Tờ Financial Times hôm 24/01 có bài “Ấn Độ tranh thủ các nước Đông Nam Á để ngăn chặn Trung Cộng” dẫn nhận định của một chuyên gia về chính trị châu Á Dhruva Jaishankar, thuộc viện nghiên cứu Brookings India, có trụ sở tại New Delhi. Theo ông, “New Delhi không muốn có một châu Á nằm dưới sự thống trị của Bắc Kinh”, mà “một trong những địa bàn quyết định” tương lai của châu Á chính là khu vực Đông Nam Á. Theo Financial Times, “quyết tâm của Ấn Độ đã thu hút các nước ASEAN”.

Theo chuyên gia Alyssa Ayres, thuộc cơ quan tư vấn độc lập Hoa Kỳ Council on Foreign Relations, được Financial Times trích lời, trong lĩnh vực an ninh hàng hải, đặc biệt tại Biển Đông, có được sự ủng hộ của Ấn Độ là điều rất quan trọng đối với nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong bối cảnh Trung Cộng gia tăng bồi đắp đảo nhân tạo, xây dựng cơ sở quân sự, bố trí nhiều vũ khí tối tân tại các đảo tranh chấp, bất chấp phán quyết của tòa án quốc tế, bất chấp kêu gọi của các nước trong vùng và cộng đồng quốc tế.

Tuyên bố chung Delhi giữa ASEAN và Ấn Độ, thông qua ngày hôm qua, một lần nữa khẳng định Ấn Độ đứng về phía “trật tự quốc tế dựa trên luật pháp”. Nhà nghiên cứu cơ quan tư vấn Mỹ Council on Foreign Relations nhấn mạnh là, với Ấn Độ, các nước ASEAN như Việt Nam và Philippines, đã tìm được một đồng minh “khổng lồ”, và nhờ thế có thể vững tin hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của mình trước Trung Cộng.

So với Trung Cộng, quan hệ kinh tế Ấn Độ – ASEAN có quy mô nhỏ hơn nhiều. Trao đổi thương mại giữa Ấn Độ và các nước ASEAN năm 2015 tương đương khoảng 75 tỉ đô la, thấp hơn cả tổng trao đổi mậu dịch giữa ASEAN với Đài Loan và vùng lãnh thổ Hồng Kông của Trung Cộng. Trao đổi thương mại Trung Cộng – ASEAN dự kiến sẽ còn tăng lên tới 1.000 tỉ đô la ở ngưỡng cửa 2020.

Nhà cựu ngoại giao Ấn Độ Vishnu Prakas thừa nhận Ấn Độ không có được các nguồn lực kinh tế như Trung Cộng, và cũng không có ý định ganh đua với Trung Cộng, với tư cách đối thủ đồng cân, đồng hạng trong lĩnh vực này. Thế nhưng Ấn Độ đã và đang tiếp tục hợp tác về an ninh trên biển với nhiều nước Đông Nam Á chủ chốt, các hợp tác “mang tính biểu tượng”, vốn đã trở thành truyền thống như đào tạo phi công chiến đấu, hay thủy thủ tàu ngầm. New Delhi cũng vừa đạt một thỏa thuận về hải quân với Singapore, dự trù tăng cường hợp tác về kỹ thuật và hải quân Ấn Độ sẽ tham gia tuần tiễu tại khu vực phía đông eo biển Malacca. Các hợp tác an ninh hàng hải và chống khủng bố tiếp tục được tái khẳng định trong Tuyên bố chung Delhi.

Về hợp tác phát triển hệ thống giao thông đường bộ, Tuyên bố chung Delhi cũng chính thức khẳng định sẽ mở rộng dự án hợp tác đường sắt cao tốc ba quốc gia Ấn Độ-Miến Điện-Thái Lan, sang ba nước còn lại của lục địa Đông Nam Á là Lào, Cam Bốt và Việt Nam.

Trong bối cảnh cục diện địa chính trị châu Á đang biến động mạnh, với chính sách chưa rõ ràng của Hoa Kỳ tại khu vực này, “Chính sách Hành động hướng Đông”, tích cực siết chặt quan hệ với ASEAN của Ấn Độ rất được trông đợi như là một bảo đảm cho thế cân bằng địa chiến lược khu vực, đang đe dọa bị đảo lộn với đà lấn tới của Trung Cộng. Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng cảnh báo là New Delhi cần nỗ lực thực sự mới có thể biến các mục tiêu tốt đẹp thành hành động cụ thể.

Trọng Thành (RFI)