Từ trái sang phải: Ngụy Phượng Hòa, Dương Khiết Trì, Mike Pompeo và Jimes Mattis

Đứng cạnh quan chức Tàu Cộng, các quan chức hàng đầu của Mỹ hôm 9/11 kêu gọi phía Tàu Cộng ngừng quân sự hóa vùng Biển Đông đầy tranh chấp, khơi ra phản pháo từ Tàu Cộng về việc Mỹ điều các tàu chiến tới gần các đảo mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền trên tuyến đường thủy chiến lược này.

Cuộc gặp song phương có sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis cùng với Ủy viên Bộ Chính trị Tàu Cộng Dương Khiết Trì và Bộ trưởng Quốc phòng Ngụy Phượng Hòa. Cuộc Đối thoại Ngoại giao và An ninh Mỹ-Trung hàng năm lúc đầu lẽ ra được tổ chức tại Bắc Kinh vào tháng trước nhưng đã bị hủy trong tình hình căng thẳng gia tăng.

“Chúng tôi vẫn tiếp tục lo ngại về các hoạt động và việc quân sự hóa của Tàu Cộng tại Biển Đông,” ông Pompeo nói trong một cuộc họp báo chung sau hội đàm. “Chúng tôi đã hối thúc Tàu Cộng phải tuân thủ các cam kết trước đây của họ trong khu vực này.”

Dương Khiết Trì nói Tàu Cộng cam kết “không đối đầu” nhưng Bắc Kinh có quyền xây dựng “các cơ sở quốc phòng cần thiết” ở nơi mà họ xem là lãnh thổ của mình (sick). Ông kêu gọi Washington ngưng điều tàu chiến và máy bay quân sự tới gần các đảo mà Bắc Kinh có tuyên bố chủ quyền.

Ông Mattis đã nói rõ rằng đòi hỏi này sẽ không được Washington đáp ứng. Washington khẳng định họ hành động theo luật quốc tế để bảo toàn khả năng của Mỹ và các nước khác tiếp cận được Biển Đông.

“Mỹ không theo đuổi một cuộc Chiến tranh Lạnh hoặc chính sách kiềm tỏa đối với Tàu Cộng,” ông Pompeo nói thêm.

Ngay cả khi Mỹ và Tàu Cộng đối mặt với những thách thức khó khăn, “sự hợp tác vẫn cần thiết đối với nhiều vấn đề,” ông nói, dẫn ra những nỗ lực nhằm thuyết phục Bắc Hàn từ bỏ chương trình hạt nhân của mình.

Hai bên cũng nêu ra những khác biệt của đôi bên về những vấn đề bao gồm tranh chấp thương mại quyết liệt, đảo Đài Loan tự trị và việc Tàu Cộng đàn áp người Hồi giáo thiểu số.

Hai quan chức cấp cao Tàu Cộng cũng đã nhân cơ hội này cảnh báo công khai rằng một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ làm tổn thương cả hai bên và kêu gọi để ngỏ các kênh liên lạc để giải quyết một vấn đề đã khiến các thị trường tài chính toàn cầu bất an.