Dựa theo câu hỏi của Tân Văn Xã (China News Service) – hãng tin chính thức thứ hai tại Trung Cộng sau Tân Hoa Xã – theo đó phải chăng là hoạt động bồi đắp các bãi đá và rạn san hô của Trung Cộng ở Biển Đông báo hiệu một sự thay đổi trong chính sách của Trung Cộng đối với Biển Đông và thậm chí đối với cả các láng giềng, ông Vương Nghị đã tại khẳng định là chính sách Trung Cộng không thay đổi.

Vấn đề là Ngoại trưởng Trung Cộng đã nhân dịp này đả kích các nước đã phản đối Trung Cộng và nói thẳng Bắc Kinh có quyền làm tất cả những gì mình muốn trong vùng lãnh thổ thuộc về mình. Giới quan sát đặc biệt ghi nhận lời khẳng định rằng khu vực đang xây dựng là “nhà” và “sân” của Trung Cộng.

Theo bản tin tiếng Anh trên trang website của Bộ Ngoại Giao Trung Cộng, ông Vương Nghị  nói nguyên văn: “Chúng tôi không giống như một số quốc gia khác đã xây dựng trái phép trong nhà của người khác. Và chúng tôi không chấp nhận những lời chỉ trích từ người khác khi mà chúng tôi chỉ xây dựng các cơ sở trên sân riêng của chúng tôi.”

Tuyên bố không úp mở của Ngoại trưởng Trung Cộng, tại một cuộc họp báo quốc tế, về quan điểm từng bị tố cáo là Bắc Kinh muốn biến Biển Đông thành ao nhà của mình, đã làm dấy lên nhiều chỉ trích. Trả lời phỏng vấn nhanh của RFI qua email, Giáo sư Thayer, chuyên gia tại Học viện Quốc phòng Úc. Không che giấu thái độ sửng sốt trước một tuyên bố vừa “vô liên sĩ – brazen”, vừa “ngạo mạn – arrogant”, vừa phản lịch sử vì chính Trung Cộng mới là nước chiếm đóng nhà của người khác.

Thayer : “Tôi vô cùng kinh ngạc khi đọc thấy ý kiến ​​của Ngoại trưởng (Trung Cộng). Đưa ra (vài hôm) trước ngày kỷ niệm 27 năm cuộc tấn công của Hải quân Trung Cộng vào tàu hậu cần Việt Nam ở khu vực quanh Đá Gạc Ma (Johnson South Reef) ngày 14 tháng 3 năm 1988. Nhận xét của ông Vương Nghị vừa thô bạo, vừa ngạo mạn.

Cần phải nhớ lại rằng, vào thời điểm đó, không có sự hiện diện của Trung Cộng tại quần đảo Trường Sa. Hành động của Trung Cộng tấn công và tàn sát 64 thủy thủ Việt Nam phải bị coi là một hành vi xâm lược trắng trợn nhưng lại không bị cộng đồng quốc tế trừng phạt. Tàu chiến Trung Cộng khi ấy đã được phái đến nơi cùng với một hạm đội nhỏ mà nhiệm vụ trên danh nghĩa là thiết lập một trạm quan sát nhân danh Ủy ban Liên chính phủ về Hải dương học của UNESCO.

Sau trận hải chiến, Trung Cộng bắt đầu chiếm đóng các rạn san hô và bãi ngầm khác trong quần đảo Trường Sa, một hành động được tiếp tục cho đến ngày nay. Có tin là chỉ huy của đội tàu Trung Cộng đã bị khiển trách vì sử dụng võ lực mà không được lệnh. Tuy nhiên, Trung Cộng đã hoàn toàn sẵn sàng khẳng định chủ quyền trên các thực thể mà họ đã chiếm bằng vũ lực, vi phạm luật lệ quốc tế. Trong thực tế, Trung Cộng đã chiếm “nhà của người khác”.

Tuyên bố của ông Vương Nghị là một ví dụ về việc Trung Cộng sử dụng chiến tranh thông tin nhằm bóp méo sự thật lịch sử và luật pháp quốc tế”.

RFI : Đây có phải là lần đầu tiên mà một quan chức Trung Cộng cao cấp như vậy cho rằng Biển Đông là “nhà” và “sân” – hay nói cách khác là “ao nhà” – của Trung Cộng ?

Thayer : “Nếu tôi nhớ không lầm thì đây là lần đầu tiên Trung Cộng mô tả các thực thể địa lý ở Biển Đông như là “nhà” của họ. Cách dùng từ ngữ này cho thấy là Trung Cộng đã leo thang trong hành động biện minh cho các hành động của họ, chuyển từ việc khẳng định “chủ quyền lịch sử” đối với các đảo và “vùng biển tiếp giáp”, sang việc tuyên bố quyền sở hữu không hơn không kém đối với với các thực thể như đảo đá, rạn san hô hay các bãi ngầm khác”.

RFI : Với kiểu khẳng định như kể trên, liệu Trung Cộng có sẽ chủ động hơn trong các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông COC với ASEAN hay không ? Bởi vì điều đó có nghĩa chấp nhận “luật nước ngoài” trên sân riêng của mình ?

Thayer : “Dĩ nhiên Trung Cộng sẽ tiếp tục lôi kéo ASEAN vào một chuỗi các cuộc đàm phán vô tận về một Bộ Quy tắc Ứng xử. Trung Cộng vẫn khăng khăng cho rằng Bản Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) phải được thực hiện tốt theo như ý của Bắc Kinh trước đã. (Có điều) là Bản Hướng dẫn thực thi DOC đã được thông qua từ 4 năm rồi, nhưng chưa hề có một hoạt động hợp tác nào được chấp thuận hay bắt đầu.

Lời lẽ thô bạo của Ngoại trưởng Trung Cộng là nhằm mục đích cô lập Philippines và Việt Nam, và hù dọa các thành viên ASEAN khác để buộc họ phục tùng. Trung Cộng hy vọng là các thành viên “nhút nhát hay lo” của ASEAN sẽ khuyên nhủ là phải tự kiềm chế, và việc tham khảo sẽ tiếp tục bất tận.

Thời gian đang đứng về phía Trung Cộng, với từng thướt cát lấy từ biển lên cho phép họ mở rộng diện tích các đảo nhân tạo và tăng cường năng lực kiểm soát – và cưỡng chế nếu cần – của Trung Cộng. Trung Cộng đang thay đổi “thực tế trên hiện trường”, qua đó làm cho bất kỳ quyết định nào của Tòa án Trọng tài về đơn kiện của Philippines trở nên vô nghĩa”.

Theo Trọng Nghĩa RFI