Trung bình những thớ sợi tìm trong 500mg nước được thử nghiệm là từ 4.8 inch ở Mỹ và 1.9 inch ở châu Âu (Ảnh: Michael Heim/Alamy)

Các thử nghiệm cho thấy hàng tỷ người trên toàn thế giới đang uống nước ô nhiễm, với 83% mẫu thử chứa nhựa siêu nhỏ (microplastic) có kích thước dưới 5 micrometer.
Các mẫu nước máy thu thập từ hơn 12 quốc gia đã được các nhà khoa học mang ra phân tích. Kết quả cho thấy, 83% các mẫu bị nhiễm hạt nhựa siêu nhỏ.
Mỹ là nước có tỷ lệ ô nhiễm cao nhất, với 94% mẫu thử chứa hạt nhựa. Các mẫu này được lấy từ nhiều địa điểm bao gồm tòa nhà Quốc hội, trụ sở Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ và Tháp Trump ở New York. Lebanon và Ấn Độ là các quốc gia có tỷ lệ ô nhiễm cao tiếp theo.
Các nước châu Âu gồm Anh, Đức và Pháp có tỷ lệ ô nhiễm thấp nhất, nhưng vẫn ở mức 72%. Số lượng hạt nhựa trung bình được tìm thấy trong các mẫu nước máy dao động từ 4.8 inch (12.19 cm) ở Mỹ, 1.9 inch (4.82 cm) ở châu Âu/500ml.

Theo các phân tích gần đây, phạm vi ô nhiễm hạt nhựa đã bao phủ toàn Trái đất. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào tình trạng ô nhiễm hạt nhựa ở các đại dương. Theo đó, con người đang nạp hạt nhựa cỡ nhỏ vào cơ thể thông qua ăn hải sản bị ô nhiễm các hạt này.
Tiến sĩ Sherri Mason, chuyên gia về hạt nhựa cỡ nhỏ đến từ Đại học tiểu bang New York tại Fredonia, người giám sát các phân tích cho biết: “Chúng tôi có dữ liệu về việc nhiễm hạt nhựa trong tự nhiên và ảnh hưởng của chúng tới đời sống hoang dã. Như vậy, khó tránh khỏi việc những hạt nhựa này sẽ ảnh hưởng tới con người”. 

Hình ảnh phóng đại của vi hạt nhựa quần áo từ nước thải máy giặt. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, một chiếc áo khoác lông cừu có thể rụng tới 250.000 hạt nhựa mỗi lần giặt. (Ảnh: Dự án Rozalia)

Một nghiên cứu độc lập khác tại Ireland công bố vào tháng 6 cũng phát hiện tình trạng nhiễm hạt nhựa trong một số mẫu nước máy. “Hiện vẫn chưa biết ảnh hưởng của sự ô nhiễm này tới sức khỏe thế nào, nên chúng tôi tuân thủ các nguyên tắc phòng ngừa và nỗ lực để tìm ra các nguy cơ thực sự”, người tiến hành nghiên cứu, tiến sĩ Anne Marie Mahon của Viện Công nghệ Galway-Mayo cho biết.
Mahon cho biết có hai vấn đề chính: hạt nhựa siêu nhỏ và các hóa chất hoặc mầm bệnh có thể ẩn chứa trong các hạt nhựa này. “Nếu nước máy chứa các hạt nhựa siêu nhỏ thì có thể cũng chứa cả các hạt nano mà chúng ta không đo đếm được. Với kích thước cỡ nanomet, các hạt này có thể thâm nhập vào tế bào, đồng nghĩa với việc chúng có thể thâm nhập các cơ quan trong cơ thể. Điều này là rất đáng lo ngại”. Các hạt được các chuyên gia thu thập và phân tích có kích thước hơn 2,5 micron (tương đương 2.500 nanomet).
Các vi hạt nhựa có thể hút vi khuẩn trong nước thải. Mahon cho biết: “Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hạt nhựa siêu nhỏ ở hạ lưu nhà máy xử lý nước thải chứa nhiều tác nhân gây bệnh hơn”.

Các hạt nhựa cỡ nhỏ cũng được cho là chứa và hấp thụ các hóa chất độc hại, và theo nghiên cứu, chúng phát tán trong cơ thể động vật hoang dã. Giáo sư Richard Thompson tại Đại học Plymouth (Vương quốc Anh) chia sẻ: “Chúng tôi sớm nhận thấy nhựa sẽ giải phóng các hóa chất đó và thực tế, các điều kiện trong ruột sẽ tạo thuận lợi cho việc phát tán nhanh chóng”. Nghiên cứu của ông cho thấy các vi hạt nhựa được phát hiện trong một phần ba số cá đánh bắt tại Anh.
Việc nhiễm vi hạt nhựa diễn ra trên quy mô toàn cầu được minh chứng qua các nghiên cứu ở Đức với phát hiện sợi và mảnh vụn có trong toàn bộ mẫu thử của 24 nhãn hiệu bia, cũng như trong mật ong và đường. Tại Paris vào năm 2015, các nhà nghiên cứu phát hiện vi hạt nhựa rơi trong không khí. Ước tính mỗi năm có khoảng 3 đến 10 tấn hạt nhựa như vậy tại thành phố này. Các vi hạt nhựa hiện diện cả trong khuôn viên nhà cửa.
Từ nghiên cứu này, ông Frank Kelly, giáo sư về sức khỏe môi trường tại King’s College London đã phát biểu trong hội nghị quốc hội tại Anh năm 2016: “Nếu hít các hạt nhựa này vào cơ thể, chúng sẽ truyền hóa chất tới các vị trí sâu hơn trong phổi và thậm chí tới tận hệ thống tiêu hóa”. Sau khi xem xét dữ liệu từ kết quả nghiên cứu gần đây (thực hiện bởi Orb Media), Kelly cho biết, cần khẩn trương nghiên cứu để xác định xem việc nạp vi hạt nhựa vào người ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe.

