Lê Thành Nhân (lethanhnhan@vietquoc.org)

Bà Mạnh Vãn Chu Giám Đốc Tài Chánh Hoa Vi  (Huawei) của Tàu Cộng bị bắt tại Vancouver, Canada ngày 1/12/2018

Ngày nay kinh tế Trung Cộng không còn tập trung ngăn sông cấm chợ như thời kỳ kinh tế tập trung “Mác-Lê” trước đây. Sau bao nhiêu thất bại thảm hại của một nền kinh tế Xã Hội Chủ Nghĩa “hợp tác xã” và “công xã” tập trung. Các nước Cộng Sản muốn sống còn phải “cởi trói”  kinh tế để có đồng tiền giao thương với các nước tư bản giàu có trên thế giới hầu làm ăn để sống còn. Kinh tế tại Trung Cộng  chuyển từ kinh tế tập trung sang nền “kinh tế tư bản quốc gia” chứ không phải nền “kinh tế tư bản tư nhân”  theo đúng nghĩa kinh tế thị trường. Nghĩa là nhà nước bỏ tiền thành lập các công ty quốc doanh. Các công ty quốc doanh này trợ vốn cho các công ty tư nhân mà chủ không ai khác hơn là các cán bộ hay con cháu của giai cấp tư bản đỏ… Từ đó tạo nên một số sản phẩm khổng lồ để cạnh tranh với kinh tế thị trường trên thế giới bằng cách bán phá giá.  Cách làm ăn như vậy được các nước có kinh tế thị trường cho là cạnh tranh thương mại không lành mạnh, bóp chết kinh tế tư bản. Các công ty tại Trung Cộng dù là tư nhân nhưng được nhà nước đỡ đầu bơm vốn nên phải làm việc cho nhà cầm quyền Cộng Sản Bắc Kinh. Trường hợp công ty viễn thông Hoa Vi là một.  Cho nên có việc bà phó chủ tịch công ty Hoa Vi Mạnh Vãn Chu bị bắt tại Canada hôm 1/12 và sẽ bị dẫn độ về Mỹ để xét xử.

Khi hay tin này, hãng Hoa Vi chối bai bải rằng bà Mạnh Vãn Chu bị bắt tại Vancouver trong khi đang quá cảnh giữa các chuyến bay. Còn phát ngôn viên của công ty Hoa Vi (dĩ nhiên qua sự cố vấn của Tập Cận Bình) khẳng định rằng “không nhận thấy có bất kỳ hành vi sai trái nào của bà Mạnh”. Sau 6 ngày ngồi đếm lịch trong nhà tù Canada, phát ngôn viên Bộ Tư Pháp Canada cho biết bà Mạnh sẽ ra dự phiên tòa bảo lãnh vào hôm thứ Sáu (7/12) tại Canada.

Đại Sứ Quán Trung Cộng tại Canada cũng đồng thanh chạy tội cho bà Mạnh và đã viết trên một tuyên bố của họ rằng: “theo yêu cầu của Hoa Kỳ, chính phủ Canada đã bắt giữ một công dân China không vi phạm bất kỳ luật nào của Mỹ hay Canada”, và “kêu gọi Mỹ ngay lập tức sửa chữa sai lầm và khôi phục quyền tự do cá nhân của bà Mạnh Vãn Chu”.

Tờ Hoàn cầu Thời Báo của đảng Cộng sản trên trang nhất, gọi vụ bắt Mạnh Vãn Chu là một phần của “chiến lược ngăn chặn Trung Cộng” mà Washington đang làm.  Đây là lần đầu tiên báo Trung Cộng gọi Hoa Kỳ là quốc gia “bất hảo đáng kinh tởm” (despicable rogue) vì đang thách thức vị thế thượng phong của Trung Cộng trong thị trường 5G.  Tờ China Daily cũng phê phán Hoa Kỳ thậm tệ.  Còn Tân Hoa Xã thì đăng tuyên bố của Bộ Ngoại giao yêu cầu thả bà Mạnh ngay lập tức.

