Kể từ khi chính thức bước vào Tòa Bạch Ốc hôm 21/1/2017, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã nỗ lực không ngừng nghỉ để thực hiện lời hứa “làm nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Từ một người không có kinh nghiệm chính trị, ông đã làm được gì sau 12 tháng qua so với các đời TT tiền nhiệm ?

Kinh tế Mỹ trong hai quý cuối năm đã có mức tăng trưởng trên 3%, sức sản xuất được giải tỏa với hàng loạt các chính sách ưu đãi cho các công ty. Vị thế của nước Mỹ trên chính trường quốc tế đã mạnh mẽ trở lại với những quyết định quyết đoán của chính phủ Trump như về vấn đề biến đổi khí hậu, hiệp định thương mại đa phương, chủ nghĩa khủng bố, đàn áp dân chủ, chương trình nguyên tử Bắc Hàn và Iran, và vấn đề Jerusalem.

Đây là 10 vấn đề quan trọng mà Tòa Bạch Ốc đã làm được trong năm 2017:

1) Đưa thẩm phán bảo thủ Neil Gorsuch vào Tối Cao Pháp Viện

Đề cử một người vào Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ là một quyền lợi và vinh dự hiếm khi xuất hiện trong một nhiệm kỳ Tổng thống bởi vì do quy định tất cả 9 Thẩm Phán Tối Cao của Mỹ đều làm việc suốt đời. Tổng thống Mỹ chỉ được đề cử một người mới nếu có một vị qua đời hoặc tự từ chức vì lý do đặc biệt. Tổng thống Barack Obama đã thất bại trong khi cố gắng đưa một thẩm phán theo đường lối cấp tiến vào vị trí này. Ông Trump, với sự hỗ trợ của Quốc Hội đa số Đảng Cộng hòa, đã thành công.

Việc này bảo đảm cán cân quyền lực trong cán cân quyền lực cao nhất ngành tư pháp Hoa Kỳ với tỷ số 5/4 nghiêng về những người bảo thủ theo đường lối của Đảng Cộng hòa. Với quy chế làm việc suốt đời, các chính sách bảo thủ của Đảng Cộng hòa sẽ thuận lợi hơn nhiều trong tương lai lâu dài khi ông Chánh Án Tối Cao Pháp Viện Gorsuch còn rất trẻ, chỉ mới 50 tuổi.

2) Thực hiện chính phủ giới hạn, ủng hộ tinh thần tư bản chủ nghĩa

Chính phủ giới hạn là một nguyên tắc quản lý của phe bảo thủ tại Hoa Kỳ, những người tin rằng chính phủ càng ít can thiệp vào cuộc sống của người dân thì xã hội càng phong phú và càng phát triển mạnh mẽ. Theo nguyên tắc này, ông Trump đã:

– Đưa ra quy định để chính phủ ra thêm một quy định hay luật lệ mới, 2 quy định cũ phải bị xóa bỏ;

– Hủy hàng trăm quy định hành pháp dưới thời TT Barack Obama, đặc biệt là các giới hạn về môi trường khiến các ngành xây dựng và khoan dầu của Mỹ bị đình trệ;

– Giảm 110  nhân viên phục vụ tại Tòa Bạch Ốc so với thời Obama, tiết kiệm 22 triệu Đôla cho  ngân sách 2017;

– Cắt giảm hàng chục ngàn công chức liên bang;

– Cấm công chức nhà nước nghỉ hưu trở thành người vận động hành lang trong một thời gian nhất định;

– Giới doanh nghiệp đặc biệt khích lệ trong một năm ông Trump làm Tổng thống. Tinh thần lạc quan đối với nền kinh tế đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ tăng vọt, tỷ lệ thất nghiệp giảm và các dòng vốn nước ngoài liên tục cam kết sẽ đầu tư vào nước Mỹ sau những chuyến công du của TT Trump.

