Liên Hiệp Quốc xác nhận Tổng Thư ký Ban Ki-moon đã thăm nhà thờ họ Phan Huy tại xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội hồi tháng Năm. Tuy vậy, người phát ngôn cho ông Ban Ki-moon, Stephane Dujarric, không trả lời liệu ông Ban có phải gốc Việt Nam hay có phải là con cháu của dòng họ Phan Huy hay không. Dư luận tại Việt Nam đang xôn xao vì câu chuyện tiết lộ ông Ban đã thăm nhà thờ họ Phan Huy tại xã Sài Sơn, huyện Quốc Oai, Hà Nội khi đến Việt Nam hồi tháng Năm.

Truyền thông Việt Nam đăng dòng lưu bút của vị Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc:

“Tôi rất xúc động khi viếng thăm và tỏ lòng thành kính sâu sắc trước ngôi nhà thờ Phan Huy Chú và các thành viên khác của dòng Họ Phan. Cám ơn dòng họ đã giữ gìn và bảo quản ngôi nhà thờ này. Là một người con của dòng Họ Phan, giờ đây giữ chức Tổng thư ký Liên Hợp Quốc. Tôi tự hứa với bản thân sẽ cố gắng làm theo những lời dạy của tổ tiên”.

Ông ký tên Ban Ki-moon và chú thích tên mình là Phan Cơ Văn.

Người phát ngôn cho ông Ban Ki-moon, Stephane Dujarric, nói với BBC Tiếng Việt:

“Khi ở Việt Nam tháng Năm năm nay, Tổng Thư ký đã có chuyến thăm hoàn toàn riêng tư đến ngôi nhà thờ này.

“Kể từ đó, Tổng Thư ký chưa quay lại Việt Nam.”

Trong khi đó, báo Tuổi Trẻ trích lời một người đứng đầu trong UBND huyện Quốc Oai:

“Có việc ngài Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc tới thăm và thắp hương tại nhà thờ, tuy nhiên việc ngài có phải là con cháu của dòng họ Phan Huy hay không thì hiện chưa có thông tin nào chính thức xác nhận việc trên.”

Còn báo Thanh Niên trích lời GS. Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học – Lịch sử Việt Nam, cho biết về chuyến thăm hồi tháng Năm: “Trong trao đổi ông nói là hậu duệ của họ Phan Huy và nói đúng hơn là hậu duệ của Phan Huy Chú.”

“Về phương diện khoa học, tôi tin ông Ban Ki-moon nhưng cho đến nay, tôi chưa có tư liệu nào cho phép lý giải mối quan hệ giữa họ Phan của ông với Phan Huy Chú hay họ Phan Huy ở Việt Nam.”

Câu chuyện người Việt di cư đến Đại Hàn: Lý Long Tường trở thành Bạch Mã Tướng Quân: (trích wikipedia)

Lý Long Tường ( tiếng Hàn Quốc: 이용상/ Yi Yong-sang) là hoàng tử triều Lý nước Đại Việt, Hoa Sơn Tướng quân (Hwasan Sanggun) nước Cao Ly và là ông tổ của một dòng họ Lý ngày nay tại Hàn Quốc.

Lý Long Tường sinh năm 1174 (Giáp Ngọ), là con thứ bảy của vua Lý Anh Tông (trị vì 1138-1175) và Hiền Phi Lê Mỹ Nga. Ông được vua Trần Thái Tông phong chức: Thái sư Thương trụ quốc, Khai phủ Nghi đồng Tam ty, Thượng thư Tả bộc xạ, lĩnh Đại đô đốc, tước Kiến Bình Vương.

Năm 1225, Trần Thủ Độ lật đổ nhà Lý bằng cách đưa cháu là Trần Cảnh vào hầu Lý Chiêu Hoàng, dàn xếp để Trần Cảnh lấy Lý Chiêu Hoàng và nhường ngôi để lập ra nhà Trần. Sau đó Trần Thủ Độ tiến hành tàn sát con cháu nhà Lý, buộc con cháu nhà Lý đổi qua họ Nguyễn, đày con cháu nhà Lý đi lên vùng núi non hiểm trở phía bắc.

