Tối hôm qua ngày 26 tháng 9, 2016  cuộc tranh luận (debate) đầu tiên mà người Mỹ đang mong đợi giữa hai ứng cử viên Hillary Clinton và Donald Trump. Cuộc tranh luận này tập trung vào vấn đề kinh tế, khủng bố, thuế khóa, những vấn nạn kỳ thị, tội phạm và pháp luật…Mục đích của debate về đường lối và chính sách của từng ứng cử viên về nội bộ nước Mỹ… Số người xem đạt kỷ lục, theo CNN thì 81 triệu người đã xem buổi tranh luận tối hôm qua, dưới đây là một vài đoạn trong suốt debate gần 98 phút:

Các chính trị gia đảng Cộng Hòa ủng hộ Trump:
Chủ tịch Hạ Viện thuộc đảng Cộng Hòa, Paul Ryan:

“Tôi thấy Donald Trump cho một giọng nói đầy sinh động cho những người trong chúng ta không thích các hiện trạng [của ông ta], trước mắt tôi thấy nổi lên một tiềm năng cho những gì một đảng Cộng Hòa thống nhất có thể có được ông, mà có thể là giải pháp”. Ryan cho biết tại một cuộc họp báo hôm sáng hôm nay (Thứ Ba): “Tôi nghĩ rằng ông đã vượt qua một số ngưỡng khó khăn… và cho thấy rằng 90 phút ông đã mặt đối mặt bà Hillary Clinton.”

Chính khách trong đảng Cộng Hòa không thiếu nhiệt tình với Trump cho rằng:

Bill Flores: (Chairman Republican Study Committee): “Trump đưa ra một vài điểm xuất sắc, nhưng ông ta không tiếp tục khai thác những điểm ấy đến cùng…”

Dân biểu Cộng Hòa Patrick Meehan cũng có ý nghĩ tương tự với Bill Flores: “Trump có một số sáng kiến sẽ làm gì, nhưng ông chưa hoàn toàn lột trần ý kiến của mình”

Chung chung những chính giới đảng Cộng Hòa cho rằng thành tích của Donald Trump không tệ  để có thể làm tổn hại những ứng cử viên của đảng Cộng Hòa vào quốc hội và các tiểu bang Hoa Kỳ trong kỳ bầu cử toàn quốc sắp tới.

Về phía Đảng Dân Chủ

Đối thủ của ông Trump, ứng cử viên Phó Tổng Thống của Bà Hillary Clinton, Tim Kaine mỉa mai  ông Trump “Trump như người hết năng lượng có khuynh hướng chạy loanh quanh”

Kaine nói tiếp: “Trump không trả lời những câu hỏi căn bản, như trả tiền đóng thuế và ông ta đã tỏ ra là một người nói huyên thiên, lắm lời”

Phe Dân Chủ của bà Hillary Clinton cho rằng Bà đã thắng cuộc tranh luận hôm qua, chỉ trích ông Trump rằng ông cố tình chỉ trích về giấy khai sinh của TT Barack Obama trong một thời gian dài, gần đây ông mới tuyên bố Barack Obama sinh tại Mỹ. Trump không đóng thuế trong nhiều năm, và ông Trump chỉ nói về chuyện chí thú làm ăn của ông ta (his own bussiness interests) chứ không nói đến chương trình tạo công việc làm cho nước Mỹ v.v…

Trên báo chí Mỹ, đầy những bình luận, những “poll (thăm dò ý kiến)”, kết quả làm cho mọi người không biết đâu thật, đâu giả khó lượng định: CNN cho rằng bà Clinton thắng 62% trong khi ông Trump chỉ có 27%, trong khi Tạp chí Time thì ông Trump thắng 60% và Bà Clinton 40%. Báo Fortune thì huề cả làng, cả hai đều đạt 50%…..