3) Khôi phục quân đội, củng cố trật tự trong nước

– Thông qua ngân sách Quốc Phòng kỷ lục 700 tỷ USD cho năm 2018;

– Cam kết xây dựng quân đội Hoa Kỳ bảo đảm vị thế vững mạnh nhất thế giới và thực hiện “hòa bình thông qua sức mạnh”;

– Đưa ra mục tiêu quân Mỹ phải mạnh tới mức “không bao giờ phải sử dụng đến nó”;

– Liên tục khẳng định sự ủng hộ đối với quân đội, tiến hành cải cách luật để chăm sóc cựu chiến binh tốt hơn;

– Thị uy với Iran, Bắc Hàn, Nga và Trung Cộng; khôi phục sự tôn trọng đối với quân đội Mỹ ở nước ngoài, vốn bị tổn hại nghiêm trọng dưới thời TT Obama;

– Siết chặt các quy định về nhập cư làm giảm 70% số lượng người vượt biên trái phép vào Mỹ so với năm 2016. Lực lượng tuần tra biên giới thực hiện hơn 300.000 vụ bắt giữ khắp cả nước và trục xuất hơn 200.000 người nhập cư trái phép tại Hoa Kỳ;

– Ký luật hành pháp để thúc đẩy việc xây bức tường biên giới với Mexico. Quốc Hội đã thông qua ngân sách đầu tiên trị giá 1 tỷ USD để xây tường và các khuôn mẫu của bức tường đã được dựng xong.

4) Định hình lại chính sách ngoại thương và ngoại giao của Hoa Kỳ

– Thực hiện và quảng bá chính sách “Nước Mỹ Trên Hết”, bảo vệ lợi ích Mỹ, doanh nghiệp Mỹ, đưa vốn và việc làm trở lại nước Mỹ;

– Tuyên bố sẽ đánh thuế nặng các nước cạnh tranh không công bằng với Mỹ trong tất cả các chuyến công du nước ngoài;

– Rút khỏi hàng loạt các tổ chức đa phương giúp đã các nước khác trục lợi từ người dân Mỹ, chẳng hạn TPP, thỏa thuận khí hậu Paris; yêu cầu đàm phán lại NAFTA; WTO…

– Khẳng định Mỹ sẽ chú trọng vào hiệp định song phương, công bằng, đôi bên cùng có lợi;

– Yêu cầu các nước đồng minh trong khối NATO chi thêm tiền cho quốc phòng để công bằng với Mỹ;

– Ra lệnh cho Đại diện thương mại Mỹ tổ chức điều tra về việc Trung Cộng vi phạm sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại.

– Áp thuế chống bán phá giá và trợ cấp thương mại với mặt hàng nhôm của Trung Cộng.

– Tuyên bố Mỹ không đồng ý công nhận Trung Cộng là nền kinh tế thị trường. Đây là lần đầu tiên Hoa Kỳ tuyên bố công khai quan điểm của mình vệ thực trạng mô hình kinh tế của chế độ Bắc Kinh.

5) Tiêu diệt Nhà nước Hồi giáo IS

– Ngay từ khi nhậm chức, ông Trump đã trao quyền cho các tướng lĩnh quân đội Mỹ chủ động tăng cường quân đội và vũ khí để quyết tâm tiêu diệt IS tại Iraq và Syria.

– Vào tháng 10, Giám đốc CIA Mike Pompeo đã nói rằng cuộc chiến chống IS trong 8 tháng đã đem lại kết quả vượt trội hơn hẳn 8 năm dưới thời chính quyền TT Barack Obama.

– Vào 3/11, chính phủ Syria tuyên bố đánh bật IS ở thành trì cuối cùng của nhóm phiến quân này tại Syria là Deir ez-Zor.

– Ngày 17/11, quân đội Iraq tuyên bố chiếm lại toàn bộ Rawa – thành phố cuối cùng mà IS chiếm đóng tại Iraq.

– Ngày 9/12, Thủ tướng Iraq Haider Al-Abadi chính thức tuyên bố cuộc chiến 3 năm với IS đã kết thúc và thành công.

6) Công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel

– Ngày 6/12, Tổng thống Trump tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và khởi động tiến trình chuyển Đại Sứ Quán Mỹ tại Israel từ Tel Aviv về thành phố thánh Jerusalem. Quyết định này phản ánh mong muốn của người Mỹ thể hiện trong Đạo Luật Sứ quán Jerusalam được Quốc hội Mỹ thông qua từ năm 1995, tuy nhiên các đời Tổng thống Clinton, Bush và Obama đều không dám thực hiện được, luôn luôn trì hoãn từ năm này sang năm khác.

