Ngày 21/4, Bắc Hàn chính thức tuyên bố dừng tất cả các chương trình thử nghiệm vũ khí nguyên tử và hỏa tiễn đạn đạo. hành động này nhận được sự hoan nghênh của cả Mỹ và Nam Hàn, song nhiều khả năng hành động của Bình Nhưỡng ẩn chứa các dụng ý sâu xa.

Dừng thử nghiệm không đồng nghĩa từ bỏ vũ khí nguyên tử

“Chúng ta không cần thực hiện thêm bất kỳ cuộc thử nghiệm nguyên tử hay thử nghiệm hỏa tiễn đạn đạo tầm trung, tầm xa hoặc xuyên lục địa nữa”, nhà lãnh đạo Kim Jong-un phát biểu trong cuộc họp với đảng Lao động Trung ương Bắc Hàn. “Để bảo đảm minh bạch, điểm thử nguyên tử phía Bắc sẽ bị xóa bỏ”, ông nhắc tới cơ sở ở Punggye-ri và nhấn mạnh nó “đã hoàn thành sứ mệnh”.

Tuyên bố dừng các chương trình thử nghiệm vũ khí mới của chính quyền Bình Nhưỡng nhận được sự hoan nghênh của cả Mỹ và Nam Hàn – hai quốc gia quan trọng trong việc giải quyết vấn đề nguyên tử trên bán đảo Bắc Hàn.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, nếu xem xét kỹ lưỡng, bài phát biểu của ông Kim Jong-un chỉ là dừng các cuộc thử nghiệm mới.

Jeffrey Lewis, Giám đốc chương trình Chống phổ biến vũ khí Đông Á tại Viện nghiên cứu quốc tế Middlebury (MIIS), nhấn mạnh tuyên bố của ông Kim Jong-un không có nghĩa là Bắc Hàn sẽ xóa bỏ kho vũ khí nguyên tử mà nước này đã phát triển lâu nay hoặc Bắc Hàn sẽ dừng các vụ thử nguyên tử mãi mãi.

Khu thử nguyên tử vẫn còn đó và chính quyền Kim Jong-un có thể nối lại các vụ thử vào bất kỳ lúc nào. Nếu muốn khu thử này thực sự dừng hoạt động, Bắc Hàn phải lấp đầy các đường hầm tại đây.

Thậm chí, thông báo sau phiên họp của đảng Lao động Bắc Hàn cho biết nước này đã thành công trong việc thu nhỏ đầu đạn nguyên tử gắn trên hỏa tiễn.

Theo chuyên gia Lewis, đây không phải lần đầu tiên Bắc Hàn tuyên bố dừng chương trình nguyên tử. Bình Nhưỡng từng hoãn các vụ thử hỏa tiễn trong giai đoạn từ năm 1999-2006. Các nhà máy nguyên tử sản xuất plutonium, nguyên liệu chế tạo vũ khí nguyên tử, cũng từng được đóng cửa và sau đó tái khởi động lại.

Bắc Hàn đang chuyển từ “thử nghiệm” sang “chế tạo” hàng loạt

Dừng các cuộc thử nghiệm cũng có thể đồng nghĩa với việc nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã hài lòng với sự phát triển của chương trình nguyên tử và hỏa tiễn đạn đạo của nước này, bởi thử nghiệm chỉ là bước đi chắc chắn bảo đảm các thiết kế mới hoạt động tốt như kỳ vọng.

Chuyên gia về nguyên tử Ankit Panda cũng nhận định tuyên bố mới không liên quan nhiều tới mục tiêu ngoại giao. Thực tế, nó chỉ nhằm khẳng định rằng Bắc Hàn đã “thỏa mãn” với năng lực nguyên tử của mình, vậy nên “không cần tiếp tục tiến hành thêm các vụ thử nghiệm khác”.

Chuyên gia Lewis cho rằng chương trình vũ khí của Bắc Hàn có thể đã chuyển từ giai đoạn “thử nghiệm” sang “chế tạo”. “Họ đang tích trữ các vũ khí và hỏa tiễn. Họ đã hoàn tất việc thử nghiệm rồi”, Lewis nhận định.

Tuyên bố mới là quân bài mặc cả trên bàn đàm phán

hành động mới nhất của Bắc Hàn diễn ra chỉ ít ngày trước hội nghị thượng đỉnh liên Triều sẽ được tổ chức vào ngày 27/4 tới tại khu phi quân sự ngăn cách hai miền. Đồng thời, cũng chỉ còn vài tháng trước khi cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un diễn ra.

Bình luận viên Choe Sang-hun từ New York Times nhận định tuyên bố dừng thử nguyên tử, hỏa tiễn của ông Kim Jong-un rất có thể là một bước đi chiến thuật, hướng đến mục tiêu đưa Mỹ vào thế yếu hơn trong các cuộc thảo luận sắp tới về kho vũ khí nguyên tử Bắc Hàn.

“Đây là một tuyên bố được tính toán kỹ lưỡng của Bắc Hàn. Bình Nhưỡng không đề cập tới việc phi nguyên tử hóa, nhưng vẫn để ngỏ cánh cửa đối thoại bằng cách tuyên bố dừng các vụ thử nguyên tử và hỏa tiễn”, Yonhap dẫn lời Shin Beom-chul, nghiên cứu viên cấp cao tại Viện nghiên cứu chính sách Asan, nhận định.

“Thông điệp của Bắc Hàn không cho thấy họ đã sẵn sàng từ bỏ vũ khí nguyên tử”, Benjamin Silberstein, nhà nghiên cứu về Bắc Hàn tại Đại học Pennsylvania, Mỹ, nhận xét. “Trái lại, ngôn từ trong thông điệp rõ ràng nhằm thể hiện sức mạnh và sự tự tin”.

Mặc dù có nhiều hoài nghi về ẩn ý sau tuyên bố mới nhất của nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un, hành động này vẫn nhận được nhiều hoan nghênh từ các quốc gia trên thế giới.

Tổng thống Trump viết trên Twitter ngay sau khi thông báo được phát đi: “Bắc Hàn đã đồng ý dừng mọi cuộc thử nguyên tử và đóng cửa một bãi thử nguyên tử lớn. Đây là một tin rất tốt lành với Bắc Hàn và với thế giới – tiến bộ lớn! Kỳ vọng về cuộc gặp thượng đỉnh của chúng ta”.

Thông cáo phát đi từ Văn phòng Tổng thống Nam Hàn cho rằng quyết định đóng cửa bãi thử nguyên tử của Bắc Hàn và việc nước này ngừng các vụ thử hỏa tiễn là một “tiến bộ có ý nghĩa” với tiến trình phi nguyên tử hóa trên bán đảo Bắc Hàn.

“Điều này cũng sẽ góp phần tạo ra môi trường rất tích cực cho sự thành công của hội nghị thượng đỉnh liên Triều và hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều tới đây”, Hãng tin Reuters dẫn lời người phát ngôn Văn phòng Tổng thống Nam Hàn, ông Yoon Young Chan.

Nguyên Linh