Chỉ buồn cười khi câu hỏi cuối cùng của moderator Lester Holt : “Thưa ông Trump, Ngoại Trưởng Hillary Clinton trở thành ứng cử viên Tổng Thống của đảng Dân Chủ. Đầu tháng này, ông nói rằng bà là người nhìn không ra là một tổng thống. Bà đang đứng đây này. Xin ông cho biết ông nói vậy nghĩa là gì?”

Ông Trump trả lời: “Bà ta trông vậy mà không phải vậy. Bà ta không có năng lực [chỉ trích về bịnh tình ngất xỉu của bà gần đây]. Tôi nói là bà ta không có năng lực (stamina), và tôi không tin bà có năng lực. Muốn trở thành Tổng Thống đất nước này, phải cần đầy năng lực.” 

Bà Hillary phản pháo rằng:

“Hay nhĩ, khi nào thấy ông [Trump] đến 112 quốc gia để thương lượng về thỏa thuận hòa bình, về sự ngưng bắn, giải quyết để thả những tù nhân bất đồng chính kiến, mở những cơ hội mới trong các quốc gia trên thế giới, thậm chí dành 11 giờ liên tục làm chứng trước một ủy ban quốc hội, thì ông có thể nói chuyện với tôi về năng lực.” [ý nói những điều này Bà Hillary đã làm qua, chứng tỏ bà đủ năng lực]

Ông Trump lại nói lảng sang chuyện khác: “Tôi đồng ý bà có kinh nghiệm, nhưng đó là kinh nghiệm xấu….”

Những điểm chính hai ứng cử viên dùng chỉ trích nhau trong debate tối hôm qua – rất nhiều điểm tập trung vào những vấn đề chỉ trích cá nhân, không đi rõ vào trọng tâm lợi ích quốc gia. Dư luận quần chúng đánh giá, những đức tính đó chưa đủ để làm một Tổng Thống Hoa kỳ:

• Bà Clinton cho rằng đối thủ của bà [ông Trump] là loại đàn ông có thể bị kích động bởi tiếng động nhỏ, ông không thể để ngón tay gần vũ khí hạt nhân của Mỹ.
• Ông Trump cho rằng Bà Clinton không có năng lực trở thành tổng thống.
• Ông Trump hứa sẽ đưa ra giấy khai thuế nếu bà Clinton đưa ra 33,000 email đã xóa trong hộp email riêng của bà trong khi làm Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ.
• Bà Clinton không từ chối về “lỗi lầm” của bà trong hộp điện thư riêng, và bà là nhận lãnh trách nhiệm về việc ấy.
• Ông Trump nói rằng: Người Mỹ gốc Phi Châu đang sống trong “địa ngục” với tình trạng vi phạm việc xử dụng vũ khí bừa bãi.
• Bà Clinton chỉ trích ông Trump từng nói thay đổi khí hậu là bị đánh lừa bởi Trung Cộng (ý nói ông Trump không hiểu gì về khoa học).
• Ông Trump chỉ trích bà Hillary Clinton là yếu kém với quân đội nhà nước Hồi Giáo (ISIS) “cho rằng bà sẽ chiến đấu với ISIS suốt đời”.
• Bà Clinton chỉ trích ông Trump giữ ý kiến lâu dài cho tổng thống Barack Obama sinh ra ở nước ngoài [không được ứng cử Tổng Thống] “sự việc này là hành động kỳ thị chủng tộc” – Xa hơn nữa, bà Clinton cho ông Trump không đối xử tử tế với giới nữ lưu, bà nói ông Trump gọi đàn bà là “những con heo, đồ ngờ ngẫn và đồ chó”.

Trong tiến trình tranh luận, ông Trump không có những lời nói hay hành động làm tổn thương bà Hillary quá đáng, đó cũng là một điểm tốt, ông Trump không có thái độ như cách nói lung tung của ông trước đây. Nhiều người cho rằng ông tạm thời có kỷ luật…..

Muốn nghe toàn bộ bình luận và toàn phần bài tranh luận hãy vào link này:

http://www.politico.com/news/2016-presidential-debates

Lượt ghi: Lê Hoành Sơn (admin vietquoc.org)