Từ những phản ứng mạnh mẽ của các cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Tàu đến sự can thiệp ồ ạt của Bộ Ngoại Giao Trung Cộng và Đại Sứ Quán Trung Cộng tại Canada đã cho chúng ta thấy rằng Mỹ đang đụng đến một nhân vật quyền lực tối cao liên hệ đến tầm chiến lược của Trung Cộng.

Bà Mạnh Vãn Chu là ai?

Mạnh Vãn Chu bị bắt là tin buồn cho Trung Cộng, con bạch tuộc quốc doanh vung tiền cho đại gia đỏ Nhậm Chính Phi lập công ty viễn thông Hoa Vi to lớn, nó từng có thành tích gắn những con chíp tình báo nhỏ với kích thước bằng hạt gạo để thu nhận tin tức mật khắp thế giới. Để tìm ra manh mối bà Mạnh Vãn Chu bị bắt, chúng ta tìm hiểu thân phụ của bà ta là Nhậm Chính Phi.

Tập Cận Bình (T) Nhậm Chính Phi (giữa)  và bà Mạnh Vãn Chu (P)

Theo Reuters, bà Mạnh Vãn Chu, năm nay 46 tuổi, là con gái của nhà sáng lập công ty Huê Vi Nhậm Chính Phi. Bà là Phó Chủ Tịch kiêm Giám Đốc tài Chánh (CFO) của công ty của Hoa Vi. Bà được xem là người sẽ “kế vị” chủ tịch của công ty này.  Tại sao bà họ Mạnh lại có tên cha là họ Nhậm. Ở diểm này chúng ta có thể tìm thấy manh mối của người hành nghề tình báo, bà lấy họ mẹ để dễ che dấu tung tích của mình, tình báo thường hay sử dụng cách này để dễ ẩn mình hoạt động.

Theo Wikipedia (1) Nhậm Chính Phi sinh năm 1944 tại quận An Thuận tỉnh Quý Châu nước Tàu,  năm mới 14 tuổi tức 1958 Nhậm Chính Phi đã trở thành đảng viên đảng CS Tàu dưới thời  Mao. Sau đó ông gia nhập quân đội Trung Cộng (People’s Liberation Army – PLA), phục vụ trong ngành Kỹ Thuật Quốc Phòng PLA. Trong thời gian tại ngũ, ông được bầu làm đại biểu của quân đội tham dự đại hội Đảng Cộng Sản Tàu toàn quốc. Rời quân ngũ năm 1982 với quân hàm thiếu tá kỹ thuật tình báo. Nhậm Chính Phi được bầu vào Quốc Hội Trung Cộng khóa 12 (1982-1987). Nhậm thành lập công ty Hoa Vi vào năm 1987, và năm 2005 ông được Tạp Chí Times xếp hạng là một trong 500 người có ảnh hưởng nhất thế giới.

Ông Nhậm đã tháp tùng chủ tịch Trung Cộng Tập Cận Bình trong chuyến thăm Anh Quốc cuối năm 2015 và được các báo Hồng Kông cho là “người thường xuyên ra vào chốn cung đình” ở Bắc Kinh.

Như một hạt giống đỏ đực ươm mầm từ thời thơ ấu, con gái ông Nhậm Chính Phi là Mạnh Vãn Chu được đào tạo bài bản với văn bằng thạc sĩ tại Đại Học Kỹ Thuật Hoa Trung ở Vũ Hán. Ra trường năm 1992 bà tạm lánh mặt tình báo quốc tế nên tạm làm việc tại một Ngân Hàng Trung Cộng, sau một năm bà nhanh chóng rời ngân hàng chuyển qua công ty Hoa Vi. Từ đó bà Mạnh lên như diều gặp gió, năm 2003 bà được trao nhiệm vụ quan trọng thống nhất các bộ phận tài chính của Hoa Vi trên thế giới và đồng nhất thủ tục kế toán về Information Technologies thường gọi là IT  – ở đó các phương pháp “hack” và chống “hacker” là chiến trường điện tử đang chống chọi nhau từng giây từng phút như hiện nay.

