Bà Aung San Suu Kyi mỉm cưởi khi rời trụ sở của đảng LND tại Rangoon, ngày 09/11/2015.

Chính quyền xuất thân từ tập đoàn quân sự Miến Điện hôm nay 10/11/2015 bắt đầu nhìn nhận thất bại trước nhà đối lập Aung San Suu Kyi, mà ưu thế càng lúc càng được khẳng định cùng với tốc độ kiểm phiếu. Trong khi đó tờ Global Times của Trung Quốc lên giọng đe dọa Miến Điện không nên gần gũi hơn với Hoa Kỳ.
Đối với Hạ viện (quan trọng nhất, với 323 ghế), kết quả mới nhất cho thấy đảng Liên đoàn Quốc gia Vì dân chủ (LND) chiếm được 78/88 ghế, còn đảng cầm quyền USDP chỉ được 5 ghế. Tuy chỉ mới kiểm phiếu từng phần, nhưng đảng của bà Aung San Suu Kyi đã khẳng định chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Quốc hội hôm Chủ nhật 8/11 với 75% số phiếu, nhờ có hệ thống quan sát viên ở khắp nơi.

Ông Kyi Win, một quan chức cao cấp vốn là cựu đại tá nhìn nhận thất bại của đảng USDP, mà chiến dịch tranh cử nhấn mạnh những cải cách do cựu tướng lãnh Thein Sein tiến hành từ bốn năm qua. Ông tuyên bố : “Đảng chúng tôi đã hoàn toàn thất bại, LND đã chiến thắng. Đó là định mệnh của đất nước. Bà Aung San Suu Kyi phải bắt tay vào điều hành ngay từ bây giờ”.

Nhưng theo hệ thống chính trị kỳ lạ của Miến Điện, trước hết Quốc hội cũ sẽ họp lại từ thứ Hai còn Quốc hội mới chỉ họp vào đầu năm 2016 để bầu ra Tổng thống. Như vậy, sau nhiều thập kỷ tranh đấu và trên 15 năm bị quản thúc, “Lady của Răngun”, 70 tuổi, sẽ phải tiếp tục kiên nhẫn.

Về phía Trung Quốc, tờ Global Times cảnh báo Miến Điện không nên có quan hệ gần gũi hơn với Hoa Kỳ. Tờ báo này viết, việc xích lại gần Mỹ “sẽ phương hại đến không gian chiến lược và nguồn lực có thể đạt được từ chính sách hữu hảo của Bắc Kinh. Trung Quốc vốn rộng lượng và hảo tâm”.

Là đồng minh thân cận trong thời kỳ tập đoàn quân sự cầm quyền, nhưng việc Bắc Kinh khai thác nguyên liệu thô đã khiến dân chúng Miến Điện phản đối. Bà Aung San Suu Kyi hứa hẹn sẽ đại diện cho ý muốn của người dân, còn Tổng thống Thein Sein đã từng cho ngưng xây dựng đập thủy điện khổng lồ Myitsone tại bang Kachin, được Trung Quốc tài trợ đến 3,6 tỉ đô la.

Hoa Kỳ hoan nghênh cuộc bầu cử Quốc hội lịch sử ở Miến Điện, tuy vẫn nhấn mạnh là chế độ do các cựu tướng lãnh điều hành hãy còn lâu mới chuyển đổi được thành một chế độ dân chủ.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Daniel Russel nói với báo chí : “Tất cả chúng ta đều biết rằng sau 50 năm độc tài quân sự, một cuộc bầu cử sẽ không làm nên được nền dân chủ, nhưng đây rõ ràng là một bước tiến hết sức quan trọng cho tiến trình dân chủ Miến Điện”.

Trưởng đoàn quan sát viên châu Âu, Alexander Graf Lambsdorff cho rằng : “Rõ ràng là người thất bại khó chấp nhận kết quả hơn người thắng cuộc. Nếu bên bại trận nhìn nhận, đây sẽ là dấu hiệu cho tính khả tín của tiến trình”.

Hôm nay Tổng thống sắp mãn nhiệm Thein Sein vẫn chưa đưa ra lời bình luận nào. Phát ngôn viên của ông là Zaw Htay cho biết : “Tổng thống đã nói trước cuộc bầu cử là ông sẽ chấp nhận kết quả, và điều này không thay đổi”.

Việc kiểm phiếu diễn ra hết sức chậm chạp. Các kết quả đầu tiên có được tại đơn vị bầu cử Răngun và Mandalay, thành phố lớn thứ nhì tại Miến Điện vốn ủng hộ LND, cho thấy đảng đối lập thắng lớn kể cả tại vùng nông thôn như châu thổ sông Irrawaddy.

Đã có 80% trong số trên 30 triệu cử tri đi bỏ phiếu. Nếu tỉ lệ 70% của LND được xác nhận, thì đảng của bà Aung San Suu Kyi sẽ chiếm được đa số tuyệt đối tại Quốc hội. Đây sẽ là một cuộc cách mạng toàn diện và chưa có tiền lệ trên chính trường Miến Điện.

Thuỵ Mi (RFI)