Hoa Kỳ tỏ vẻ thất vọng khi Trung Quốc quyết định hủy bỏ hoặc dời lại một số cuộc trao đổi quân sự giữa 2 nước, lấy lý do Hoa Kỳ có kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan. Tuy nhiên, các quan chức của Mỹ cho biết Trung Quốc vẫn chưa rút chân khỏi 2 cuộc đàm phán quan trọng, là đàm phán về hạt nhân của Iran và Bắc Triều Tiên. Từ trụ sở bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Thông Tín Viên David Gollust gửi về bài tường trình sau đây.

Các quan chức trong chính phủ Mỹ nói rằng quyết định của Trung Quốc giảm bớt các trao đổi quân sự vì lý do Mỹ có kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan, là chuyện đáng tiếc, nhưng họ nói rằng Bắc Kinh cho biết là họ vẫn giữ ý định tiếp tục tham gia các cuộc đàm phán hạt nhân liên quan đến Iran và Bắc Triều Tiên.

Trung Quốc phản ứng một cách giận dữ sau khi Hoa Kỳ loan báo bán cho Đài Loan hơn 6 tỉ đôla chiến cụ, trong đó có máy bay trực thăng tấn công Apache, tên lửa phòng không Patriot, và tên lửa chống tàu Harpoon.

Toàn bộ kế hoạch đã được điều đình từ nhiều năm qua, và được loan báo hôm thứ Sáu tuần trước. Kế hoạch sẽ được tiếp tục tiến hành nếu không có phản đối của Quốc Hội Mỹ trong vòng 30 ngày tới đây.

Hôm thứ Hai, Đại sứ Trung Quốc tại Washington ông Chu Văn Trọng đã gặp ông William Burns, Thứ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ đặc trách các vấn đề chính trị để đưa ra phản đối và cùng lúc thông báo cho phía Mỹ biết Trung Quốc sẽ hủy bỏ hoặc dời lại nhiều cuộc trao đổi quân sự đã lên lịch.

(Thứ trưởng ngoại giao Hoa kỳ

William Burns)

Tại buổi họp báo hôm thứ Ba, Phó Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Robert Wood nói rằng kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan phù hợp với chính sách lâu đời của Hoa Kỳ là cung cấp cho Đài Loan các loại vũ khí tự vệ.

Ông Wood nói: ”Thật là một quyết định đáng tiếc mà phía Trung Quốc đã chọn. Chúng tôi đã giải thích với họ rằng chuyện làm của chúng tôi rất phù hợp với Đạo luật mà Hoa Kỳ đang có về Đài Loan; về mặt bán vũ khí phòng thủ cho Đài Loan. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với Trung Quốc trong nhiều vấn đề mà đôi bên cùng có lợi ích.”

Đạo luật của Hoa Kỳ về Đài Loan có tên là luật Quan hệ với Đài Loan, được Quốc Hội phê chuẩn khi Hoa Kỳ thôi không công nhận Đài Loan trước Liên Hiệp Quốc để chuyển sang công nhận Bắc Kinh vào năm 1979. Luật này đưa ra cam kết của Hoa Kỳ là sẽ cung ứng cho Đài Loan đầy đủ phương tiện để tự vệ.

Một quan chức cao cấp của Mỹ nói với báo chí hôm thứ Ba rằng Hoa Kỳ đã nhiều lần tham khảo với Trung Quốc về vụ mua bán này, có nghĩa là đây không phải là chuyện bất ngờ đối với Bắc Kinh.

Quan chức này nói rằng mặc dù Bắc Kinh tỏ ý không hài lòng, họ cũng nói với Hoa Kỳ rằng họ vẫn tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ trong những vấn đề chiến lược quan trọng.

Các đề tài này gồm có cuộc đàm phán 6 bên về chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên do Trung Quốc bảo trợ, và cả 5 quốc gia thành viên thường trực cộng với nước Đức cùng tìm cách buộc Iran phải ngưng chương trình làm giàu uranium.

Tại trụ sở bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, ông Brian Whitman, Người phát ngôn của bộ này kể ra một số chương trình trao đổi quân sự mà Trung Quốc đòi hủy bỏ hoặc dời lại, trong đó có các chuyến du hành của sĩ quan cao cấp Trung Quốc và một cuộc diễn tập về cách giúp đỡ nhân đạo khi gặp thiên tai, dự kiến diễn ra vào cuối năm nay.

Người phát ngôn bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ còn nói rằng Hoa Kỳ thất vọng trước quyết định của Trung Quốc và hy vọng sau này sẽ lại có các cuộc trao đổi mà các nước châu Á xem như quan trọng cho sự thông cảm và hiểu biết trong khu vực.