Tờ Inquirer của Philippines ngày 9/3 đăng bài phân tích của Ted Laguatan, một luật sư về nhân quyền tại San Francisco và chuyên gia luật Di trú tiểu bang California, Hoa Kỳ kêu gọi, Philippines cần tiêu diệt ngay các căn cứ quân sự Trung Quốc đang xây dựng trái phép trên quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam) là khu vực mà Manila (cũng) yêu sách vùng đặc quyền kinh tế.

Luật Sư Ted Laguatan

Ted Laguatan khẳng định: Đây là thực tế, các nhà lãnh đạo quân sự Trung Quốc đang gấp rút xây dựng các căn cứ quân sự bất hợp pháp trên 6 bãi đá ở Trường Sa, trong phạm vi 200 hải lý thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Phillipines. Điều đáng nói là Manila không thể làm gì để ngăn chặn Bắc Kinh.

Trong thời gian một năm, những căn cứ thực sự sẽ được hoàn thành. Một khi Trung Quốc đem chiến đấu cơ, máy bay ném bom, trực thăng vũ trang, hỏa tiễn và tàu chiến ra đóng quân ở đây, Philippines thực tế sẽ không có cách nào để loại bỏ chúng.
Đó là một tình trạng rất nguy hiểm cho an ninh quốc gia của Philippines và các nước xung quanh. Đây cũng là một tình thế nguy hiểm nghiêm trọng tương tự trường hợp mà Tổng thống Mỹ John Kennedy đã phải “liều” sẵn sàng cho cuộc chiến với Liên Xô khi Moscow thiết lập các căn cứ hỏa tiễn tại Cu Ba.
Ông đã ra lệnh phong tỏa ngay các tàu Liên Xô tiến tới Cu Ba để xây dựng căn cứ. Tháng 6 năm ngoái, Ted Laguatan đã cảnh cáo sự khởi đầu của hoạt động xây dựng căn cứ quân sự Trung Quốc cũng như tính nguy hiểm khủng khiếp mà nó gây ra.
Lúc đó ông đã đề nghị những gì Philippines có thể làm là tiêu diệt các căn cứ, Manila hoàn toàn có khả năng làm được điều này. Nếu cứ để nguyên, hậu quả đối với Manila sẽ rất khủng khiếp.

Ngày 27/2, một nhóm kiều dân Philippines tại Hoa Kỳ do bà Loida Nicolas Lewis đã tổ chức một bữa ăn tối với khoảng 100 người Philippines sinh sống tại nước ngoài. Ngoại trưởng Albert del Rosario đã tới tham dự với vai trò khách mời chính.
Khi vấn đề Trung Quốc đang xây dựng căn cứ quân sự ở Trường Sa được đưa bàn thảo, người ta hỏi ông Ngoại trưởng rằng Philippines có thể làm gì để ngăn chặn nó. Ông Albert del Rosario nói rằng, Philippines đã khởi kiện các hoạt động của Trung Quốc ra Tòa án Liên Hợp Quốc về Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (ITLOS).
Ted Laguata cho biết, mọi người có mặt đã bị “sốc” khi Ngoại trưởng Rosario cho biết ngoài biện pháp pháp lý nêu trên, không có hành động nào khác được thực hiện.
Ngoại trưởng Philippines cho biết: “Tôi thật sự không biết phải làm gì (để ngăn chặn ngay việc Trung Quốc xây dựng căn cứ quân sự phi pháp ở Trường Sa)”. Ted Laguatan bình luận, việc Manila “không có hành động” không chỉ là “báo động khủng khiếp” mà nó còn gây ra “sự thất vọng và bực bội.”

Vấn đề này thậm chí còn quan trọng hơn nhiều so với việc Tổng thống và Quốc hội Philippines đang tập trung vào các dự luật cơ bản. Ở đây an ninh quốc gia và tương lai của toàn bộ người dân Philippines đang đối diện với một nguy cơ khó tránh khỏi.
Ông Ted Laguatan cho rằng nếu Philippines vẫn không có hành động gì ngăn chặn, chắc chắn các căn cứ quân sự Trung Quốc xây dựng bất hợp pháp ở Trường Sa sẽ sớm hoàn thành. Nếu đợi lúc đó Manila mới tiêu diệt, thì thương vong sẽ lớn hơn rất nhiều cho cả hai bên.

Còn nếu Manila hành động ngay bây giờ bằng cách chỉ tập trung vào phá hủy cơ sở vật chất, có thể đổ máu nhưng thương vong không nhiều. Philippines không giao chiến với Trung Quốc, mà chỉ đơn giản tự vệ trước nguy cơ các cuộc tấn công trong tương lai, Laguatan lập luận.

Laguatan cho rằng Philippines cần phá hủy các căn cứ quân sự Trung Quốc ở Trường Sa, Manila không còn sự lựa chọn nào khác