Gần đây tin tức về 2 phái đoàn đàm phán thương mại Mỹ-Trung đã tuyên bố và đã được cả Chính Phủ Hoa Kỳ và Trung Cộng lên tiếng xác nhận việc họ đã thống nhất được các điều khoản trong thỏa thuận thương mại “giai đoạn một”. Trong đó, Mỹ sẽ cắt giảm một số biểu thuế áp lên hàng hóa Trung Cộng, đổi lại, chế độ Bắc Kinh gia tăng mua hàng Mỹ từ nông sản, năng lượng, tới hàng hóa công nghiệp và giải quyết một số yêu cầu của Mỹ về sở hữu trí tuệ.

Dưới đây là chi tiết về thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” Mỹ – Trung mà cả hai bên đã công bố:

Về mặt thuế quan

Mỹ sẽ không tăng thuế thêm 15% gần 160 tỷ USD vào hàng hóa Trung Cộng vào ngày 15/12./2019 như đã hăm dọa. Các mặt hàng được Mỹ hoãn tăng thuế lần này gồm điện thoại di động, máy tính xách tay, đồ chơi và quần áo.

Trung Cộng cũng sẽ hủy thuế trả đũa Mỹ dự kiến có hiệu lực cùng ngày 15/12, trong đó có hăm dọa tăng thuế 25%  lên các xe hơi sản xuất tại Mỹ.

Mỹ sẽ giảm một nửa tỷ lệ thuế mà họ đã áp lên 120 tỷ USD hàng hóa Trung Cộng từ ngày 1/9/2019. Như vậy biểu thuế này sẽ giảm từ 15% xuống còn 7.5%.

Gói thuế 25% mà Mỹ đang áp lên 250 tỷ USD hàng nhập từ Trung Cộng vẫn duy trì không thay đổi. Điều này được cho là để Washington có đòn bẩy đàm phán trong các cuộc thương thảo về hiệp định thương mại “giai đoạn hai” vào năm tới.

Thâm hụt thương mại

Các giới chức Mỹ cho biết Trung Cộng đã đồng ý mua thêm sản phẩm và dịch vụ của Mỹ ít nhất 200 tỷ USD trong vòng 2 năm tới, cùng với hy vọng rằng việc gia tăng lượng mua cao hơn sẽ tiếp tục sau thời gian đó. Hàng hóa mà Trung Cộng mua thêm của Mỹ gồm sản phẩm sản xuất, nông sản, năng lượng và dịch vụ. Điều này được kỳ vọng sẽ giảm 419 tỷ USD thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Cộng. Trung Cộng đã mua 130 tỷ USD hàng hóa và 56 tỷ USD dịch vụ của Mỹ trong năm 2017, trước khi thương chiến bắt đầu.

Nông nghiệp

Trung Cộng cam kết tăng mua nông sản Mỹ thêm 32 tỷ USD trong hai năm. Điều này sẽ làm tăng tổng mua nông sản Mỹ của Trung Cộng hàng năm lên 38 tỷ USD. Trước đó vào năm 2017, Trung Cộng mua nông sản của Mỹ trị giá 24 tỷ USD.

Tổng thống Trump đã từng yêu cầu Trung Cộng mua 50 tỷ USD nông sản Mỹ hàng năm. Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nói rằng Trung Cộng đã đồng ý hết sức nỗ lực để tăng mua thêm 5 tỷ USD nông sản Mỹ hàng năm nhằm tiến gần con số 50 tỷ USD mà Mỹ đòi hỏi.

Trung Cộng đã cam kết giảm các hàng rào phi thuế quan đối với nông sản Mỹ như gia cầm, hải sản và phụ gia thực phẩm, cũng như phê duyệt các sản phẩm công nghệ sinh học.

Sở hữu trí tuệ

Trong thỏa thuận, Trung Cộng cam kết bảo vệ pháp lý mạnh mẽ hơn cho bằng sáng chế, nhãn hiệu hàng hóa, bản quyền, bao gồm việc cải thiện tố tụng hình sự và dân sự để chiến đấu với vi phạm trực tuyến, hàng lậu và hàng giả.

Thỏa thuận cũng bao gồm các cam kết của Trung Cộng trong việc tuân thủ những hứa hẹn của họ trước đây về xóa bỏ mọi áp lực lên các công ty nước ngoài phải chuyển giao công nghệ cho công ty Trung Cộng làm điều kiện tiếp cận thị trường, giấy phép hoặc phê duyệt hành chính, và xóa bỏ mọi lợi thế chính phủ đối với các hoạt động chuyển giao như vậy.

Trung Cộng cũng đồng ý dừng hỗ trợ trực tiếp đầu tư nước ngoài nhằm thâu tóm công nghệ nước ngoài để đáp ứng kế hoạch công nghiệp của họ.

Tiền tệ

Thỏa thuận tiền tệ bao gồm việc Trung Cộng hứa ngưng hạ giá tiền tệ cạnh tranh và không sử dụng tỷ giá hối đoái vì mục đích đạt được lợi ích thương mại.

Thỏa thuận này ràng buộc mọi vi phạm về cam kết tiền tệ với cơ chế thực thi hiệp định thương mại song phương, theo đó các vi phạm có thể dẫn tới Mỹ áp đặt thuế quan.

Một quan chức chính quyền Trump nói rằng thỏa thuận tiền tệ này dựa trên các điều khoản trong Hiệp định thương mại Mỹ – Mexico – Canada, trong đó yêu cầu ba nước phải cung cấp dữ liệu hàng tháng về số liệu dự trữ quốc tế và sự can thiệp vào thị trường ngoại hối, cùng với dữ liệu cán cân thanh toán hàng quý và báo cáo công khai khác cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

Thực thi

Thỏa thuận có cơ chế giải quyết tranh chấp, trong đó cho phép các bên giải quyết những khác biệt về cách thức thi hành thỏa thuận này thông qua tham vấn song phương, bắt đầu từ cấp  làm việc và nâng cấp các quan chức cao cấp. Nếu những tham vấn này không giải quyết được tranh chấp, thì sẽ có tiến trình áp đặt thuế quan hoặc các biện pháp trừng phạt khác.

Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer nói với báo giới rằng Mỹ kỳ vọng không bên nào sẽ trả đũa nếu hành động phù hợp được thực hiện như một phần của quá trình và tuân thủ “tham vấn một cách có thiện chí”.

Dịch vụ tài chính Trung Cộng

Các quan chức Mỹ cho biết thỏa thuận này cũng bao gồm cải thiện tiếp cận thị trường dịch vụ tài chính Trung Cộng cho các công ty Mỹ, bao gồm các ngành ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán và dịch vụ xếp hạng tín dụng. Điều này nhằm giải quyết một số phàn nàn từ lâu của Mỹ về các rào cản đầu tư mà Trung Cộng áp đặt vào lĩnh vực tài chính, trong đó có các giới hạn về cổ phần nước ngoài và các yêu cầu thủ tục hành chính mang tính phân biệt đối xử.

Trung Cộng nói rằng thỏa thuận này sẽ thúc đẩy Trung Cộng nhập khẩu nhiều dịch vụ tài chính từ Mỹ.

Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer cho biết “vạn sự khởi đầu nan” cò vòng đàm phán một mới tới vòng đàm phán 2  đó là thương – chiến.

Theo Reuters