Từ 2005, bà Mạnh lãnh trách nhiệm lập ra 3 khối công tác của Hoa Vi trên thế giới, và hoàn tất trung tâm thanh toán tài chánh của công ty Hoa Vi đối với thế giới có trung tâm tại thành phố Thẩm Quyến, nước Tàu.  Năm 2007, nhiệm vụ của bà là lãnh đạo hệ thống tài chính tích hợp trong một dự án chung kéo dài 8 năm với công ty IBM của Mỹ.

Bà Mạnh mang đặc tính của nhân vật tình báo, là người kín đáo không trả lời phỏng vấn từ lâu nay và ít ai biết về gia đình bà. Chỉ một lần duy nhất bà Mạnh tiết lộ có con trai.

Hoa Vi, một trong những công ty cung cấp thiết bị và công cụ điện tử cho ngành viễn thông lớn nhất thế giới, đang bị các cơ quan an ninh Hoa Kỳ cáo buộc có mối liên hệ mật thiết với nhà cầm quyền Bắc Kinh. Cho rằng các sản phẩm của Hoa Vi bị nghi ngờ hỗ trợ cho hoạt động gián điệp của cơ quan tình báo Hoa Nam của  Trung Cộng.

Hoa Vi có 180,000 nhân viên trên toàn thế giới và lợi tức dự kiến sẽ đạt được 92 tỷ đô-la trong cuối năm nay..

Hoa Vi đang hé lộ tham vọng với tới lãnh vực kỹ thuật cao khác như trí tuệ nhân tạo (AI), sản xuất chip thông minh, thiết bị wireless thế hệ thứ 5G… Đây là những lãnh vực kỹ thuật phục vụ cho “Made in China 2025” mà Hoa Kỳ đang lo ngại.  Đó là lý do cho những nỗ lực của Mỹ nhằm kiềm chế sự nổi lên của Trung Cộng về kỹ thuật công nghệ.

Vào năm 2016, giới chức Hoa Kỳ bắt đầu lo ngại rằng Hoa Vi và một số nhà cung cấp điện tử khác của Trung Cộng có thể lắp đặt thiết bị “ngầm” trong chip điện tử để theo dõi những ai sử dụng ở Mỹ.  Dĩ nhiên, Hoa Vi đã lên tiếng bác bỏ những cáo buộc này từ tình báo Hoa Kỳ.

Nhưng Bộ Quốc phòng Mỹ đã ra lệnh cho chấm dứt thiết bị đang dùng và ngưng mua những thiết bị Hoa Vi tại các căn cứ quân sự Mỹ vì lý do an ninh.  Best Buy, một trong những nhà bán lẻ hàng điện tử lớn nhất ở Mỹ, cũng đã ngừng bán sản phẩm Hoa Vi.

Tháng 2 năm 2018, 6 Giám Đốc Cơ Quan An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ trong đó có giám đốc FBI, CIA và NSA đồng lên tiếng (2): “không mua thiết bị telephone của công ty Hoa Vi cung cấp”, trong đó có hãng điện thoại ZET sản xuất iPhone và có hợp đồng với công ty điện thoại AT&T cũng bị liên hệ.

Tháng 8/2018 công ty AT&T chấm dứt mua Hoa Vi’s Smartphone vì lý do an ninh khách hàng (3)

Cuối năm 2018 hàng của hãng điện tử Hoa Vi chấm dứt bán đến nước Mỹ (4)

Cách đây vài hôm, Chính phủ Nhật Bản cấm mua sản phẩm từ Hoa Vi, ZTE, bởi lo ngại tin tặc.

Hãng tin Ruetres cũng cho hay Chính phủ Australia cấm mua thiết bị từ Hoa Vi cho dự án viễn thông 5G vì lo sợ can thiệp nội bộ và tấn công mạng Internet.

Các nước tự do trên thế giới Úc, Anh, Pháp, Đức đang có kế hoạch loại trừ hàng điện tử từ Hoa Vi.

