Các quy chế đặc biệt dành cho Hồng Kông bắt đầu bị tước bỏ khi Bắc Kinh kiên quyết thúc đẩy Luật an ninh quốc gia đối với Hồng Kông. 

Hôm 29/6, Bộ Thương mại Mỹ cho biết cơ quan này sẽ dừng các ưu đãi dành cho Hồng Kông, bao gồm các ngoại lệ về cấp giấy phép xuất khẩu.

“Chúng tôi đề nghị Bắc Kinh thay đổi ngay lập tức hành động của mình và tuân thủ các cam kết đã đưa ra với người dân Hồng Kông và thế giới”, thông cáo của Bộ Thương mại Mỹ nhấn mạnh.

Trong một tuyên bố cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Mỹ sẽ dừng xuất khẩu thiết bị quốc phòng sang Hồng Kông, bởi khi Trung Quốc thực thi Luật an ninh, “chúng ta không còn có thể phân biệt được các mặt hàng bị kiểm soát sẽ được xuất khẩu đến Hồng Kông hay sang Đại lục.”

“Quyết định của Đảng Cộng Sản Tàu về việc tước quyền tự do của Hồng Kông đã buộc chính quyền Tổng thống Trump phải đánh giá lại các chính sách của Mỹ đối với vùng lãnh thổ này,” ông Pompeo nói. “Mỹ buộc phải thực hiện hành động này để bảo vệ an ninh quốc gia của mình.”

Trước đây, Hồng Kông được hưởng các đặc quyền đặc biệt cho phép họ nhập khẩu thiết bị quốc phòng của Mỹ mà Bắc Kinh không được phép. Đặc khu hành chính cũng có thể nhập các mặt hàng kỹ thuật công nghệ mà không cần giấy phép như khi các mặt hàng tương tự được bán cho Trung Quốc Đại lục.

“Bằng mọi cách, chúng tôi không thể mạo hiểm để những thiết bị này rơi vào tay Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc với mục đích chính là duy trì chế độ độc tài của [Đảng Cộng Sản Tàu,” ông Pompeo khẳng định.

Thông báo từ phía Mỹ được đưa ra sau khi chính quyền TT Trump và các nhà lập pháp của cả hai đảng tố cáo luật an ninh quốc gia mới có nguy cơ hạn chế quyền tự do và đàn áp những người bất đồng chính kiến ở Hồng Kông.

Vào tháng 5, Bộ Ngoại giao Mỹ báo cáo với Quốc hội rằng Hồng Kông không còn được coi là khu vực tự chủ về chính trị với Trung Quốc.

Theo Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hồng Kông được Quốc hội Mỹ thông qua vào tháng 11 năm ngoái, chính quyền Mỹ phải quyết định hàng năm liệu Hồng Kông có được quản trị khác biệt với Đại lục hay không để tiếp tục duy trì tình trạng đối xử đặc biệt. 

Việc hủy bỏ các quy chế đặc biệt dành cho Hồng Kông sẽ chấm dứt các ưu đãi về kinh tế và thương mại mà thành phố từng được hưởng.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay đây là kết quả của việc Bắc Kinh đã vi phạm các cam kết của chính mình theo Tuyên bố chung Trung-Anh năm 1997.

Ông Pompeo cho biết thêm rằng những hành động này nhằm vào mục tiêu là chế độ ĐCSTQ, chứ không phải người dân Trung Quốc, nhưng vì Bắc Kinh đã đối xử với Hồng Kông theo quy chế “một quốc gia, một chế độ,” nên Mỹ buộc phải hành động.

Sáng nay (30/6), Uỷ ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc đã chính thức thông qua Luật An ninh quốc gia đối với Hồng Kông bất chấp các cảnh báo từ các quốc gia khác.

Luật mới sẽ có hiệu lực vào ngày mai (1/7) – cũng là ngày kỷ niệm 23 năm Hồng Kông được Anh trao trả lại cho Trung Quốc.

Xuân Lan