Trump tuyên bố “áp thuế” có qua có lại đối với các nước thâm thụt thương mại với Hoa Kỳ

Sáng nay, thế giới xôn xao còn hơn Covid-19 bộc phát toàn diện trở lại! Cơn địa chấn “thuế quan” của TT Trump làm cho thị trường chứng khoán của thế giới – kể cả Mỹ đều hiện màu đỏ lao dốc. Đặc biệt thị trường chứng khoán Việt Nam rơi xuống với chỉ số VN-Index giảm mạnh đến 87,99 điểm, tương đương 6.68%. Lúc đóng cửa chỉ còn 1.229,84 điểm, đây là mức chứng khoán giảm mạnh nhất trong lịch sử của VN-Index!
Hôm qua, ngày 2/04 Tổng Thống Trump tuyên bố áp thuế “có qua có lại” hay còn gọi là “áp thuế đối ứng”. Hãy nhìn bảng “thuế đối ứng” (ở dưới) thì biết ông Trump rất trung thành với khẩu hiệu “American First” (nước Mỹ trên hết) mà Trump từng hô hào trong thời gian tranh cử. Ông không kể bạn hay thù, hễ nước nào đánh thuế cao vào hàng hóa nhập từ Mỹ thì ông sẽ đánh thuế cao lại hàng hóa nhập khẩu từ nước đó.

1) Tỉ số thuế quan Tổng Thống Trump tính từ đâu mà ra?

Để biết tỉ số đó, lấy Việt Nam làm ví dụ, bằng cách nào mà tính ra Việt Nam đánh thuế hàng Hoa Kỳ lên đến 90% (bản Reciprocal của TT Trump – Vietnam ở hàng thứ 3). Theo Đài CNBC giải thích thì ông Trump đã áp dụng công thức như sau: “Thuế quan = Thâm hụt thương mại song phương / Tổng giá trị nhập khẩu từ nước đó”. Như năm 2024 Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ $136,463 tỉ USD và nhập khẩu từ Mỹ là $13,561 tỉ USD. Như vậy, thâm thụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam là $122,902 ($136,463 – $13,561) tỉ USD. Chỉ một bài toán chia đơn giản 122,902/136,463 = 90,07%. Đây là tỉ số đối với Việt Nam trong đó bao gồm cả chi phí thao túng tiền tệ và rào cản thương mại mà Việt Nam đang đối diện. Hôm 2/4, TT Trump chỉ áp thuế một nửa trên 90,07% tức 46%.

Bảng thuế quan của TT Trump

Với số thuế 46% đó nền kinh tế Việt Nam chao đảo như cơn địa chấn lớn bởi những lý do sau:
– Khi Hoa Kỳ áp thuế vào các mặt hàng Việt Nam buộc hàng phải lên giá để duy trì sản xuất. Nếu lên giá cao và hàng “made in Vietnam” lại không có chất lượng tốt sẽ bị cạnh tranh bới các mặt hàng có dán nhãn “made in” nước khác, liệu rằng hàng “Made in Vietnam” có bán được không? Hay khai phá sản sớm. Lý do đó mà ông Trần Toàn Thắng, Trưởng ban Dự Báo Kinh Tế và Doanh Nghiệp Việt Nam nói rằng Mỹ áp mức thuế 46% cho gần 90% hàng xuất khẩu hóa tại Việt Nam là mức thuế hủy diệt.
– Việt Nam có 5 nhóm hàng chính xuất khẩu đến Mỹ: Nhóm thứ nhất chiếm 28,6% gồm hàng máy móc có điện tử như máy vi tính, sản phẩm chứa linh kiện điện tử; điện thoại, máy chụp hình, máy quay phim, máy in, modem, v.v…; nhóm thứ hai chiếm 21,9% gồm hàng dệt may, giầy dép; Nhóm thứ ba chiếm 7,6% gồm gỗ và sản phẩm từ gỗ; Nhóm thứ 4 chiếm 3,5% gồm nông/thủy/hải sản và nhóm thứ 5 chiếm 2,7% gồm thép/nhôm. Hết thảy cộng lại chiếm 64,3 % tổng sản lượng xuất khẩu từ Việt Nam đến Mỹ phải chịu áp thuế 46%. Đó là con số bị ảnh hưởng rất mạnh ập xuống nền kinh tế Việt Nam.