Bà Mạnh Vãn Chu cùng TT Nga Vladimir Putin tại Diễn đàn VTB Capital Investment ở Moscow, 02/10/2014

Bà Mạnh bị bắt vì lý do gì và tại sao bà lại bị bắt?

Sở dĩ bắt bà Mạnh Vãn Chu vì lý do đơn giản là công ty Hoa Vi giao dịch và bán thiết bị viễn thông cho Iran. Trong khi Hoa Kỳ cấm vận Iran và đã tuyên bố có những biện pháp trừng phạt thích ứng với bất cứ công ty nào trên thế giới vi phạm luật cấm vận Iran của Mỹ.

Nhưng bề sau của việc bắt bà Giám Đốc tài Chánh của công ty Hoa Vi là do đối đấu giữa Mỹ-Tàu đang đến lúc ăn thua đủ, không chửa một góc nào là không hành sự. Có thể nói bắt Bà Giám Đốc tài Chánh Công Ty Hoa Vi Technologis là lưỡi dao đâm trúng con tim của con rắn “Made in China 2025” của Tập Cận Bình vì Hoa Vi đóng vai trò chủ chốt trong sáng kiến hiện đại hóa kỹ thuật công nghiệp “Made in China 2025”, mục tiêu chính mà TT Trump và Tòa Bạch Ốc đang nhắm đến.  

Hiện nay Quốc Hội và Tòa bạch Ốc đang có kế hoạch chặn việc cung cấp các thiết bị viễn thông  và camera giám sát cho các cơ quan chính phủ Mỹ từ 5 công ty công nghệ của Trung Cộng là Hoa Vi, ZTE, Hangzhou Hikvision Digital Technology, Dahua Technology và Hytera Communications.  Bước tới, Washington sẽ cấm các công ty trên khắp thế giới kinh doanh với các cơ quan chính phủ Mỹ nếu họ sử dụng các sản phẩm từ 5 công ty trên của Trung Cộng.

Tin Mạnh Vãn Chu bị bắt làm cổ phiếu của Hoa Vi sụt giảm ngay lập tức, nhất là khi cuộc thương chiến Mỹ-Trung tiếp tục là vấn đề lớn cho Bắc Kinh.

Trên tờ New York Times trích lời TJ Pempel, giáo sư khoa học chính trị tại đại học California nhận định: “Vụ bắt một thành viên gia đình của người sáng lập Hoa Vi cho thấy căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang nhanh chóng đến mức nào”.

Thượng Nghị Sĩ Ben Sasse tiểu bang Nebraska, Ủy Viên Ủy Ban Quân Lực và Tài Chánh Thượng Viện Mỹ, đã lên tiếng ca ngợi hành động bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu của phía Canada. Ông nói Hoa Vi đã vi phạm lệnh cấm vận Iran của Mỹ và nói: “Phía sau một số hành vi xâm lược các nước khác của Trung Cộng, Bắc Kinh thường lấy các công ty tư nhân để núp bóng”.

Việc gì có thể xẩy ra:

Rồi đây bà Mạnh Vãn Chu là một đòn chí mạng của cuộc đối đầu. Tòa án Hoa Kỷ sẽ xét xử với bản án nặng nề và tiền phạt có thể lên đến hằng nhiều tỉ USD, Canada cho rằng nếu bị án bà phải chịu 30 năm tù.  Bà Mạnh còn là lá bùa để Hoa Kỳ mặc cả trong cuộc hưu chiến thương mại 90 ngày giữa Mỹ-Trung.  Công ty Hoa Vi sau vụ xử bà Mạnh sẽ gặp khó khăn trên thị trường quốc tế.

Lê Thanh Nhân (lethanhnhan@vietquoc.org)

Ngày 12/07/2018

Chú thích

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Ren_Zhengfei

(2) https://www.cnbc.com/2018/02/13/chinas-hauwei-top-us-intelligence-chiefs-caution-americans-away.html

(3) https://www.nytimes.com/2018/01/09/business/att-huawei-mate-smartphone.html

(4) https://www.usnews.com/news/articles/2013/12/03/chinese-telecom-huawei-will-exit-the-us-market