Diện mạo qua từng giai đoạn cuộc chiến Nga-Ukraine đầy tang tóc, bi thương, máu lửa, nước mắt… cho đất nước bất hạnh.

Vì đâu Nga xâm lược Ukraine?

Một lý do duy nhất để Nga xâm lược Ukraine vì Putin lo sợ Ukraine gia nhập khối NATO (North Atlantic Treaty Organization), lúc đó biên giới Nga-Ukraine chỉ cách nhau một hàng rào – cảnh tượng “dân Nga đứng bên này nhìn bên kia rào thấy người dân Ukraine sống cuộc đời tự do đầy mơ ước”. Rất nguy hiểm cho nền cai trị độc tài của Putin. Lúc đó, Putin không dám động tỉnh gì vì đằng sau Ukraine có khối NATO sẵn sàng “lâm chiến” theo điều 5 đã định. Putin tiên hạ thủ vi cường: “đánh để cho Ukraine không được vào NATO”. Chúng ta có thể kiểm chứng điều này trong Tối Hậu Thư mà Vladimir Putin đã gửi đến Washington và NATO vào ngày 17/12/2021 (1) với yêu sách tối hậu: “NATO phải bảo đảm về mặt pháp lý sẽ không được kết nạp bất kỳ thành viên mới nào, đặc biệt là Ukraine và Georgia (A legally binding guarantee that NATO would not admit any new members, especially Ukraine and Georgia”. Ngoài ra, những điều sau là phụ và liên hệ đến NATO.

Diện mạo cuộc chiến Nga-Ukraine qua từng thời kỳ: 

Trước ngày chiến tranh nổ ra 24/02/2022, trên đài truyền hình Fox News của Mỹ, đại tướng cựu Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ, Mark Milley tuyên bố “Ukraine có thể thất thủ trong vòng 72 giờ nếu Nga quyết định tấn công Ukraine” (2). Một ước đoán rất thất vọng! Một đánh giá sai lầm của vị tướng lãnh đạo cao nhất siêu cường quân sự Mỹ, ông ta chưa có cái nhìn thông suốt bạn/thù, đánh giá sai lạc tinh thần chiến đấu của người dân Ukraine “thà chết chứ không để Cộng Sản Putin trở lại cai trị”. Từ đầu cuộc chiến, nam nữ Ukraine xếp hàng tình nguyện đầu quân chống quân xâm lược Nga để bảo vệ tự do, dân chủ hăng say không ai bì kịp.

Hai tháng sau, quân dân Ukraine chứng minh bản lãnh của mình

Ngày 2/04/2022, với sự chiến đấu ngoan cường của quân dân Ukraine, quân xâm lược Nga phải rút lui khỏi thủ đô Kiev (3) vào cuối tháng 3/2022. Lúc bấy giờ, quân Ukraine phải chiến đấu trong điều kiện vũ khí yếu kém so với quân Nga. Họ chiến thắng nhờ những hỏa tiễn chống tăng vác vai Sterling có từ trước và nhất là lòng quả cảm của dân quân Ukraine!

Sáu tháng sau, Ukraine chuyển từ phòng thủ sang tấn công

Ngày 22/07/2022, Ukraine bắt đầu đón nhận những giàn pháo tối tân Himars của Mỹ. Cục diện chiến trường của Ukraine chuyển từ thế thủ sang thế tấn công: Trong tháng 9/2022, Ukraine tái chiếm hàng ngàn cây số vuông trong đó có nhiều thị trấn và làng mạc ở miền Đông Bắc thuộc tỉnh Kharkiv (hay Kharkov). Tháng 11/2022 Ukraine chiếm lại nửa thành phố Kherson nằm bên bờ Đông sông Dnieper ở phía Nam. Báo New York Times cho biết “lính Nga thiệt mạng và bị thương ở Ukraine đã lên tới gần 200,000 người” (4) – hơn quân số Nga đưa qua Ukriane lúc ban đầu.

