Chỉ vài tuần sau chuyến thăm Moscow của chủ tịch Trung Cộng Tập Cận Bình, bộ trưởng Quốc Phòng Trung Cộng – Lý Thượng Phúc, dành chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi nhậm chức đến Nga. Theo như Lý Thượng Phúc giải thích, đó là nhằm nhấn mạnh “tính chất đặc biệt và tầm quan trọng chiến lược của quan hệ song phương“.

Tại Moscow, Bộ Trưởng Quốc Phòng Trung Cộng đã nhấn mạnh “Nga và Trung Cộng gắn kết với nhau bằng mối quan hệ bền chặt vượt qua các mối liên minh quân sự – chính trị thời Chiến Tranh Lạnh”. 

 Những tuyên bố của Lý Thượng Phúc, như “Trung Cộng sẵn sàng làm việc với Nga” để tăng cường trao đổi thông tin chiến lược giữa quân đội hai bên và “đem đến những đóng góp mới cho việc duy trì và ổn định thế giới và khu vực” … đã cho thấy tầm chiến lược rộng lớn trong quan hệ quân sự hai bên. Như để nhấn thêm tầm quan trọng của chuyến đi, tổng thống Nga Putin đã đích thân tiếp Bộ trưởng Quốc Phòng của Trung Cộng. Tại cuộc gặp, ông Putin đã ca ngợi sự hợp tác quân sự giữa hai nước và khẳng định sẽ tiếp tục hợp tác trong lĩnh vực kỹ thuật quân sự và tổ chức các cuộc tập trận chung giữa quân đội hai nước.

Giữa chuyến thăm Moscow của ông Lý Thượng Phúc, hai nước đã tổ chức cuộc tập trận chung quy mô lớn tại Thái Bình Dương, huy động hơn 25,000 quân, 167 tàu chiến, 12 tàu ngầm và 89 máy bay các loại. Vladimir Putin khẳng định với lãnh đạo Quốc Phòng Trung Cộng rằng, mặc dù hiện tại đang phải tập trung quân đội ưu tiên cho chiến dịch tại Ukraine, nhưng Nga không bỏ rơi khu vực Thái Bình Dương, khu vực trọng điểm trong chiến lược của Hoa Kỳ trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng Mỹ-Trung. Các nhà quan sát nhận thấy Nga chung vai sát cánh với Trung Cộng trên Thái Bình Dương như là một đối tác chiến lược, sẵn sàng giúp Bắc Kinh không bị lẻ loi một mình chống chọi với Hoa Kỳ và các đồng minh của họ.

Trên thực tế, quân đội Nga – Trung từ năm 2018 vẫn thường xuyên tổ chức các cuộc diễn tập quân sự quy mô lớn, đặc biệt là cuộc tập trận Vostok năm 2018. Từ đó đến giờ, hoạt động hợp tác quân sự như vậy không ngừng phát triển về tần suất cũng như quy mô, trong đó phải kể đến cuộc tập trận Zapad hồi tháng 08/2021. Sau đó đến tháng 05/2022, tức là 3 tháng sau khi nổ ra cuộc chiến tranh Ukraine, hai nước đã tổ chức các cuộc tuần tra chung trên không và trên biển ở các vùng biển Nhật Bản và Biển Đông, giữa lúc tại Tokyo diễn ra cuộc họp thượng đỉnh Bộ Tứ (Quad) gồm Mỹ-Nhật-Úc-Ấn.

Tuy nhiên, đó là những hoạt động hợp tác quân sự diễn ra đều ở rất xa khu vực nóng Ukraine. Điều mà các nước phương Tây lo ngại nhất hiện nay là quan hệ quốc phòng “bền chặt” Nga-Trung sẽ dẫn tới việc Bắc Kinh hỗ trợ quân sự Moscow trong cuộc chiến tranh tại Ukraine. Tại Hội nghị An ninh Munich tháng 02/2023, Hoa Kỳ đã cảnh báo khả năng Trung Cộng cung cấp vũ khí cho Nga. Mặc dù Bắc Kinh nhiều lần bác bỏ, nhưng giới quan sát vẫn chú ý rất sát mọi động thái có liên quan đến sự hậu thuẫn quân sự của Trung Cộng. Trong khi đó, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen, trong chuyến thăm Bắc Kinh hồi đầu tháng 4, và mới nhất là ngoại trưởng các nước G7 họp tại Tokyo từ đầu tuần này, đã đưa ra những cảnh cáo răn đe với Trung Cộng về chủ đề này.

Những năm qua, Moscow và Bắc Kinh liên tục tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực. Mối quan hệ “không giới hạn” như xác nhận của ông Tập Cận Bình, ngày tiến xa hơn từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát hồi tháng 2/2022, nhất là khi hai nước tìm được động cơ chung: thiết lập lại trật tự thế giới mới không có sự thống trị của Hoa Kỳ.

Anh Vũ