“Phương trình bán đảo Triều Tiên ngày càng khó giải” là tiêu đề bài viết trên chuyên mục Tranh luận và phân tích của báo Le Monde ngày 07/04/2017. Theo Philippe Pons, chuyên gia về Bắc Triều Tiên, thông tín viên của báo Le Monde tại Tokyo, bài toán bán đảo Triều Tiên ngày càng khó có lời giải đáp. Lý do là tổng thống Mỹ vừa thiếu hiểu biết về hồ sơ bán đảo Triều Tiên, vừa thiếu nhất quán. Ông từng tuyên bố trên tờ Financial Times là “sẵn sàng giải quyết vấn đề Bắc Triều Tiên nếu Trung Cộng không làm”. Các cuộc tập trận chung giữa Hoa Kỳ và Hàn Quốc bị Bình Nhưỡng cho là hành động chuẩn bị cho một cuộc xâm lăng. Thêm vào đó, cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc sẽ diễn ra vào ngày 09/05 có thể dẫn tới sự thay đổi về chính sách đối phó của Seoul với Bình Nhưỡng. Và cuối cùng, có thể là Bình Nhưỡng sẽ tiến hành thêm một vụ thử hạt nhân mới.

Mặc dù phát biểu của tổng thống Donald Trump trước cuộc gặp với đồng nhiệm Trung Cộng chỉ là mang tính hù doạ chứ không phải lời đe dọa thật sự, nhưng theo tác giả bài viết, điều đó cũng kích động bầu không khí vốn đã rất căng thẳng. Bộ Ngoại Giao Mỹ đang gặp nhiều lùm xùm, còn cách thức Washington đánh giá nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un lại không làm công chúng yên tâm. Ông Robert Gallucci, lãnh đạo đội ngũ chuyên gia đàm phán trong cuộc khủng hoảng hạt nhân Bắc Triều Tiên năm 1994 cảnh báo “người dân Mỹ phải biết rằng chúng ta đang đứng trước nguy cơ về một cuộc chiến mới về Triều Tiên”.

Nếu đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Quốc gọi nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên là một “nhân vật điên rồ” thì tác giả bài viết lại cho rằng Kim Jong Un không hề “điên rồ”, đơn giản là cũng giống các nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên tiền nhiệm, Kim Jong Un chỉ muốn bảo vệ chế độ Bình Nhưỡng. Lãnh đạo Bắc Triều Tiên thâu tóm quyền lực bằng cách thanh trừng và hành quyết các nhân vật tinh hoa của Bình Nhưỡng. Dù đáng bị lên án, nhưng theo tác giả Philippe Pons, phương pháp trên không phải là “điên rồ” trong một chế độ độc tài như Bình Nhưỡng.

Trong chuyến công du đầu tiên tới châu Á, ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã đề cập tới giải pháp quân sự nhưng Philippe Pons dẫn lời ông Christopher Hill, lãnh đạo về đàm phán của Mỹ trong thương lượng 6 bên (Trung Cộng, Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên, Mỹ, Nhật Bản và Nga) đánh giá là không thể có giải pháp quân sự phù hợp trên bán đảo Triều Tiên vì nhiều lý do.

Cuộc tấn công phòng vệ trước có ít cơ may phá hủy ngay lập tức hệ thống hạt nhân rải khắp Bắc Triều Tiên. Và ngay cả nếu điều đó xảy ra, đòn đáp trả của Bình Nhưỡng sẽ đầy chết chóc : dàn đại pháo của Bắc Triều Tiên – chỉ cách Seoul 50km – sẽ nhấn chìm thủ đô Hàn Quốc trong biển lửa và máu. Các căn cứ quân sự của Mỹ ở Nhật Bản và các nhà máy điện hạt nhân ở ven biển Nhật Bản cũng sẽ thành mục tiêu tấn công của Bình Nhưỡng. Và chắc chắc các đồng minh Tokyo và Seoul cũng sẽ không tán thành giải pháp tấn công quân sự của Hoa Kỳ. Còn Trung Cộng đương nhiên sẽ không khoanh tay đứng nhìn Mỹ tấn công Bắc Triều Tiên.

Theo tác giả Philippe Pons, Washington chỉ còn có hai khả năng: hoặc là tăng cường trừng phạt Bình Nhưỡng nhiều thêm, hoặc là đàm phán lại với Kim Jong Un.

Về khả năng thắt chặt lệnh trừng phạt, chắc chắn Mỹ và Trung Cộng sẽ không đạt được đồng thuận. Khi Mỹ đổ thừa trách nhiệm cho Trung Cộng về việc các biện pháp trừng phạt thiếu hiệu quả, điều này có nghĩa là Washington không tin tưởng rằng Bắc Kinh có cùng mục tiêu. Về phía Trung Cộng, dù có phản đối các chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng, Tập Cận Bình cũng không bao giờ muốn chế độ Kim Jong Un mất ổn định vì nếu chế độ Bắc Triều Tiên sụp đổ và Hàn Quốc thống nhất được bán đảo Triều Tiên thì quân đội đồng minh của Mỹ, thậm chí là lực lượng quân sự của Mỹ sẽ hiện diện ở sát biên giới Trung Cộng.

Về giải pháp đàm phán lại với Bắc Triều Tiên, nếu diễn ra vào những năm 1990, rất có thể Washington sẽ thuyết phục được Bình Nhưỡng từ bỏ hạt nhân để đổi lấy an ninh và trợ giúp về kinh tế. Tuy nhiên, cuộc chiến ở Irak đã làm cho giới lãnh đạo Bắc Triều Tiên hiểu được rằng cách duy nhất để không rơi vào vết xe đổ của Iraq là phải tăng cường sức mạnh tấn công quân sự. Vì thế, cựu giám đốc tình báo Mỹ James Clapper từng thừa nhận : “Kế hoạch giải trừ vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên đã thất bại”.

Philippes Pons nhận định, để đối phó được với Bắc Triều Tiên, phải hiểu được ba điều: nhà lãnh đạo Kim Jong Un không điên rồ, chế độ Bắc Triều Tiên không phải đang sụp đổ và Bình Nhưỡng sẽ không bao giờ từ bỏ chương trình hạt nhân. Washington cùng các đồng minh Tokyo và Seoul nghĩ rằng có thể ép Bắc Kinh cứng rắn hơn với Bình Nhưỡng bằng cách đe dọa trừng phạt các ngân hàng và doanh nghiệp Trung Cộng làm ăn với Bắc Triều Tiên. Còn tạm thời, Tập Cận Bình vẫn giữ nguyên lập trường: vừa ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng, vừa yêu cầu Washington, Tokyo và Seoul ngưng tập trận chung.

Tác giả bài viết kết luận là nếu mạnh tay trong khi lại thiếu lá bài chủ, tổng thống Mỹ Donald Trump có thể sẽ khiến “bài toán” Bắc Triều Tiên ngày càng “khó giải”.

Thuỳ Dương