Đối với một quốc gia mà dầu hỏa là nguồn thu nhập bảo đảm đến một nửa ngân sách quốc gia và chiếm đến 40% tổng kim ngạch xuất khẩu thì đây thực sự là một cơn ác mộng.

Còn đối với chủ nhân điệm Kremlin, bài toán cũng trở nên nan giải không kém: Về mặt tài chính, vào lúc các chi phí quân sự của Nga gia tăng, nhất là kể từ khi Matxcơva mở chiến dịch oanh kích tại Syria với mục đích tiêu diệt quân khủng bố Hồi Giáo, chính quyền Putin không thể hài lòng khi thấy giá dầu đã giảm đi mất đến 2/3 so với thời điểm 18 tháng trước đây. Chính vì vậy trong năm 2015, mức sản xuất dầu hỏa của Nga đã tăng kỷ lục, đạt hơn 10,7 triệu thùng một ngày.

Theo thẩm định của một số chuyên gia, trong giả thuyết giá dầu trên thế giới chỉ còn dao động ở khoảng 30 đô la một thùng thì công quỹ của chính phủ Nga chỉ có thể đủ sức chịu đựng một năm. Hai quỹ đầu tư nhà nước của Nga vào giữa năm 2014 ước tính vào khoảng 180 tỷ đô la. Khi đó giá dầu thô còn ở chót vót trên đỉnh cao hơn 110 đô la một thùng. Nhưng đến cuối năm ngoái, khoản tài sản đồ sộ đó vơi đi mất 50 tỷ.

Bên cạnh đó Matxcơva còn phải nhanh chóng tìm ra 1.000 tỷ rúp, một khoản tiền tương đương với 1,2% tổng sản phẩm nội địa, để trả nợ cho ngân hàng phát triển của Nhà nước VEB đã làm ăn thua lỗ trong năm.

Nhìn đến bàn cờ chính trị, nước Nga sẽ bầu lại tổng thống vào năm 2018. Ông Vladimir Putin chắc chắn không muốn để lại hình ảnh một vị tổng thống kết thúc nhiệm kỳ thứ ba trong cơn suy thoái. Vả lại theo như phân tích của chuyên gia về các nền kinh tế đang trỗi dậy Christopher Granville, giám đốc cơ quan tư vấn đầu tư của Anh, Trusted Sources, số tiền trên dưới 100 tỷ đô la Nga còn giữ được trong hai quỹ đầu từ của Nhà nước là lá bùa hồ mạng của ông Putin, để cho phép ông thoải mái bước ra tranh cử thêm một nhiệm kỳ tổng thống thứ tư. Nói cách khác, theo ông Granville, bằng mọi giá chính quyền của ông Putin phải giữ cho bằng được khoản dự trữ hơn 100 tỷ đô la cuối cùng nói trên.

Trong khi đó, theo thẩm định của cơ quan tư vấn Trusted Sources chỉ cần giá dầu ở vào khoảng 50 đô la một thùng, bội chi ngân sách nhà nước của Nga đã ước tính lên tới khoảng 3% GDP. Trong tình hành này, Matxcơva còn hy vọng đi vay tín dụng và trích từ quỹ dự trữ quốc gia ra để trang trải các phí tổn chi tiêu. Nhưng tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước sẽ tăng lên tới khoảng 5 % so với tổng sản phẩm nội địa nếu như giá dầu chỉ còn là 30 đô la một thùng. Trong trường hợp tồi tệ như vậy, điện Kremlin bắt buộc phải tăng thuế và cắt giảm chi tiêu. Cả hai giải pháp đó cùng không có lợi cho ông Vladimir Putin khi nước Nga bước vào mùa vận động tranh cử.

Không một chính trị gia nào lại tăng thuế khi sắp ra tranh cử thêm một nhiệm kỳ. Còn giải pháp cắt giảm chi tiêu công cộng thì sẽ càng đẩy nhanh nền kinh tế vào suy thoái.

Lối thoát còn lại của Nga sẽ là huy động vốn tư nhân và quốc tế, hoặc tư hữu hóa các doanh nghiệp nhà nước. Nhưng theo giới quan sát, chưa chắc gì hai con đường này sẽ đem lại kết quả như mong đợi. Thứ nhất, do Nga vẫn còn đang trong giai đoạn bị quốc tế trừng phạt, không mấy ai hào hứng đầu tư vào đất nước của ông Putin. Và lý do thứ hai, là mọi người chờ đợi giá dầu còn giảm thì đồng rúp và kinh tế Nga sẽ xuống dốc theo, vì vậy đầu tư vào thị trường Nga lúc này hay cho Matxcơva mượn vốn là một tính toán kém khôn ngoan.

Thanh Hà (RFI)