Nghiên cứu của Orb Media đã phân tích 159 mẫu bằng cách sử dụng một kỹ thuật tiêu chuẩn để loại bỏ thành phần ô nhiễm từ các nguồn khác. Các mẫu được lấy từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm từ Uganda, Ecuador và Indonesia.
Quá trình tích tụ vi hạt nhựa trong nước diễn ra như thế nào vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, bầu không khí là một nguồn ô nhiễm khá rõ ràng với các sợi hao mòn từ quần áo và thảm thải ra mỗi ngày. Máy sấy quần áo là một nguồn “tiềm năng”khác, với gần 80% hộ gia đình ở Mỹ sử dụng máy sấy thông khí ra ngoài trời.
“Chúng tôi thực sự cho rằng ao hồ (và các nguồn nước khác) có thể bị ô nhiễm từ không khí”, người thực hiện nghiên cứu tại Paris, ông Johnny Gasperi, tại Đại học Paris-Est Créteil cho biết. “Những gì chúng tôi phát hiện ở Paris cho thấy một lượng lớn các vi hạt nhựa có mặt trong khí quyển”.
Vi hạt nhựa cũng có thể đã được xả vào các hệ thống nước, với một nghiên cứu gần đây cho thấy mỗi chu kỳ của một chiếc máy giặt có thể giải thoát 700.000 hạt nhựa vào môi trường. Mưa cũng có thể cuốn trôi các vi hạt gây ô nhiễm này, do đó, giếng nước tại nhiều gia đình ở Indonesia bị phát hiện chứa vi hạt nhựa.
Tại Beirut, Lebanon, nguồn cung cấp nước đến từ suối tự nhiên nhưng 94% số mẫu thử được xác định là ô nhiễm. “Nghiên cứu này mới chỉ chạm tới phần nổi, nhưng đã rất nhức nhối”, Hussam Hawwa đến từ công ty tư vấn môi trường Difaf cho biết.

Loài sâu phù du Sagitta setosa đã ăn một sợi nhựa màu xanh dài khoảng 3mm. Sinh vật phù du hỗ trợ toàn bộ chuỗi thức ăn ở đại dương. (Ảnh: Richard Kirby/Courtesy of Orb Media)

Các hệ thống xử lý nước tiêu chuẩn hiện tại không lọc được toàn bộ các vi hạt nhựa, Mahon cho biết: “Hiện không có nơi nào có thể lọc được 100% vi hạt nhựa. Chúng chỉ có đường kính khoảng 10 micron và hệ thống nước sạch của chúng ta rất hiếm khi lọc được đến mức đó”.
Nước đóng chai không phải là giải pháp thay thế cho nước máy bởi nghiên cứu cũng phát hiện vi hạt nhựa trong một số mẫu nước đóng chai tại Mỹ.
Gần 300 triệu tấn nhựa được sản xuất mỗi năm nhưng chỉ khoảng 20% được tái chế hoặc đốt, phần lớn được thải ra ngoài không khí, đất và biển. Một báo cáo trong tháng 7 cho thấy, từ những năm 1950 tới giờ, khoảng 8,3 tỷ tấn nhựa đã được sản xuất. Các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng chất thải nhựa đã trở nên tràn lan trong môi trường.
Giáo sư Roland Geyer, Đại học Santa Barbara, California cho biết: ” Chúng ta đang trong hệ sinh thái ngày càng nghẹt thở bởi nhựa và tôi e rằng chúng ta chỉ nhận ra hậu quả khi đã quá muộn”.
Mahon cho biết các phân tích về nước máy là hồi chuông báo động, nhưng cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác nhận kết quả, tìm ra các nguồn ô nhiễm và đánh giá các ảnh hưởng đối với sức khỏe.
Bà cho biết nhựa rất hữu ích, tuy nhiên việc quản lý chất thải phải được cải thiện nhiều hơn: “Chúng ta cần nhựa trong cuộc sống, nhưng chính chúng ta đang gây ra những nguy cơ do tiêu hủy chúng một cách bất cẩn”.

Theo The Guardian
Chuyển ngữ (BS Nguyễn Ngọc Trản)

source: https://www.theguardian.com/environment/2017/sep/06/plastic-fibres-found-tap-water-around-world-study-reveals