị Trung Cộng gây sức ép trong dự án hợp tác khai thác dầu khí với Việt Nam.

Chi nhánh của tập đoàn Rosneft sở hữu 35% cổ phần và giữ vai trò điều hành các dự án thăm dò, khai thác dầu khí ở mỏ khí Lan Tây, Lan Đỏ và Phong Lan Dại, thuộc Lô 06.1, cách bờ biển Việt Nam 370 km về phía đông nam. Lô này lại nằm trong khu vực đường lưỡi bò 9 đoạn mà Bắc Kinh vạch ra và tuyên bố chủ quyền trên đó.

Tình trạng Rosneft Vietnam BV bị Trung Cộng “bắt chẹt” khiến nhiều người lo ngại dự án khai thác dầu khí của Rosneft cũng sẽ cùng chung số phận với các dự án khai thác dầu mà Việt Nam hợp tác với các nước đã bị đình chỉ trước đó ở lô Cá Rồng Đỏ và Cá Voi Xanh.

TS. Phạm Chí Dũng cho rằng “Chuyến đi này của Trọng chắc cũng phải đề cập đến mỏ Lan Đỏ và có sự thúc giục đối với người Nga để họ mạnh mẽ hơn với Trung Cộng, phải thu xếp làm sao để Trung Cộng không can thiệp vào mỏ Lan Đỏ để tập đoàn Rosneft của Nga, liên doanh với PetroVietNam, khai thác mỏ Lan Đỏ, cứu vãn ngân sách của Việt Nam”.

Trong khi đó, TS. Hà Hoàng Hợp nói mặc dù Nga và Trung Cộng gần đây có chiều hướng gần nhau hơn nhưng đây không phải là mối quan hệ “đồng minh”.  Vì vậy, Việt Nam “không cần phải hy vọng quá nhiều” vào việc Nga sẽ thay đổi quan điểm chính của mình về vấn đề Biển Đông, đó là không nên có sự can thiệp từ bên ngoài vào Biển Đông, “nhưng có thể hy vọng rằng vì nước Nga cũng có lợi ích chiến lược ở Biển Đông, đặc biệt trong quan hệ song phương với Việt Nam về an ninh lẫn kinh tế, đặc biệt trong khai thác dầu khí, thì Nga sẽ có một vai trò nào đó trong việc kiềm chế cả Trung Cộng lẫn các nước khác”.

Cả hai chuyên gia đều cho rằng chắc chắn việc hợp tác về an ninh, quốc phòng, cụ thể là các cam kết về việc Nga cung cấp các thiết bị quân sự cho Việt Nam, cũng sẽ được đề cập đến trong chuyến đi lần này của Trọng.

Vụ Trịnh Xuân Thanh

Ngoài các chủ đề lớn trên, TS. Phạm Chí Dũng cho rằng có thể một chủ đề “tế nhị” liên quan đến hai nước cũng sẽ được nhắc đến trong chuyến thăm, đó là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.

Nguyễn Phú Trọng (T) nói chuyện với Putin (P) ngày 6/09

Theo các nhà điều tra Đức và Slovakia, các giới chức Việt Nam đã sử dụng máy bay mượn của chính phủ Slovakia để áp giải Trịnh Xuân Thanh từ Slovakia sang Moscow, Nga, rồi từ đó trở về Việt Nam.

Cho đến nay, chính phủ Nga hoàn toàn chưa lên tiếng về vụ bắt cóc này. Vì vậy, theo TS. Phạm Chí Dũng, nếu vụ Trịnh Xuân Thanh được đề cập tới trong chương trình nghị sự giữa hai bên lần này, thì sẽ có nhiều khả năng mở ra.

“Nga sẽ lên tiếng như thế nào về vụ này? Hay là Nga sẽ im lặng? Nếu quả thực có việc đưa Trịnh Xuân Thanh qua Moscow thì Nga có bao che cho Việt Nam hay không? Nga có đánh đổi vị trí nước lớn để bao che cho Việt Nam hay không? Hay Nga sẽ giữ vị trí cường quốc, không bao che cho Việt Nam và minh bạch hóa vấn đề này theo yêu cầu của cảnh sát Đức, giới ngoại giao quốc tế và cảnh sát châu Âu”.

Trong thông báo chính thức hôm 31/8, Nga nói Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ tiếp ông Nguyễn Phú Trọng tại Sochi vào ngày 6/9, và “Những vấn đề khu vực và quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước sẽ được bàn thảo, và nhiều hiệp định song phương sẽ được ký kết”, thông báo nói.

Khánh An – VOA