Tập trận Vành đai Thái Bình Dương-RIMPAC là cuộc tập trận đa quốc gia, diễn ra hai năm một lần tại vùng biển quanh Hawai. Đây là cuộc tập trận trên biển lớn nhất thế giới, với sự tham gia của gần 30 nước. Cuộc tập trận RIMPAC năm nay dự trù diễn ra từ ngày 27/06 đến 02/08. Hải quân Trung Cộng đã từng tham gia cuộc tập trận này hai lần, vào năm 2014 và năm 2016.

Hoa Kỳ không mời Trung Cộng tham gia RIMPAC năm nay (2018) nữa với lý do chính thức là mức độ quân sự hóa Biển Đông của Trung Cộng đang tăng tốc, với mục tiêu ngày càng rõ nét là chống lại sự hiện diện quân sự của Mỹ tại vùng biển này. Việc khai triển các hỏa tiễn chống hạm và hỏa tiễn phòng không chính là nhắm vào các hoạt động do thám của quân đội Hoa Kỳ đối với hải quân Trung Cộng, đặc biệt là căn cứ tàu ngầm nguyên tử ở Hải Nam.

Còn về những oanh tạc cơ chiến lược H6-K mà Trung Cộng vừa cho đáp xuống đảo Phú Lâm, những máy bay này không chỉ có khả năng mang theo vũ khí hạt nhân, mà còn có thể mang theo các hỏa tiễn diệt hạm và hỏa tiễn hành trình tấn công trên đất liền.

Khi thông báo quyết định rút lại lời mời Trung Cộng tham gia tập trận RIMPAC, bộ Quốc Phòng Mỹ đã kêu gọi Bắc Kinh “dỡ bỏ ngay lập tức các hệ thống vũ khí và ngưng gia tăng quân sự hóa các thực thể đang tranh chấp trên Biển Đông”.

Nhưng theo nhận định của tờ South China Morning Post, Bắc Kinh đã có ý đồ kiểm soát toàn bộ Biển Đông từ cách đây một thập niên. Việc Hoa Kỳ hạ cấp độ trong quan hệ quân sự với Trung Cộng sẽ không buộc được Bắc Kinh làm theo lời kêu gọi của Washington. Không những thế, Trung Cộng sẽ lại lấy cớ bị loại khỏi tập trận RIMPAC để tăng cường phòng thủ ở Biển Đông, chẳng hạn như khai triển thường trực các chiến đấu cơ phản lực hoặc khai triển lực lượng thủy quân lục chiến đồn trú trên quần đảo Trường Sa.

Nếu như việc Mỹ rút lại lời mời Trung Cộng tham gia tập trận RIMPAC sẽ chẳng có ảnh hưởng gì đến chính sách của Bắc Kinh về Biển Đông, vậy thì có lý do nào khác khiến Washington ra quyết định như vậy?

Theo South China Morning Post, trong chuyện này, Hoa Kỳ làm giống như Trung Cộng, tức là gắn hợp tác quân sự với các hồ sơ khác trong quan hệ song phương. Mỗi lần Washington bán vũ khí cho Đài Loan, Bắc Kinh vẫn trả đũa bằng cách đình chỉ quan hệ quốc phòng với Hoa Kỳ. Nay Mỹ cũng gắn hồ sơ Biển Đông với quan hệ quân sự Mỹ-Trung. Nói cách khác, quân sự hóa Biển Đông có thể chỉ là cái cớ để Washington giảm bớt tầm mức của quan hệ quốc phòng với Bắc Kinh.

Quyết định của Mỹ, theo South China Morning Post, có thể tạo ra một tiền lệ trong quan hệ Mỹ-Trung. Nhưng hiện chưa rõ là sau việc rút lại lời mời Trung Cộng tham gia tập trận RIMPAC, Hoa Kỳ sẽ thi hành những biện pháp nào kế tiếp. Dầu sao thì vụ RIMPAC cho thấy quan hệ quân sự Mỹ-Trung không còn mang tính ổn định nữa, mà có thể trồi sụt bất cứ lúc nào.

Thanh Phương