Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa. Reuters

Mục tiêu được Ngoại trưởng Indonesia tuyên bố vào hôm nay, 20/05/2014 là để giúp ổn định tình hình, nhưng theo giới phân tích, Jakarta đã tung ra một thông điệp cứng rắn hơn về phía Bắc Kinh.

Trả lời phỏng vấn nhật báo Mỹ Wall Street Journal, Ngoại trưởng Marty Natalegawa như đã lần lượt phản bác một số quan điểm từng được Trung Quốc đưa ra để biện minh cho hành động leo thang tranh chấp với Việt Nam tại vùng quần đảo Hoàng Sa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Trước tiên hết, trong phần được nhật báo Mỹ trích dẫn, Ngoại trưởng Indonesia xác định rằng vấn đề đang nổi cộm giữa Việt Nam và Trung Quốc vừa là một vấn đề song phương, vừa là một vấn đề khu vực. Bắc Kinh cho đến nay luôn chủ trương giải quyết tranh chấp Biển Đông trên cơ sở tay đôi, và gạt bỏ sự can dự của bên thứ ba.

Đối với ông Natalegawa, vì đây là một vấn đề khu vực, cho nên khối ASEAN có “trách nhiệm đặc biệt” để đảm bảo sao cho hai bên tranh chấp nói chuyện với nhau. Ngoại trưởng Indonesia xác nhận là chính trong tinh thần đó mà ASEAN đã lập tức tập hợp xung quanh Việt Nam ngay sau khi nổ ra vụ việc ngoài Biển Đông.

Nhân Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN vừa diễn ra tại Miến Điện, trong một quyết định được đánh giá là bất thường, Hiệp hội Đông Nam Á đã công bố một bản tuyên bố riêng biệt về Biển Đông, được xem là một thắng lợi nhất định của Việt Nam.

Một lời phê bình gián tiếp khác của ông Marty Natalegawa nhắm vào Trung Quốc là nhận xét của ông về việc hành động của Trung Quốc đã vi phạm Bản Tuyên bố Ứng xử trên Biển Đông DOC : “Trung Quốc phải thực hiện cam kết thường xuyên được họ nêu ra là thực thi bản tuyên bố DOC”. Theo bản tuyên bố này thì các bên có liên can trong tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông phải tự kiềm chế. Thế nhưng, theo Ngoại trưởng Indonesia “hiện đã rõ như ban ngày là sự tự kiềm chế rất cần thiết”.

Riêng về các hành động mới đây của Jakarta liên quan đến cuộc đối đầu Việt-Trung, ông Marty Natalegawa xác định là ông đã tích cực trao đổi qua điện thoại với hai đồng nhiệm Việt Nam và Trung Quốc, và cả hai đều nói là họ chủ trương tự kiềm chế. Đó mới chỉ là những lời hứa miệng. Ngoại trưởng Indonesia cho biết là ông đang thúc đẩy hai bên xác định rõ thế nào là tự kiềm chế.

Theo các nhà quan sát, là một nước nặng ký trong khối ASEAN, được Trung Quốc kiêng nể, Indonesia có khả năng làm trung gian trong hậu trường để giúp cho quan hệ Việt-Trung bớt căng thẳng. Ngoài ra, trong thời gian gần đây, lập trường của Jakarta đối với Bắc Kinh ngày càng phê phán hơn trong bối cảnh đường lưỡi bò của Trung Quốc đã ăn vào vùng biển của Indonesia ở khu vực Natuna.

Trọng Nghĩa (RFI)