Vị trí của Hoa Kỳ về yêu sách hàng hải ở Biển Đông
Thông cáo báo chí
Michael R. Pompeo, Secretary of State

Hoa Kỳ bảo vệ chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Hiện nay, chúng tôi [Hoa Kỳ] đang tăng cường chính sách của Mỹ như sự sống còn ở vùng gây tranh chấp trong khu vực Biển Đông (The South China Sea). Chúng tôi tuyên bố rõ rằng: Bắc Kinh, đòi hỏi yêu sách đối với hầu hết các nguồn tài nguyên ngoài khơi Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, đó là hành động bắt nạt để kiểm soát vùng Biển Đông.

Ở Biển Đông, Hoa Kỳ tìm cách giữ gìn hòa bình và ổn định, duy trì tự do trên biển theo luật pháp quốc tế, duy trì giao thông thương mại trên biển không bị cản trở và chống lại mọi nỗ lực sử dụng sức mạnh cưỡng chế hoặc ép buộc của kẻ mạnh để giải quyết tranh chấp. Chúng tôi chia sẻ sâu sắc những quyền lợi với nhiều đồng minh và đối tác của chúng tôi, những người từ lâu đã tán thành một trật tự quốc tế dựa trên các quy luật của nó.

Những lợi ích chung này [trên Biển Đông] đã bị Trung Cộng đe dọa chưa từng thấy. Bắc Kinh thường xuyên đe dọa để làm suy yếu các quyền chủ quyền của các quốc gia Đông Nam Á ven Biển Đông, Trung Cộng bắt nạt họ phải rút ra khỏi các quyền lợi của họ ở ngoài khơi, khẳng định sự thống trị đơn phương và thay thế luật pháp quốc tế bằng luật của kẻ mạnh.  Trong nhiều năm Trung Cộng đã dùng hình thức hiếp đáp này là một điều rất rõ ràng.  Vào năm 2010, Bộ trưởng Ngoại Giao Trung Cộng lúc ấy Dương Khiết Trì (Yang Jiechi) đã nói với các nước trong khối ASEAN rằng “Trung Cộng là một nước lớn và các nước khác là các nước nhỏ và đó là sự thật”. Quan điểm “dùng luật của kẻ mạnh” của Trung Cộng không có chỗ đứng trên trường quốc thế trước thế kỷ thứ 21.

Trung Cộng không căn cứ trên những luật pháp căn bản của quốc tế, mà đơn phương áp đặt ý đồ của mình lên khu vực. Bắc Kinh không dựa trên một cơ sở pháp lý nào cả để đưa yêu sách về “đường chính đoạn” trên Biển Đông kể từ khi họ chính thức tuyên bố vào năm 2009. Ngày 12/7/2016  Toà Án Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế (La Haye) đã xử theo Công Ước Luật Biển của Liên Hiệp Quốc năm 1982 (UNCLOS) – mà Trung Cộng là một nước thành viên – đã bác bỏ các yêu sách [hình lưỡi bò] trên Biển Đông của Trung Cộng [đòi hỏi chủ quyền] là không phù hợp với luật biển quốc tế. Toà Án Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế  La Haye đã xử thắng về nguyên đơn Philippines trên hầu hết các yêu sách mà nước Philippines đưa ra.

Trước đây, Hoa Kỳ đã tuyên bố như  đã được quy định cụ thể trên Công Ứớc Quốc Tế, quyết định của  là quyết định cuối cùng Toà Án Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế và ràng buộc về mặt pháp lý đối với cả hai bên. Nay Hoa Kỳ căn cứ trên các yêu sách của Trung Cộng tại Biển Đông so với quyết định của Toà Án Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế. Đặc biệt:

– Trung Cộng không thể xác nhận một cách hợp pháp về yêu sách hàng hải – bao gồm mọi đòi hỏi của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) có nguồn gốc từ rạn san hô Scarborough và quần đảo Trường Sa – đối với Philippines trong các khu vực mà Toà án tìm thấy ở vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) hoặc thềm lục địa của Philippines. Việc Bắc Kinh gây đe dọa các ngư phủ [Philippines] đánh cá xa bờ của trong các khu vực đó là bất hợp pháp, cũng như bất kỳ những hành động nào mà Trung Cộng đơn phương khai thác các tài nguyên. Theo quyết định ràng buộc về mặt pháp lý của Toà Án Trọng Tài Thường Trực Quốc Tế, Trung Cộng không có yêu sách về lãnh thổ hoặc hàng hải hợp pháp đối với quần đảo Đá Vành Khăn (Mischief Reef) hoặc Bãi Cỏ May (Second Thomas Shoal) cả hai đều thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Philippines, cũng như Bắc Kinh không có bất kỳ yêu sách lãnh thổ hay quyền lãnh thổ nào từ những vùng biển này.

– Bắc Kinh đã không đưa ra yêu sách hàng hải hợp pháp ở Biển Đông, Hoa Kỳ bác bỏ mọi yêu sách của Trung Cộng đối với vùng biển nằm ngoài vùng lãnh hải 12 hải lý xuất phát từ các đảo mà Trung Cộng tuyên bố chủ quyền ở quần đảo Trường Sa (mà các đảo này không có yêu sách chủ quyền của các quốc gia khác). Do đó, Hoa Kỳ bác bỏ mọi yêu sách hàng hải của Trung Cộng tại vùng biển xung quanh Bãi Tư Chính (Vanguard Bank – ngoài khơi Việt nam), Luconia Shoals (ngoài khơi Malaysia), vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Brunei và Natuna Besar (ngoài khơi Indonesia). Bất kỳ hành động nào của Trung Cộng bắt nạt các ngư dân của nước chủ quyền hoặc khai thác hydrocarbon ở vùng biển này – hoặc Trung Cộng thực hiện các hoạt động một cách đơn phương – là bất hợp pháp.

– Trung Cộng tuyên bố vùng lãnh hải của mình là Rạn San Hô (James Shoal – hoặc có nguồn gốc) trên Biển Đông (nằm sâu dưới mặt nước chừng 20 mét) là trái luật pháp. Đó là một tính năng [Rạn san Hô] hoàn toàn chìm dưới nước cách Malaysia 50 hải lý, cách Trung Cộng đến 1,000 hải lý. Rạn San Hô thường được trích dẫn trong yêu sách của Trung Cộng là lãnh thổ cực nam của Trung Cộng. Luật pháp quốc tế rất rõ ràng: Một tính năng nằm dưới nước như Rạn San Hô không thể được cho phép bởi bất kỳ quốc gia nào và không có khả năng tạo ra các khu vực hàng hải. Rạn San Hô không phải và không bao giờ là lãnh thổ của Trung Cộng, Bắc Kinh cũng không thể khẳng định bất kỳ quyền hàng hải hợp pháp nào từ các Rạn San Hô.

Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình. Mỹ đứng bên cạnh các đồng minh và đối tác Đông Nam Á trong việc bảo vệ quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên ở nước ngoài, phù hợp với các quyền lợi và nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi sát cánh với cộng đồng quốc tế để bảo vệ tự do trên biển và tôn trọng chủ quyền của các quốc gia và chống lại mọi nỗ lực áp đặt “bằng lý của kẻ mạnh” trên Biển Đông hoặc các khu vực rộng lớn hơn.

Lê Hoành Sơn chuyển ngữ
14/07/2020