Ngày 11/7, Hoa Kỳ kêu gọi Trung Cộng ngừng can thiệp vào các quyền tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, và chấm dứt “hành vi quấy rối thường xuyên” các tàu của các quốc gia có quyền hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của họ.

Tàu HD8 của Trung Quốc hoạt động trái phép tại bãi Tư Chính Việt Nam tháng 6/2023

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller đã đưa ra một tuyên bố vào đêm trước kỷ niệm 7 năm Tòa Trọng Tài Quốc Tế La Haye năm 2016 vô hiệu hóa các yêu sách chủ quyền tham vọng của Trung Cộng đối với các vùng biển tranh chấp.

Ông kêu gọi Bắc Kinh thực hiện các yêu sách hàng hải của mình theo luật pháp quốc tế như được chỉ định trong Công Ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 và chấm dứt sự can thiệp vào các quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực.

Theo tuyên bố, Hoa Kỳ cũng kêu gọi Trung Cộng ngừng vi phạm quyền chủ quyền của các quốc gia trong việc thăm dò, khai thác, bảo tồn và kiểm soát tài nguyên thiên nhiên dưới vùng biển thuộc EEZ của họ.

Ông Miller nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các đồng minh và đối tác để thúc đẩy một khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, hòa bình và tôn trọng luật pháp quốc tế.”

Hỗ trợ kêu gọi của Liên Minh Châu Âu

Phái đoàn của Liên Minh châu Âu và đại sứ quán của 16 nước thành viên EU tại Philippines cũng ra tuyên bố kêu gọi duy trì các quyền tự do trong vùng biển tranh chấp.

EU nhắc lại rằng, các cơ chế giải quyết tranh chấp theo UNCLOS góp phần duy trì trật tự quốc tế dựa trên pháp quyền và rất cần thiết để giải quyết các tranh chấp hàng hải.

“Phán quyết của Tòa Án Trọng Tài Quốc Tế La Haye là một cột mốc quan trọng, ràng buộc về mặt pháp lý đối với các bên tham gia các thủ tục tố tụng đó, và là cơ sở hữu ích để giải quyết tranh chấp giữa các bên một cách hòa bình”.

“EU ủng hộ việc kết thúc nhanh chóng các cuộc đàm phán nhằm hướng tới một Bộ quy tắc ứng xử hiệu quả giữa ASEAN và Trung Cộng, hoàn toàn tương thích với UNCLOS và cũng tôn trọng quyền của các bên thứ ba.”

Bắc Kinh tuyên bố phần lớn Biển Đông là lãnh thổ của mình theo “cái gọi là” đường chín đoạn. Tòa án La Haye ra phán quyết ủng hộ thưa kiện pháp lý do Philippines thực hiện vào năm 2016, mặc dù nó không được hoặc quá ít tác động đến sự tuân hành của Trung Cộng.

Việt Nam, Malaysia, Đài Loan và Brunei cũng có xung đột với Trung Cộng về các tuyên bố chủ quyền của họ ở Biển Đông.

Tuyên bố của Hoa Kỳ và EU được đưa ra sau các báo cáo về việc các tàu bảo vệ bờ biển của Philippines bị hai tàu Trung Cộng “theo dõi, quấy rối và cản trở” trong khi hỗ trợ một hoạt động hải quân ở bãi cạn Ayungin của Phillipine vào ngày 30/6.

Tranh chấp ở Biển Đông:

Ngày 9/7, Quân đội Philippines cũng báo cáo đã phát hiện 48 tàu đánh cá Trung Cộng xung quanh Bãi Đá Iroquois, phía nam Bãi Cỏ Rong – một rạng san hô giàu tài nguyên dầu khí nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines – và 5 tàu hải quân và cảnh sát biển Trung Cộng ở Bãi cạn Sabina.

Các đặc phái viên của Hoa Kỳ, Nhật Bản và Pháp trước đó đã bày tỏ sự lo ngại sau báo cáo của Philippines, nêu rõ rằng “các hành động đơn phương” của Trung Cộng ở vùng biển tranh chấp gây ra mối đe dọa đối với hòa bình và ổn định khu vực.

“Hành vi vô trách nhiệm của CHND Trung Hoa [Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa] ở Biển Đông đe dọa đến an ninh và các quyền hợp pháp của đồng minh hiệp ước của chúng ta, Philippines,” đặc phái viên Hoa Kỳ Mary Kay Carlson viết trên Twitter.

Philippines và Hoa Kỳ là đồng minh theo Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951, trong đó quy định rằng hai quốc gia sẽ bảo vệ lẫn nhau nếu một trong hai bên bị tấn công.

Trong một cuộc họp tại Manila hồi tháng 2, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã cam kết giúp hiện đại hóa quân đội Philippines và tăng cường khả năng tương tác giữa các lực lượng của họ.

Theo The Epoch Times