Thông cáo cho biết, vào tháng 5/2013, báo cáo điều tra của Global Witness mang tên “Những ông trùm cao su – Rubber Barons” cho thấy các đồn điền của Hoàng Anh Gia Lai tại Cam Bốt và Lào đã gây ra những thiệt hại về môi trường và xã hội, trong đó có việc lấy đất của cộng đồng địa phương và phá rừng. Cho dù Hoàng Anh Gia Lai cam kết giải quyết những vấn đề khẩn cấp này, nhưng theo Global Witness thì không thấy bất cứ một sự thay đổi nào.

Bà Megan MacInnes, người phụ trách vấn đề đất đai của Global Witness nhận xét : “Hoàng Anh Gia Lai hứa hẹn rất hay nhưng giữ lời hứa thì rất tệ. Họ tích cực nói với chúng tôi và mọi người là sẽ nghiêm túc thay đổi phương thức, nhưng thực tế cho thấy việc khai thác gỗ vẫn tiếp diễn, và những người nông dân bị mất đất vẫn phải vất vả tự mưu sinh“.

Theo thông cáo, Global Witness đã ra hạn định sáu tháng cho Hoàng Anh Gia Lai và các nhà đầu tư vào tập đoàn này để giải quyết vấn đề. Sau cuộc gặp đầu tiên vào tháng Sáu, Hoàng Anh Gia Lai cho biết sẽ ngưng việc đốn gỗ và trồng cao su bốn tháng tại các đồn điền của mình, đồng ý đến thăm tất cả những làng bị ảnh hưởng để thảo luận và giải quyết những vấn đề mà người dân địa phương phải đối mặt.

Tuy nhiên, Global Witness đã phỏng vấn người dân cư ngụ tại bảy làng xung quanh các đồn điền của Hoàng Anh Gia Lai ở Cam Bốt vào tháng Tám. Tại ba làng, dân nói rằng vẫn chưa thấy Hoàng Anh Gia Lai đến, và bốn làng còn lại thì các đại diện của Hoàng Anh Gia Lai từ chối thảo luận về đất và rừng. Tại 6/7 làng người dân cho biết Hoàng Anh Gia Lai tiếp tục đốn gỗ ở bên trong và xung quanh các đồn điền cao su. Phân tích độc lập các ảnh vệ tinh chụp trong tháng Bảy và tháng Tám cũng cho thấy diện tích rừng xung quanh các đồn điền Hoàng Anh Gia Lai tiếp tục giảm.

Trong cuộc họp thứ hai với Global Witness vào tháng Chín, Hoàng Anh Gia Lai chấp nhận kiểm toán độc lập về các đồn điền cao su của mình. Tuy nhiên, tập đoàn không giữ lời hứa, mà quyết định tập trung cho những “chương trình xã hội“, mà theo Global Witness là một dạng hoạt động quảng bá.

Bà Megan MacInnes tuyên bố : “Tháng 11 đánh dấu sự kết thúc kỳ hạn sáu tháng để giải quyết vấn đề. Sự bất động của Hoàng Anh Gia Lai khiến chúng tôi không có chọn lựa nào khác ngoài kết luận là tập đoàn này ít quan tâm đến việc giải quyết và nhận trách nhiệm một cách nghiêm túc“. Nhắc đến những nguy cơ về môi trường và xã hội đối với Hoàng Anh Gia Lai, bà nói : “Chúng tôi nghĩ các nhà đầu tư cũng nên quan tâm, và vì vậy nên thoái vốn“.

Cũng theo báo cáo, khi được Global Witness chất vấn hôm qua 13/11, Hoàng Anh Gia Lai phản bác cáo buộc là đã không có những tiến bộ. Tập đoàn này nêu ra việc tạo công ăn việc làm và thực hiện những dự án kinh tế xã hội như làm đường, xây nhà và bệnh viện ; tuy nhiên, do mùa mưa đến và cuộc bầu cử ở Cam Bốt nên khó thể tiếp cận được các khu vực bị ảnh hưởng.

Hoàng Anh Gia Lai nói rằng vẫn đang ngưng phá rừng như cam kết, cho là các bằng chứng ảnh chụp vệ tinh của Global Witness “không đáng tin cậy“. Tập đoàn cho biết “đang tìm kiếm tư vấn độc lập để giúp Hoàng Anh Gia Lai giám sát, đưa ra những khuyến cáo nhằm cải thiện các vấn đề liên quan tới cộng đồng“. Tuy nhiên các nhà tư vấn phải được nhân viên của Hoàng Anh Gia Lai tháp tùng để “đảm bảo sự độc lập“.

Global Witness cũng cho biết đang thương thảo với doanh nghiệp thứ hai của Việt Nam bị cáo buộc trong báo cáo “Những ông trùm cao su“, là Tập đoàn Cao su Việt Nam.

Theo RFI