Tòa Bạch Ốc cho biết, Tổng thống Mỹ Joe Biden tổ chức họp trực tiếp ở Washington với Thủ tướng Nhật Bản, Tổng thống Ấn Độ và Thủ tướng Úc hôm 24/9 để thảo luận “thúc đẩy sự tự do và mở cửa ở Ấn Độ – Thái Bình Dương”.

Cuộc họp mặt trực tiếp lần đầu tiên của 4 lãnh đạo thuộc nhóm Bộ Tứ Kim Cương (Quad) ở Washington vào ngày 24/9 được xem có ý nghĩa quan trọng đối với tầm ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á trong tương lai.

Cuộc họp của Bộ Tứ Kim Cương diễn ra vào thời điểm Mỹ đang có những thay đổi lớn trong chính sách tại châu Á. Như chính quyền của Tổng thống Biden đẩy mạnh ngoại giao với các đối tác trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương.

Nhật Bản thể hiện rõ sự lo ngại trước sức mạnh quân sự ngày càng lớn mạnh của Trung Cộng. Vào tuần trước, Úc đã gia nhập liên minh quân sự “lịch sử” mang tên AUKUS với Mỹ và Anh.

Theo sáng kiến AUKUS, các giới chức hải quân và chuyên gia kỹ thuật của Mỹ, Anh và Úc sẽ làm việc cùng nhau trong vòng 18 tháng để chuyển giao kỹ thuật công nghệ đóng tàu ngầm nguyên tử cho Úc “nhằm tăng cường năng lực răn đe đối với Trung Cộng ở dọc khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương”.

Cho tới nay chỉ có 6 nước sử dụng tàu ngầm nguyên tử trang bị vũ khí nguyên tử gồm Trung Cộng, Pháp, Ấn Độ, Nga, Mỹ và Anh. Nếu như dự án AUKUS thành công, Úc sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới sở hữu tàu ngầm nguyên tử, nhưng không trang bị vũ khí nguyên tử.

Nhà phân tích Malcolm Davis tại Viện Chính Sách Chiến Lược Úc nhận định, so với mục tiêu ban đầu đặt ra dưới thời cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush, Bộ Tứ Kim Cương chuyển từ “đối thoại kinh tế và chính trị mức độ thấp” sang đóng vai trò quan trọng ở châu Á – Thái Bình Dương.

Đài CNN trích lời ông Malcolm Davis nói rằng: “Dù Bộ Tứ hiện không phải là liên minh quân sự NATO ở châu Á, nhưng rõ ràng tổ chức này đang đi theo hướng tiếp cận an ninh tập thể”.

Ông Ben Scott tại Viện Lowy ở Sydney cho rằng, Bắc Kinh đang xem thỏa thuận AUKUS là bằng chứng cho thấy việc Washington đang tập trung vào sức mạnh quân sự ở châu Á.

Nhưng ông Scott lại nhấn mạnh, điều quan trọng với Mỹ hiện tại là sử dụng QUAD để tập trung vào các thỏa thuận “mang tính tích cực và toàn diện” ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nếu như Washington muốn có được phương thức hiệu quả đối phó với Trung Cộng.

ông Scott nhận định: “Nếu Mỹ muốn dành được thiện cảm ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, ưu tiên đầu tiên phải là vấn đề đại dịch virus Vũ Hán (COVID-19), thứ hai là sự ổn định lớn hơn về kinh tế và an ninh”.

Đối phó với Trung Cộng

Bộ Tứ được thành lập vào năm 2007. Nhưng trong 10 năm tổ chức này bị lơ lửng cho tới khi được cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi sinh năm 2017, giữa lúc Trung Cộng trỗi dậy cả về kinh tế và quân sự.

Môi trường ngoại giao ở châu Á đã thay đổi nhanh chóng kể từ năm 2017 và Bộ Tứ cũng theo tình hình để khẳng định vị thế của mình.

Vào tháng 4/2020, căng thẳng giữa Trung Cộng và Úc bùng nổ sau khi Thủ tướng Morrison kêu gọi cần có một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch virus Vũ Hán.  Sau đó, Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách hạn chế nhập khẩu các mặt hàng của Úc. Các chuyên gia cho việc Úc là 1 trong 3 thành viên của liên minh AUKUS sẽ có thể khiến quan hệ căng thẳng giữa Trung Cộng và Úc trở nên trầm trọng hơn.

Nhật Bản cũng đã hoan nghênh Mỹ mở rộng hoạt động ở khu vực. Các hoạt động của Trung Cộng ở gần quần đảo tranh chấp chủ quyền giữa Tokyo và Bắc Kinh là Senkaku/Điếu Ngư trên Biển Hoa Đông vào năm 2020 khiến Nhật Bản rất lo lắng.

Chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với CNN hồi tháng Chín, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Nobuo Kishi đã đưa ra tuyên bố bất ngờ rằng, Nhật Bản sẽ “kiên quyết bảo vệ lãnh thổ quốc gia trên biển Hoa Đông trước hành động của Trung Cộng”.

Theo bà Bonnie Glaser, Giám đốc Chương trình châu Á tại Viện German Marshall Fund ở Hoa Kỳ, Ấn Độ hiện là thành viên thận trọng nhất trong Bộ Tứ. Việc Bộ Tứ đối phó với Trung Cộng và quan hệ hợp tác quốc phòng giữa 4 thành viên sẽ có thể phụ thuộc vào thái độ của Ấn Độ, nước này trước đây thường chủ trương trung lập hơn là đứng bên nào giữa khối tư bản và cộng sản..

Bởi theo các chuyên gia, sau vụ đụng độ đẫm máu ở khu vực tranh chấp biên giới giữa Trung – Ấn vào tháng 6/2020 khiến 20 binh sĩ Ấn Độ và 4 lính Trung Cộng thiệt mạng, New Delhi dường như vẫn không sẵn lòng chọc giận Trung Cộng. Theo bài viết đăng trên tờ Journal of Indo-Pacific Affairs hồi đầu năm nay, bà Amrita Jash, nhà nghiên cứu tại Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Tranh Đất Liền ở New Delhi lại cho rằng Ấn Độ sẽ tiếp tục thân thiết hơn với quân đội Mỹ như tiến hành các cuộc tập trận quân sự tăng cường, mua bán vũ khí và chuyển giao kỹ thuật công nghệ.

Bà Jash nói thêm, một phần trong mối quan hệ hợp tác giữa Mỹ – Ấn là cải tiến kỹ thuật công nghệ theo dõi và định vị nhằm giúp Ấn Độ theo dõi sát được mọi hoạt động của quân đội Trung Cộng dọc biên giới tranh chấp trên dãy Hy Mã Lạp Sơn, cũng như xác định sự hiện diện tăng cường của Trung Cộng ở Ấn Độ Dương.

Nhờ qua cuộc chiến biên giới dưới chân núi Hy Mã Lạp Sơn mà Ấn Độ có thái độ thân Mỹ hơn. Điều này làm cho Ấn Độ ló lên lập trường thân Mỹ hơn truớc,  tuy vậy vẫn chưa xác quyết  lập trường chống Bắc Kinh như Nhật và Úc.

Bà Glaser nhấn mạnh, thái độ của Trung Cộng sẽ là yếu tố để Bộ Tứ quyết định hành động đối phó với Bắc Kinh.

Cuộc họp Bộ Tứ tại Washington DC không thảo luận sâu rộng đến đối đầu quân sự mà chú trọng đến những điểm dù không nêu đích danh China trong buổi họp, nhưng nội hàm đều chống lại các phá hoại của tham vọng Bắc Kinh như chống virus Vũ Hán, an ninh tin học, chống biến đổi khí hậu, và chống vi phạm luật lệ quốc tế trên diện rộng. Thiết nghĩ bốn lãnh vực trên là loại vũ khí mà Trung Cộng đang sử dụng để gây rối trên thế giới và đặc biệt nhắm đến các cường quốc dân chủ đứng đầu là Hoa Kỳ.

Mỹ tạo đồng mình rộng lớn để chống Bắc Kinh trên các lãnh vực, tuần trước Liên Minh AUKUS là một liên minh quân sự, tuần này lập Liên Minh Bộ Tứ để đối đấu với Trung Cộng trên những lĩnh vực khác.

Như vậy có đẩy lùi những tham vọng của Tập Cận Bình trong thế kỷ thứ 21 này không? Hoa Kỳ như đang học  ván bài của tổng thống Reagan cách đây 40 năm khi ông đánh ván bài tố lớn với Liên Xô về việc chạy đua vũ trang và không gian sau đó khối Cộng sản Liên Xô và Đông Âu sụp đổ. Nay hình như Mỹ đang dùng cộng lực của mình với Bộ Tam AUKUS, Bộ Tứ Kim Cương (MỸ-Nhật-Úc-Ấn) và các với các đồng minh châu Âu để thách thức  Trung Cộng sa lầy kinh tế, tài chánh đến lúc khánh kiệt tạo thành một cuộc khủng hoảng xã hội toàn diện  phải từ bỏ tham vọng của Bắc Kinh. Như vậy có thể giải thể Cộng Sản còn sót lại trên trái đất này.

Tổng Hợp https://vietquoc.org