Máy bay EP-3 của hải quân Mỹ đụng với máy bay chiền đấu F-8 của Trung Cộng trước đây

Quyết định nói trên không có ảnh hưởng gì đến các trao đổi quân sự hiện tại, nhưng phản ánh mối quan tâm và lo ngại của một số chính khách và quan chức quân sự của Mỹ khi thấy việc mở rộng quan hệ quốc phòng với Bắc Kinh trong 18 tháng qua đã không ngăn Trung Quốc tiếp tục có những hành động nhằm xác quyết chủ quyền biển đảo ở Châu Á.

Các quan chức hải quân Mỹ và Trung Quốc đã đề nghị Hoa Kỳ gởi một hàng không mẫu hạm đến thăm Trung Quốc, nhưng Lầu Năm góc chưa ra quyết định về việc này cho đến khi nào cuộc đàm phán về các quy định tránh va chạm trên không hoàn tất.

Dân biểu Randy Forbes, Chủ tịch Tiểu ban hải quân của Hạ viện Mỹ, chỉ trích rằng Lầu Năm Góc đã thúc đẩy trao đổi quân sự với Trung Quốc mà không xác định rõ mục tiêu của những trao đổi này là gì. Dân biểu Forbes cũng ngại rằng những trao đổi quân sự với Trung Quốc có nguy cơ để lọt quá nhiều thông tin vào tay Bắc Kinh, kể cả những thông tin quan trọng về chiến lược quân sự của Mỹ.

Nhưng các quan chức Lầu Năm góc khẳng định rằng họ có một phương thức nhằm bảo đảm không để lọt những thông tin nhạy cảm trong các trao đổi quân sự với Trung Quốc.

Lãnh đạo của Hoa Kỳ và Trung Quốc đã quyết định thúc đẩy mở rộng quan hệ quốc phòng và cải thiện thông tin liên lạc giữa hai nước. Mục tiêu này là một phần của thỏa thuận đạt được tại Bắc Kinh nhân chuyến công du Trung Quốc của Tổng thống Obama tháng 11 năm ngoái.

Trong chuyến viếng thăm đó, các quan chức Trung Quốc và Hoa Kỳ đã loan báo một hiệp định nhằm ngăn chận các vụ đụng độ trên biển giữa hai nước. Hiệp định này được thông qua sau vụ một tàu của Trung Quốc suýt va chạm với tuần dương hạm USS Cowpens của Mỹ trên Biển Đông vào năm 2013.

Các quan chức cho rằng nay đã đến lúc có một hiệp định tương tự để tránh các vụ va chạm trên không giữa máy bay hai nước, như vụ một chiến đấu cơ J-1 của Trung Quốc bay sát một máy bay trinh sát P-8 của hải quân Mỹ vào tháng 8 năm ngoái.

Các quan chức Mỹ hy vọng sẽ đạt được hiệp định này trong năm nay, nhưng họ thừa nhận là đàm phán về các quy định tránh va chạm trên không phức tạp hơn các quy định trên biển.

Lầu Năm góc hiện đang soạn thảo một báo cáo mới theo yêu cầu của Quốc hội Mỹ về chiến lược quân sự ở Châu Á, mà phần quan trọng dĩ nhiên sẽ là đối với Trung Quốc. Dầu sao, trao đổi quân sự giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ sẽ tiếp tục là yếu tố quan trọng trong chiến lược của Mỹ duy trì ổn định ở Châu Á.