7) Điều chỉnh chính sách với Cuba cộng sản

– Ngày 16/6 tại Little Havana, bang Miami, ông Trump đã tuyên bố đảo ngược một phần chính sách của Mỹ đối với Cuba của cựu Tổng thống Obama, trong đó có hạn chế người Mỹ tới Cuba kiềm chế giao dịch kinh doanh của Mỹ với các doanh nghiệp thuộc quân đội của quốc đảo Caribe;

– Ông Trump cũng cam kết rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ sẽ không được dỡ bỏ cho đến khi Cuba thả vô điều kiện các tù nhân chính trị và tổ chức bầu cử tự do;

– Ngày 8/11, chính phủ Hoa Kỳ một lần nữa công bố việc tăng cường các biện pháp trừng phạt chống lại Cuba và các nhà chức trách Cuba, trong đó có các hạn chế thương mại và tài chính, cũng như việc công dân Mỹ đi du lịch tới Cuba đòi hỏi thủ tục phức tạp hơn.

8) Xem xét lại thỏa thuận nguyên tử Iran

– Ngày 13/10, Tổng thống Trump đã từ chối xác nhận Iran tuân thủ thỏa thuận nguyên tử 2015, đe dọa có thể kết liễu thỏa thuận này và gia tăng trừng phạt lên nước Cộng Hòa Hồi Giáo Iran.

– Ông Trump tố cáo Iran không đáp ứng thỏa thuận nguyên tử và cho biết mục tiêu của ông là phải làm sao bảo đảm Tehran không bao giờ sở hữu được vũ khí nguyên tử.

– Cơ quan lập pháp Mỹ sẽ phải quyết định liệu có viết lại thỏa thuận theo ‎ý của ông Trump, và ông Trump đã tuyên bố sẽ hủy luôn thỏa thuận với Iran nếu yêu cầu của ông bị khước từ.

9) Công bố chiến lược an ninh quốc gia mới

– Ngày 18/12, Tổng thống Trump tuyên bố chiến lược an ninh quốc gia mới của mình trong đó ông phác thảo các mục tiêu về hiện đại hóa quân sự, phát triển kinh tế và các đối thủ mà nước Mỹ sẽ phải đối mặt.

– Trong chiến lược này chính quyền Hoa Kỳ chỉ rõ Nga và Trung Cộng những “cường quốc địch thủ” và “cường quốc theo chủ nghĩa xét lại” – những quốc gia muốn định hình thế giới theo cách đối chọi với các giá trị và lợi ích của Hoa Kỳ.

– Điểm khác biệt của chiến lược an ninh quốc gia mới này với chiến lược của các chính phủ trước đó là chiến lược này làm nổi bật các vấn đề thương mại và kinh tế. Ông Trump nhấn mạnh an ninh kinh tế chính là an ninh quốc gia.

– “Chiến lược an ninh quốc gia là một loạt các biện pháp kinh tế đối với Trung Cộng”, cựu quan chức chính quyền Bush là Michael Allen cho biết, “Đây là phiến đá Rosetta chính trị ăn khớp với chủ đề tranh cử của Trump”.

10) Thông qua Luật giảm thuế

– Ngày 20/12 cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua Dự luật việc làm và cắt giảm thuế. Đây sẽ là chiến thắng pháp lý đầu tiên và quan trọng nhất của ông Trump trong năm 2017.

– Ngày 21/12, Tổng thống Trump đã tổ chức buổi tiệc chúc mừng tại Tòa Bạch Ốc. Giảm thuế để thúc đẩy kinh tế và gia tăng việc làm là một trong những trụ cột quan trọng nhất trong chiến dịch tranh cử của ông.

– Luật mới sẽ giảm thuế lợi nhuận của doanh nghiệp Mỹ từ 35% xuống 21% đồng thời giảm các loại thuế cá nhân. Các nội dung chính khác của luật thuế gồm: Giảm thuế thừa kế; Mở rộng tín dụng thuế cho gia đình có trẻ em; Giảm thuế đánh lên lợi nhuận ở nước ngoài.

– Ngoài ra luật mới còn có điều khoản cho phép khoan dầu ở Khu Bảo Tồn Quốc gia Bắc Cực tại Alaska và bỏ điều khoản phạt thuế đối với công dân Mỹ không mua bảo hiểm theo quy định của ObamaCare trước đây.

– Kỳ vọng về luật giảm thuế và việc nó trở thành sự thật đã kích thích tinh thần lạc quan của người tiêu dùng và doanh nghiệp khắp nước Mỹ. Thị trường chứng khoán ở mức cao nhất trong lịch sử. Nhiều doanh nghiệp Mỹ đã thông báo tăng lương tối thiểu và tăng thưởng, cũng như tăng tiền tái đầu tư sản xuất trong nước sau khi có tin luật thuế được thông qua.

TB