Theo nhà báo Li Yuan, cây viết của tờ New York Times, một bộ phận nhỏ người Trung Cộng đã ưu ái gọi vị Tổng thống Mỹ thứ 45 là “vị cứu tinh”.

Sau đây là phần lược dịch từ bài viết của tác giả Li Yuan về vấn đề này.

“Vị cứu tinh”

Một vài người Trung Cộng gọi vị Tổng thống cực đoan của nước Mỹ là vị cứu tinh. Tại sao lại như vậy?

Tại những bàn tiệc tối, trong những cuộc trò chuyện trên mạng xã hội và cả những cuộc trao đổi kín đáo, một số nhân vật “tinh hoa” thuộc giới trí thức và kinh doanh thường nửa đùa, nửa thật cổ vũ cho nhà lãnh đạo Mỹ – người đã gây dựng phần lớn sự nghiệp chính trị của mình dựa trên những phát ngôn có phần chỉ trích Trung Cộng.

“Chỉ ông Trump mới cứu được Trung Cộng”, một số người châm biếm. Một số khác thì gọi ông Trump là “trưởng ban tạo áp lực” trong công cuộc cải cách và mở cửa của Trung Cộng.

Những lời “khen ngợi” nửa đùa, nửa thật trên cho thấy một bộ phận người Trung Cộng đang cảm thấy tuyệt vọng đến dường nào. Họ lo sợ rằng đất nước mình đang đi sai đường, và cho rằng một người ngoài thích công kích như Tổng thống Trump có thể giúp Trung Cộng trở về con đường đúng đắn lần nữa.

Trong số rất nhiều yêu cầu được phía Mỹ đưa ra, thì có một điều đã khiến thành phần tư nhân – bán tư nhân Trung Cộng phấn khởi: Đó là việc Washington yêu cầu Bắc Kinh hạ thấp rào cản thương mại, và tạo một thị trường kinh tế bình đẳng cho các doanh nghiệp tư nhân.

Mặc dù cuộc chiến thương mại cũng khiến Trung Cộng lao đao, nhưng nhiều người đã nhìn thấy cơ hội trong đó.

Zhu Ning, một nhà kinh tế học tại Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh, cho biết: “Cuộc chiến thương mại là một điều tích cực. Nó đã cho chúng tôi hy vọng trong lúc tuyệt vọng”.

“Những yêu cầu của chính phủ Mỹ sẽ là sức ép khiến chúng tôi [Trung Cộng] tiếp tục cải cách”, Tao Jingzhou, một đối tác của văn phòng luật Dechert có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết. “Người Trung Cộng thường so sánh việc cải cách giống như tự chặt đi một cánh tay, nghĩa là điều đó rất khó khăn. Sẽ dễ dàng hơn nếu có người khác ép bạn làm như vậy”.

Thậm chí, một số quan chức Trung Cộng nghỉ hưu cũng tin rằng cuộc chiến thương mại có tác dụng tích cực. Ông Long Yongtu, vị quan chức từng dẫn đầu đoàn đám phán giúp Trung Cộng bước vào tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đã phát biểu tại một diễn đàn tháng trước rằng xung đột thương mại [với Mỹ] có thể là “một điều tích cực”.

Đó có thể là “một áp lực có lợi giúp Trung Cộng tiến về phía trước”, ông Long nói.

Một bộ phận nhỏ tại Trung Cộng coi ông Trump là “vị cứu tinh”. Ảnh: CNN.

Ngoại lực không thể bằng nội lực

Những người lạc quan thường tập trung vào những dấu hiệu mà họ cho là chứng tỏ ông Trump đang có ảnh hưởng tại Trung Cộng.

Ví dụ, cuộc chiến thương mại và tình trạng tăng trưởng chậm bắt đầu từ giữa năm ngoái đã khiến chính phủ Trung Cộng quyết định nới lỏng một số chính sách như cắt giảm thuế, giảm gánh nặng lên thành phần tư nhân, hay mở rộng vai trò của thị trường trong nền kinh tế.

“Ngày càng có nhiều quyết định theo định hướng thị trường được cân nhắc hoặc thảo luận trở lại”, nhà kinh tế học Zhu Ning cho biết. “Xét trên khía cạnh này, thì cuộc chiến thương mại đang thúc đẩy quá trình cải cách của Trung Cộng”.

Tuy nhiên, giới lãnh đạo Trung Cộng dường như chỉ đang thực hiện các cử chỉ thân thiện với doanh nghiệp trên “bề mặt”, tức là hành động mang tính chất phản ứng chứ không phải chủ động. Nói cách khác, điều này có nghĩa là tư duy lãnh đạo Trung Cộng, về cơ bản, vẫn không có thay đổi rõ rệt.

Thậm chí, chính các quan chức trong chính quyền của ông Trump cũng bày tỏ hy vọng rằng sẽ có những tiếng nói được cất lên từ trong nội bộ chính quyền Bắc Kinh về vấn đề cải cách. Trong một cuộc phỏng vấn với đài NPR, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã đưa ra bình luận về khả năng cuộc chiến thương mại có thể dẫn tới những thay đổi ở Trung Cộng.

“Cần phải bắt đầu từ những người Trung Cộng có niềm tin vào chuyện cải cách. Và những người đó phải là nhân vật cấp cao”, ông Lighthizer nói.

Trong những bình luận công khai, ông Trump khẳng định sẽ thúc đẩy Trung Cộng mua nhiều hàng hóa của Mỹ hơn. Các cố vấn của Tổng thống cũng tuyên bố rằng ông sẽ gây sức ép nhằm khiến Trung Cộng cải cách kinh tế, tuy nhiên sẽ rất khó để kiểm chứng những cam kết của phía Trung Cộng.

“Tôi nghĩ rằng mục tiêu chính trị quan trọng nhất của ông Trump không phải là giúp Trung Cộng cải cách. Có thể ông ấy chỉ muốn có gì đó để viết tweet thôi”, nhà kinh tế học Zhu Ning kết luận.

Hồng Anh