Năm 1226 (tức niên hiệu Kiến Trung thứ hai đời Vua Thái Tông nhà Trần), để bảo toàn tính mạng và lo việc thờ cúng tổ tiên, Lý Long Tường đã mang đồ thờ cúng, vương miện, áo long bào và thanh Thượng phương bảo kiếm truyền từ đời Vua Lý Thái Tổ cùng sáu ngàn gia thuộc qua cửa Thần Phù, Thanh Hóa chạy ra biển Đông trên ba hạm đội. Sau một tháng lênh đênh trên biển, đoàn thuyền gặp bão lớn phải ghé vào Đài Loan. Khi Lý Long Tường quyết định lên đường thì con trai là Lý Long Hiền ốm nặng nên phải ở lại cùng 200 gia thuộc. Trên đường đi tiếp đoàn thuyền bị bão dạt vào Trấn Sơn, huyện Bồn Tân, tỉnh Hoàng Hải, trên bờ biển phía tây Cao Ly. Tương truyền rằng trước đó Vua Cao Tông của Cao Ly nằm mơ thấy một con chim cực lớn bay từ phương Nam lên, vì vậy ông lệnh cho chính quyền địa phương tiếp đón ân cần, và đồng ý cho Lý Long Tường ở lại dung thân.

Tại đây Lý Long Tường cùng tướng sĩ, gia thuộc trồng trọt, đánh cá, chăn nuôi. Ông cho mở Độc thư đường dạy văn (thi phú, lễ nhạc, tế tự) và Giảng võ đường dạy võ (binh pháp, võ thuật). Học trò theo học rất đông, lúc nào cũng trên nghìn người.

Chống quân Nguyên Mông

Năm 1232, Đại hãn Oa Khoát Đài thuộc quân Mông Cổ đem quân tiến đánh Cao Ly bằng hai đường thủy bộ. Về đường thủy, quân Nguyên Mông vượt biển tiến đánh Hoàng Hải nhưng bị Lý Long Tường lãnh đạo tướng sĩ, gia thuộc và quân dân địa phương đẩy lui. Khi ra trận, ông thường cưỡi ngựa trắng đôn đốc quân sĩ, nhân dân gọi ông là Bạch Mã Tướng quân.

Năm 1253, Đại hãn Mông Ca lại đem quân đánh Cao Ly lần thứ hai. Quân Nguyên Mông do Đường Cơ chỉ huy tấn công Hoàng Hải cả đường thủy lẫn đường bộ. Lý Long Tường lãnh đạo quân dân trong vùng chống trả quân Nguyên Mông suốt 5 tháng ròng. Sau chiến công này, Vua Cao Ly đổi tên Trấn Sơn thành Hoa Sơn, phong Lý Long Tường làm Hoa Sơn Tướng Quân. Nơi quân Nguyên Mông đầu hàng gọi là Thụ hàng môn và Vua Cao Ly cũng cho lập bia tại đây để ghi công ông (di tích này hiện nay vẫn còn).

Khi mất, ông được chôn tại chân núi Di Ất, gần Bàn Môn Điếm bây giờ. Thời gian sống ở Hoa Sơn, Lý Long Tường thường lên đỉnh núi ngồi trông về phương Nam mà khóc, nơi ấy gọi là Vọng quốc đàn.

Một vài tờ báo hải ngoại phong ông là “Ông tổ tị nạn” hay “Ông tổ thuyền nhân”. Ngày nay hậu duệ họ Lý dòng dõi Lý Long Tường có khoảng hơn 600 người.

Hậu duệ

Ngày 6 tháng 11 năm 1958, trong dịp viếng thăm Việt Nam Cộng Hòa, Lý Thừa Vãn, Tổng thống Đại Hàn Dân Quốc đã tuyên bố rằng tổ tiên ông là người Việt. Theo nhà nghiên cứu Trần Đại Sỹ thì Lý Thừa Vãn là hậu duệ đời thứ 25 của Lý Long Tường.

Năm 1994, ông Lý Xương Căn, hậu duệ đời thứ 31 của vua Lý Thái Tổ và là hậu duệ đời thứ 26 của Lý Long Tường, qua Việt Nam, tìm đến từ đường họ Lý ở làng Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh để bái tổ tiên. Năm 1997 khi vừa từ Việt Nam về Hàn Quốc ông sinh con trai liền đặt tên đứa bé là Lý Việt Quốc. Hiện nay Lý Xương Căn đã định cư và nhập quốc tịch Việt Nam.

Dòng họ Lý gốc Việt thứ hai:

Ngoài Lý Long Tường là ông tổ họ Lý gốc Việt tại Hàn Quốc và Triều Tiên, tại đây còn có một họ Lý gốc Việt khác mà ông tổ là Lý Dương Côn con nuôi của Vua Lý Nhân Tông. Năm 1150, Đô đốc Thủy quân Lý Dương Côn đã cùng tông tộc dùng thuyền sang Cao Ly tị nạn để tránh bị giết trong cuộc tranh giành ngôi báu lúc bấy giờ.

Hậu duệ của Lý Dương Côn là Lý Nghĩa Mẫn (Lee Ui Min) trở thành nhân vật kiệt xuất trong lịch sử Cao Ly.