TT Joe Biden phát biểu tại một cuộc họp tại Tòa Bạch Ốc ngày 19/7/2023

Tin Reuters: Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden dường như không tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh với các nhà lãnh đạo khối ASEAN tại thủ đô Jakarta, Indonesia vào tháng tới, nhiều nguồn tin nói với Reuters, sự vắng mặt có thể đặt vấn đề về cam kết của Mỹ đối với một khu vực quan trọng mà Mỹ đẩy lùi sự bành trướng ảnh hưởng của Trung Cộng.

TT Biden dự kiến sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh G20 vào 2 ngày 9-10/09 tại thủ đô New Delhi, Ấn Độ. Ông cho biết hôm thứ Ba rằng ông dự định thăm một đối tác quan trọng ở Đông Nam Á đang nổi lên là Việt Nam “trong một thời gian ngắn” để nâng cấp quan hệ ngoại giao, nhưng sự vắng mặt của ông tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN từ ngày 4-7/09 là một nghi vấn đáng kể.

Một nguồn tin thân cận cho biết TT Biden sẽ không đến Jakarta, Indonesia, và một nguồn tin khác trích dẫn từ đại sứ của một thành viên khối ASEAN tại Washington nói rằng Indonesia đã được thông báo vào thứ Hai (7/08) rằng TT Biden sẽ không đến tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN tại Indonesia vào tháng 9 này. Các nguồn tin khác từ các quan chức Tòa Bạch Ốc còn cho biết rằng sự tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN tại Jakarta, Indonesia của TT Biden là “khó xảy ra”. Cả ba nguồn tin trên, có thể cho rằng TT Hoa Kỳ sẽ không tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN tại Indonesia năm nay.

Phát ngôn viên của Tòa Bạch Ốc đã không trả lời ngay lập tức về câu hỏi “TT Biden có tham dự Hội Nghị ASEAN hay không” mà trả lời ởm ờ là lịch trình của TT Biden đến châu Á không phải chính thức cho đến khi nó được công bố và có thể thay đổi.

Một số nhà ngoại giao ASEAN cho biết nếu TT Biden không hiện diện trong Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN sẽ là một sự thất vọng đáng kể, và nhấn mạnh rằng chính quyền Joe Biden không coi trọng tầm quan trọng quan hệ của Mỹ đối với khối ASEAN.

Cũng có nguồn tin cho biết Biden dự kiến sẽ cử Phó Tổng thống Kamala Harris thay thế ông. Phó tổng thống người Mỹ gốc Á đầu tiên tiến hành ngoại giao trong khu vực trước đây.

Thất vọng đối với khu vực ASEAN

TT Biden từng đã gây thất vọng với khu vực Đông Nam Á khi ông hủy bỏ chuyến thăm đầu tiên của tổng thống Mỹ tới Papua New Guinea vào tháng 5 vừa rồi và chuyến thăm dự kiến ​​sau đó tới Úc vì ông đang bận rộn thảo luận với các nhà lập pháp của Mỹ nhằm đạt được thỏa thuận để giải quyết việc khủng hoảng nợ trần của nước Mỹ.

Trong bài phát biểu trước sự kiện liên quan đến khối ASEAN ở Washington vào tối thứ Ba, phó cố vấn an ninh quốc gia của Biden, Jonathan Finer, đã ca ngợi mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và ASEAN và nói rằng ASEAN là trọng tâm chiến lược của chính quyền Hoa Kỳ hiện nay đối với khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.

Các nhà phân tích chính sách cho biết sự vắng mặt khác của Biden, người đã tham dự các cuộc họp của ASEAN ở Campuchia vào tháng 11, sẽ khiến lời phát biểu đó bị hoài nghi.

Murray Hiebert, một cộng tác viên cao cấp của chương trình Đông Nam Á tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế của Washington, cho biết: “Đây sẽ được coi là một sự thất vọng khác của khu vực ASEAN”.

Hiebert nói: “ASEAN rất thích thú rằng Washington dưới thời Biden đã tăng cường can dự với khu vực”.

“Đối với việc TT Biden bỏ qua Hội Nghị Thượng Đỉnh ASEAN khi ông ấy đang có chuyến công du châu Á để tham dự một Hội Nghị Thượng Đỉnh G20 ở thủ đô New Delhi của Ấn Độ, và có khả năng thực hiện chuyến thăm chính thức tới Việt Nam, sẽ khiến nhiều người trong khu vực đặt nghi vấn rằng liệu Hoa Kỳ có quay trở lại với tình trạng nửa vời trong khả năng gắn kết với khu vực hay không?”.

Ông Ted Osius, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, người đứng đầu Hội Đồng Kinh Doanh Hoa Kỳ-ASEAN, cho biết sẽ là nhiều thất vọng nếu Biden không thể đến Jakarta, mặc dù ông nhấn mạnh sự gia tăng “đáng kể” trong cam kết giữa chính phủ Hoa Kỳ với những chính phủ với ASEAN dưới thời lãnh đạo của một đảng viên Đảng Dân Chủ.

Các thành viên ASEAN không hài lòng khi người tiền nhiệm Đảng Cộng Hòa của Biden, Donald Trump, bỏ qua các hội nghị thượng đỉnh khu vực trong ba năm liên tiếp, điều mà các chuyên gia chính sách coi là điều kiện để Trung Cộng mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

Người tiền nhiệm của Trump, Barack Obama, đã tham dự mọi hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN và Đông Á từ năm 2011, ngoại trừ năm 2013, khi ông hủy bỏ do chính phủ bị đóng cửa tại quê nhà.

Tường trình bởi David Brunnstrom, Simon Lewis and Michael Martina in Washington and n Jakarta