Việc gì đến đã đến, vào thứ Hai ngày 3/03/2025, Tổng Thống Trump đã ký sắc lệnh quyết định tạm dừng mọi đợt cung cấp viện trợ quân sự trong tương lai của Hoa Kỳ cho Ukraine nhằm gây sức ép buộc Tổng Thống Ukraine Zelensky tham gia các cuộc đàm phán hòa bình với Nga, hai giới chức cao cấp Hoa Kỳ nắm rõ vấn đề này đã cho biết như vậy.

Hỗ trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine là điều cần thiết để chống lại các xâm lược của Nga, nhưng ngay ban đầu lưỡng đảng Cộng Hòa và Dân Chủ đã chia rẽ trong sự ủng hộ viện trợ quân sự cho Ukraine để chống lại Nga, đảng Cộng Hòa nghi ngờ về chi phí của cuộc chiến và cố gắng đi tìm một lối thoát hòa bình.

Ngày 5/11/2024, khi ông Trump thắng lớn vào tòa Bạch Ốc thì số phận chiến tranh của Ukraine đã đi vào một hướng khác – hướng đó ông Trump đã đề cập trong khi vận động tranh cử Tổng Thống 47 đã đề cập. Càng ngày con đường thương lượng hòa bình Ukraine hiện ra rõ nét.

“Tổng thống Trump đã nói rõ rằng ông tập trung vào hòa bình. Vây thì chúng tôi cần các đối tác của mình cũng cam kết đi tới mục tiêu đó”, một giới chức cao cấp Tòa Bạch Ốc, đã nói chuyện với điều kiện giấu tên khi đề cập đến chính sách nhạy cảm này cho biết. “Chúng tôi đang tạm dừng và xem xét lại viện trợ của mình để đảm bảo rằng nó đang góp một phần vào giải pháp”.

Trump từ lâu đã hoài nghi về viện trợ quân sự tiền tỉ USD cho Ukraine, các phụ tá hàng đầu của ông đã bắt đầu chuẩn bị cách thức nghiêm chỉnh để chấm dứt viện trợ quân sự cho Ukraine. Cuộc đấu khẩu tại Phòng Bầu Dục vào thừ Sáu tuần trước khi Trump và Phó Tổng Thống JD Vance chỉ trích Zelensky như một lời tường trình hợp lý cho việc ngưng viện trợ. Điều này một giới chức cao cấp Hoa Kỳ cho biết vào hôm thứ Hai (3/3/2025)

Giới chức cao cấp này cho biết quyết định này có thể được thay đổi ngược lại  nếu Zelensky thể hiện thái độ thiện chí tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình.

Phía Zelensky đã tức giận vì chính quyền Trump đã không thảo luận để đi đến đồng thuận trước trong các cuộc đàm phán và rất ngạc nhiên trước quyết định Ukraine bị loại họ khỏi cuộc họp vào mấy tuần trước giữa các giới chức cao cấp Hoa Kỳ và Nga ở Ả Rập Saudi.

Quyết định tạm dừng viện trợ quân sự được đưa ra tại cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai ngày 3/03/2025, có mặt của Phó Tổng Thống JD Vance, Ngoại trưởng Rubio, Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth, Giám đốc Tình báo Quốc gia Gabbard và đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff.

Hành động này đã hé lộđồng nghĩa với những hé lộ vào tuần trước khi lệnh của Bộ Trưởng Quốc Phòng Hegseth yêu cầu Bộ Tư Lệnh Không Gian Mạng Hoa Kỳ ngưng các cuộc tấn công và đưa thông tin chống lại Nga trong lúc các cuộc đàm phán chấm dứt chiến tranh đang diễn ra.

Việc tạm dừng viện trợ dự kiến ​​bị vấp phải sự phản đối ngay lập tức và gay gắt từ những người ủng hộ Ukraine ở Châu Âu và các thành viên Quốc Hội Hoa Kỳ thuộc đảng Dân Chủ, những người từng  chỉ trích công khai về việc Trump đối với Zelensky là sự phản bội đối với một đồng minh đang chiến đấu vì sự sống còn của đất nước mình.

Những người bảo vệ chính sách của ông Trump cho biết Trump có đặc quyền xử dụng áp lực ngoại giao để chấm dứt cuộc chiến kéo dài ba năm đã giết chết và làm bị thương hàng trăm nghìn người Ukraine và Nga và khiến Hoa Kỳ và Châu Âu thiệt hại hàng trăm tỷ đô la.