Mười tháng sau quân Ukraine bị cầm chân ở chiến trường Bakhmut

Ukraine đang trên chiến thắng như chẻ tre ở vùng Đông Bắc, bỗng nhiên bị dừng lại ở chiến trường Bakhmut, họ phải dồn nhiều đại đơn vị tại đây. Nga mất và bị thương đến 200,000 nên đã phải động viên và điều động lính đánh thuê Wagner của Prigozhin vào chiến trường Bakhmut để cầm chân quân Ukraine. Đặc điểm của Bakhmut:
– Về chiến thuật thì Bakhmut là vị trí giữ được tuyến đường sắt vận chuyển từ Nga xuyên qua Donetsk.
– Nhưng về chiến lược mới là quan trọng, Nga dùng Bakhmut để chôn chân các đại đơn vị của Ukraine. Sở dĩ Nga dùng chiến lược này để họ có thời giờ huấn luyện 300,000 tân binh vừa mới động viên trong tháng 9/2022 (5) để đưa vào chiến trường. Lúc đó, truyền thông quốc tế hằng ngày chỉ đưa tin của chiến trường Bakhmut thay cho cuộc chiến Ukraine.
– Chiến trường Bakhmut kéo dài từ tháng 10/2022 cho đến hết mùa tuyết rơi lầy lội vào tháng 3/2023. Khi tan tuyết, bước vào mùa xuân, Ukraine hô hào một cuộc Tổng Tấn Công để chiếm lại những vùng đất bị Nga “trưng cầu dân ý trái phép” ở Donbass, Zaporizhzhia và Kherson… muốn chiếm luôn bán đảo Crimea đã bị Nga xâm chiếm từ năm 2014. Washington và các nước NATO châu Âu đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc Tổng Tấn Công này nên đã viện trợ xe tăng và hỏa tiễn tối tân Leopard 2, Abrams, Patriot và nhiều chiến cụ tối tân khác… mong đánh bật quân Nga chiếm lợi thế.

Nga dùng thế thủ để thắng

Nga theo chiến lược của Tư Mã Ý trong Tam Quốc Chí dùng thế thủ để chiến thắng quân Gia Cát Lượng. Lợi dụng mấy tháng mùa Đông 2022, Nga đã đào những giao thông hào kiên cố, đặt trụ chống chiến xa bằng bê tông có răng nhọn và những bãi mìn rộng hàng chục cây số ở ngoài phòng tuyến… lối phòng thủ này đã vô hiệu hóa những cuộc Tổng Tấn Công của Ukraine. Ukraine mất nhiều xe tăng và binh sĩ nhưng không tạo một chiến công nào. Tóm lại cuộc Tổng Tấn Công của Ukraine thất bại mà quan sát viên quân sự quốc tế và ngay chính phủ Ukraine đều thừa nhận.

Ukraine ghi được một số chiến công ở miền Nam
Máy bay không người lái là vũ khí chủ yếu trên chiến trường

Đại quân Ukraine ở miền Đông Bắc bị lún sâu tại chiến trường Bakhmut, trong khi tại miền nam Kherson, Thủy Quân Lục Chiến Ukraine đã tiến được qua sông Dnieper nhưng chưa tạo được thành tích đáng kể. Thêm nữa, Ukraine dùng thuyền và máy bay không người lái (7) đã phá hủy tàu chiến Nga ngày càng nhiều và tấn công đầu não Hạm Đội Biển Đen và hô hào chiếm lại bán đảo Crimea đã bị Nga đánh chiếm từ năm 2014 – tuy nói vậy, trong tình trạng như hiện nay thì Ukraine chỉ hy vọng.

Quân Nga phản công ở vùng Đông Bắc

Bắt đầu tháng 9/2023 các vùng chiến sự miền Đông Bắc Donetsk với chiến thuật “tiền pháo hậu xung” quân Nga dùng drone, hỏa tiễn tầm xa nã đạn như mưa vào phòng tuyến của Ukraine rồi bộ binh tấn công. Nga đang uy hiếp Ukraine và truyền thông cho biết Ukraine sắp thất thủ những vị trí quan trọng gần Bakhmut như Avdiivka, Marinka… (6).

Dung mạo buồn thảm của cuộc chiến Ukraine hiện nay

Thời kỳ đen tối của chiến trường Ukraine đã xuất hiện. “họa vô đơn chí” đến với TT Zelensky nói riêng và với toàn nước Ukraine nói chung với những điểm sau đây:

– Cuộc Tổng Tấn Công của Ukraine vừa qua không đem lại kết quả mong đợi, Washington và NATO nảy sinh ý tưởng muốn Ukraine đàm phán với Nga để đổi lấy hòa bình. Trong khi TT Zelensky tuyên bố chiến đấu đến giọt máu cuối cùng.
– Cuộc chiến Israel – Hamas ở Gaza làm bận rộn tâm trí của Hoa Kỳ và các cường quốc châu Âu. Đã đưa cuộc chiến Ukraine thuộc hàng thứ yếu.
– Viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine bị dừng lại tại Quốc Hội Hoa Kỳ không thông qua ngân khoảng (61.4 tỉ USD) quân viện cho Ukraine. Mối nguy ở đây là không những ở Hạ Viện do phe Cộng Hòa làm chủ phản đối mà tại thượng viện do Dân Chủ cầm đầu cũng từ chối với tỉ số 51/49. TT Biden, Bộ Trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan kêu gọi viện trợ khẩn cấp cho Ukraine không sẽ thất trận. Lloyd Austin cảnh báo Quốc Hội rằng “Quân đội Hoa Kỳ có thể được điều động ra chiến trường nếu quân viện cho Ukraine không được gửi kịp thời”.
– Ngày 11/12, TT Zelensky lại hối hả đến Washington gõ cửa xin quân viện, ngày 12/12 Zelensky gặp giới lập pháp và hành pháp cao nhất. Chìa khóa để có quân viện cho Ukraine đang nằm trong tay TT Joe Biden. Tại Sao – khó hiểu ư? Điều này Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson đã nói rất rõ khi gặp Zelensky ngày 12/12: “nguồn tài trợ bổ sung của Ukraine phụ thuộc vào việc ban hành thay đổi luật an ninh biên giới của quốc gia Hoa Kỳ”. Có phải đây là trò chơi chính trị “bỏ rơi” đồng minh của Washington như đã từng áp dụng tại Nam Việt Nam vào tháng 4/1975 mà trong cuốn “Hồ Sơ Mật Dinh Độc Lập” của Tiến Sĩ Nguyễn Tiến Hưng đã nói rõ. Giờ đây lập lại tại Ukraine có nhiều điểm giống nhau!
– Tại Washington thì quân viện bị chặn bởi Quốc Hội, tại châu Âu (EU) thì thủ tướng Hungary Viktor Orbán ra sức vận động châu Âu cúp viện trợ cho Ukraine và chống Ukraine gia nhập EU. Viktor hoạt động như một tay sai trung thành của Putin không hơn không kém.

Nỗi buồn nội bộ Ukraine?

– Nhiều nguồn tin trên báo chí quốc tế đả kích, nói xấu tổng thống Ukraine Zelensky và phu nhân. Sự chia rẽ trong nội bộ Ukraine giữa Tổng Thống Zelensky và đại tướng tham mưu trưởng Valery Zaluzhny (8) càng ngày càng lớn khó giải quyết. Càng ngày tin đồn tổng thống Zelensky phải ra đi càng nhiều… 
– Thanh niên nam nữ Ukraine đã không còn tinh thần chiến đấu như những ngày đầu. Hiện tượng đào ngũ và trốn lính ở Ukraine càng ngày càng nhiều do tham nhũng của giới chức chính quyền Ukraine (đó là hậu quả của chế độ Cộng Sản để lại).

Tương lai của Ukraine sẽ ra sao!

Chiến tranh Ukraine như đang dần dần hạ màn, dĩ nhiên thua thiệt cho đất nước Ukraine đã hy sinh xương máu hai năm qua. Nhìn Ukraine hôm nay thấy xót xa cho số phận của Việt Nam Cộng Hòa tháng 4/1975. Dù là một anh hùng đáng tôn vinh như Zelensky cũng không qua khỏi ải “viện trợ”. Rồi đây, Ukraine phải chịu những hệ lụy của những đám quạ đen giăng cánh phù thủy dự tiệc máu chiến trường Ukraine. Hoa Kỳ và các nước tây phương theo chủ nghĩa thực dụng chứ không theo phương châm nhân quyền!

Nghe đâu, Ukraine sẽ tự đúc đạn trong nước để trường kỳ kháng chiến, đó là tin vui họ đã ý thức để đi trên đôi chân của mình. Đó cũng có thể là ý định của các cường quốc châu Âu muốn duy trì chiến tranh Ukraine ở một mức độ nào đó để có thể giữ an ninh cho sân sau của họ. Biết đâu đó cũng là ý muốn của Washington để các nước châu Âu thấy bóng dáng kẻ thù Nga đang lấp ló sau vườn khiến cho 27 nước EU phải tăng ngân sách quốc phòng để mua vũ khí của Mỹ.

Hoa Kỳ ngày 14 tháng 12 năm 2023
Lê Thành Nhân

---

Chú thích:

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Putin%27s_December_2021_ultimatum

(2) https://www.foxnews.com/us/gen-milley-says-kyiv-could-fall-within-72-hours-if-russia-decides-to-invade-ukraine-sources

(3) https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Kyiv_(2022)

(4) “Soaring Death Toll Gives Grim Insight Into Russian Tactics”. The New York Times. 2 February 2023.

(5) Nga động viên 300,00 quân vào tháng 9/2022 https://en.wikipedia.org/wiki/2022_Russian_mobilization

(6) https://www.newsweek.com/ukraine-war-maps-show-ground-won-lost-russia-offensives-isw-report-1851053#slideshow/2321145

(7) https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/2023-review-ukraine-scores-key-victories-in-the-battle-of-the-black-sea/

(8) https://www.lemonde.fr/en/international/article/2023/12/07/rivalry-grows-between-zelensky-and-ukraine-s-top-general_6319891_4.html