2) Việt Nam chữa cháy:

Thị trường chứng khoán VN-Index ngày 3/04/2025 xuống thấp chưa từng thấy (Ảnh: internet)

– Việt Nam cử Phó Thủ Tướng nhà nước phụ trách Kinh Tế Tổng Hợp Quốc Gia Hồ Đức Phớc (Phớc, đúng tên như vậy) sang Mỹ ngày 6/04 để điều đình về thuế tăng 46%. Ông này có bằng tiến sĩ kinh tế tại Việt Nam và chưa bao giờ du học nên đó là Tiến Sĩ kinh tế Xã Hội Chủ Nghĩa. Với kiến thức đó thì ông Phớc sẽ không mong đem lợi gì cho kinh tế Việt Nam trước cơn hồng thủy kinh tế vĩ mô này!
– Nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam vẫn điệp khúc “bài ca con cá” kêu gọi Việt Nam tập trung vào việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Chính phủ và các doanh nghiệp cần đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước khác tìm cơ hội mới và giảm sự phụ thuộc vào thị trường Hoa kỳ. Nhà nước CSVN kêu gọi công ty quốc doanh cũng như tư nhân nâng cao chất lượng sản phẩm hầu có khả năng cạnh tranh hàng hóa với các nước khác trên thị trường quốc tế.

3) Một điều đáng chú ý:

Ba nước trên bán đảo Đông Dương gồm Việt Nam Mỹ áp thuế 46%, Cambodia 49% và Lào 48%. Tại sao ba nước này lại cao hơn các nước khác trên thế giới? Nhiều nguồn tin cho rằng ba nước này nhận hàng tuồn từ Trung Cộng dán nhãn hiệu của nước mình để bán vào nước Mỹ. Đó là hình thức giúp Trung Cộng lách thuế trong cuộc chiến thương mại với Mỹ. Kẻ tiếp tay trong bóng tối này là hành động không minh bạch, hành động này không có chỗ đứng trên thế giới văn minh ngày nay, phải chịu nhận một bài học xứng đáng.

Trong danh sách các nước bi “áp thuế có qua có lại” không có tên nước Nga và Bắc Hàn, nhìn lại khi Nga khi đem quân qua xâm chiếm Ukraine thì đoạn giao thương mại với Mỹ và Bắc Hàn không giao thương với Mỹ!

Tuần trước có một bài báo với đề tựa “Trump tiến hành áp thuế đối với các đối tác thương mại ‘bẩn thỉu 15’” (Trump barrels forward with tariffs for ‘Dirty 15’ trading partners) trong đó có đoạn Bộ Trưởng Tài Chánh Scott Bessent cho biết 15% đối tác thương mại của Hoa Kỳ, mà ông gọi là “15 quốc gia bẩn thỉu”, áp đặt mức thuế quan cao đối với hàng hóa từ Hoa Kỳ, đồng thời dựng lên các rào cản đối với thương mại của Mỹ. Các quốc gia này sẽ là mục tiêu về “thuế quan qua lại” của TT Trump ngày 2/4 trong đó gồm có: Brazil, Trung Cộng, Liên minh châu Âu, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Nam Phi, Nam Hàn, Thụy Sĩ, Đài Loan, Thái Lan, Thổ Nhĩ Kỳ, Việt Nam. Qua đó, chúng ta biết Việt Nam đang gặp họa, nhưng không ngờ họa lại quá lớn!

Hiện nay lãnh đạo các nước bị TT Trump áp thuế “có qua có lại” trên thế giới đều lên tiếng phản đối, nhanh chóng gửi các nhà đàm phán thương mại đến Washington điều đình mong Mỹ giảm thuế. Nếu nhìn vào bảng thuế thấy ông Trump đã hạ giá (discount) đến 50%. Nếu các nước đến Mỹ đàm phán không khéo thì coi chừng không giữ được discount!

Hoa Kỳ, ngày 3 tháng 4 năm 2025

Lê Thành Nhân