“Ukraine đang học được rằng các đặc quyền của quốc gia mà viện trợ đã duy trì sự sống của họ có ý nghĩa rất lớn”, Justin Logan, một học giả tại Viện CATO theo chủ nghĩa tự do, cho biết. “Người ta hy vọng châu Âu có thể rút ra bài học cho riêng mình từ  Hoa Kỳ”.

Phó Tổng thống JD Vance cho biết vào ngày 3 tháng 3 trong một cuộc phỏng vấn với Sean Hannity của Fox News rằng cánh cửa vẫn mở cho Ukraine miễn là “họ sẵn sàng đàm phán hòa bình”.

Trước đó trong ngày tức ngày Chủ Nhật 2/3/25, Trump đã từ chối nói liệu ông có ngừng viện trợ hay không, nói rằng các cuộc đàm phán HÒa Bình Ukraine vẫn đang diễn ra. Nhưng ông đã lặp lại câu nói quen thuộc trong cuộc họp căng thẳng tại Phòng Bầu Dục với Zelensky “nên biết ơn nhiều hơn vì đất nước này đã gắn bó với họ qua mọi thăng trầm”. 

Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đã coi thường Zelensky trong những tuần gần đây, gọi Zelensky là “kẻ độc tài” và ám chỉ rằng lòng căm thù của ông đối với Putin đã làm lu mờ sự phán đoán của ông.

TT Trump nói vào thứ Hai: “Bây giờ, có thể có ai đó không muốn đạt được thỏa thuận. Và nếu có ai đó không muốn đạt được thỏa thuận, tôi nghĩ rằng người đó sẽ không còn ở lại lâu nữa”.

Ukraine đã dựa vào Hoa Kỳ để có được hàng chục tỷ đô la xe tăng, trực thăng, hỏa tiễn, pháo binh, máy bay chiến đấu và xe thiết giáp trong suốt cuộc chiến ba năm nay. Ukraine cũng phụ thuộc vào sự hỗ trợ của tình báo Hoa Kỳ để bắn hỏa tiễn tầm xa vào các mục tiêu của Nga.

Trump từ lâu đã cho rằng gánh nặng của cuộc chiến sẽ do các nước láng giềng châu Âu của Ukraine gánh vác, những nước bị Nga đe dọa về an ninh. Ông đã nói rằng Hoa Kỳ có một “đại dương bao la và xinh đẹp” để bảo vệ mình.

Các giới chức cao cấp của Trump đã từ chối cung cấp tổng số tiền cho khoản viện trợ quân sự đã bị tạm dừng. Theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel, Hoa Kỳ đã chi hơn 100 tỷ đô la cho hỗ trợ quân sự và kinh tế cho Ukraine kể từ ngày đầu chiến tranh. Phần lớn tiền tài trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine đã được chuyển cho các công ty quốc phòng Hoa Kỳ để mua vũ khí.

Người châu Âu đã nỗ lực huy động viện trợ quân sự cho Ukraine dự kiến ​​trị giá hơn 20 tỷ đô la, trong khi sự ủng hộ của TT Trump dành cho Ukraine vẫn còn nghi ngờ ngay cả trước khi ông đụng độ với Zelensky. Những người ủng hộ Ukraine trên lục địa Châu Âu đã tìm cách tăng cường đòn bẩy chiến tranh của Ukraine trong khi Washington tiến tới các cuộc đàm phán hòa  theo các điều mà theo nhiều người cho là có lợi cho Moscow.

Kế hoạch là cung cấp cho Ukraine đạn pháo, phòng không, máy bay không người lái và các hệ thống vũ khí khác bằng cách tập hợp tiền mặt hoặc thiết bị. Tuy nhiên, kho dự trữ quốc phòng của châu Âu không sánh được với lượng vũ khí của Ngũ Giác Đài Hoa Kỳ và nguồn cung của châu Âu đang bị cạn kiệt sau nhiều năm chuyển thiết bị cho Ukraine.

Các giới chức cao cấp và các nhà phân tích cho biết, với đủ ý chí chính trị, và đoàn kết ủng hộ chiến tranh Ukraine các nước châu Âu có thể bù đắp viện trợ ở một mức độ nào đó thôi. Với một số nền kinh tế chủ chốt của châu Âu đang gặp khó khăn, có thể sẽ khó duy trì được nguồn chi viện vũ khí và tiền mặt lâu dài nếu Hoa Kỳ hoàn toàn chấm dứt viện trợ cho Ukraine.

Viết theo bản tin của The Washington Post ngày 4 tháng 3 năm 2025