Cựu Giám đốc FBI James Comey tại cuộc điều trần ở Quốc hội 8/6/17

Tin báo chí Mỹ chạy những hàng tít lớn: James Comey điều trần là địa chấn chính trị ở Washington. Trước Thượng Viện Hoa Kỳ cựu giám đốc FBI nói rằng: “Chính quyền Trump gian dối, bôi nhọ tôi”. 

Lời khai chứng của Cựu giám đốc FBI James Comey nói rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trông đợi sự trung thành và hy vọng ông Comey sẽ chấm dứt cuộc điều tra nhắm vào một cựu trợ lý hàng đầu có thể củng cố cáo buộc ông Trump đã cản trở công lý, theo nhận định của một số chuyên gia pháp lý.

Một số nhà phân tích nói rằng những cáo buộc như vậy có thể được dùng làm cơ sở cho các thủ tục luận tội. Tuy nhiên, bất kỳ diễn tiến nào như vậy sẽ vấp phải một trở ngại lớn vì sẽ cần phải có sự chấp thuận của Hạ viện Hoa Kỳ, hiện đang được kiểm soát bởi các nghị sĩ Cộng hòa đồng đảng với ông Trump.

Còn những chuyện gia đánh giá những lời chứng của ông Comey như thế nào?  

Theo lời khai chứng viết được đăng trên website của Ủy ban Tình báo Thượng viện hôm thứ Tư, ông Comey cho biết ông Trump đã nói với ông trong một cuộc trò chuyện chỉ có hai người vào ngày 14 tháng 2 rằng cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn là một “người tốt” và hy vọng ông Comey có thể “thấy thuận tiện” để chấm dứt cuộc điều tra nhắm vào mối quan hệ giữa ông Flynn và Nga.

Ông Trump một ngày trước đã sa thải ông Flynn trong vụ tranh cãi liên quan tới những lần tiếp xúc giữa vị tướng hồi hưu này và đại sứ Nga tại Mỹ.

Tường thuật của ông Comey, được công bố trước khi ông xuất hiện trước Ủy ban hôm thứ Năm, có thể cho thấy ông Trump dự định cản trở cuộc điều tra nhắm vào ông Flynn, theo lời giáo sư luật hiến pháp Michael Gerhardt tại Trường Luật Đại học North Carolina.

“Cuộc thảo luận rõ ràng về sự trung thành là điều đáng lo ngại,” và có thể khơi lên những đồn đoán rằng “tổng thống đang cố gắng gây áp lực hoặc ít nhất gây ảnh hưởng lên cuộc điều tra liên quan tới Nga,” ông Gerhardt nói.

Ông Comey, người bị ông Trump sa thải vào ngày 9 tháng 5, khi đó đang dẫn dắt cuộc điều tra của FBI nhắm vào ông Flynn về những cáo buộc về những mối liên hệ giữa Nga và chiến dịch vận động tranh cử của Tổng thống Trump vào năm 2016. Moscow và ông Trump phủ nhận bất cứ sự thông đồng nào.

Luật sư của ông Trump, Marc Kasowitz, không ngay lập tức trả lời câu hỏi của Reuters về việc liệu lời khai chứng của ông Comey có củng cố lập luận cản trở công lý hay không. Nhưng ông nói trong một thông cáo rằng ông Trump đã cảm thấy “được chứng minh là đúng” bằng lời khẳng định của Comey rằng ông không bị điều tra trong bất kỳ cuộc điều tra nào của Nga.

Để tạo cơ sở cho vụ án cản trở công lý mang tính hình sự, luật liên bang buộc công tố viên phải chỉ ra rằng một người đã hành động với ý định “gian dối.” Bất kể là liệu người đó có thành công trong việc cản trở cuộc điều tra hay không.

Dù tổng thống tại nhiệm khó có khả năng bị truy tố hình sự, cản trở công lý có thể là cơ sở để luận tội.

Bruce Green, giáo sư tại Trường Luật Đại học Fordham, cho biết sẽ rất khó để cho thấy ông Trump có ý định cản trở cuộc điều tra ông Flynn. Ông nói ông Trump có thể nói rằng ông chỉ đơn thuần nói tốt cho ông Flynn và bày tỏ lo ngại về việc cuộc điều tra đang can thiệp ra sao vào khả năng điều hành của ông Trump trong cương vị tổng thống.

Alan Dershowitz, giáo sư danh dự tại Trường Luật Harvard và luật sư bào chữa nổi tiếng, nói thêm rằng những phát biểu của ông Trump với ông Comey là “những phát biểu không rõ ràng” và “thậm chí khó có thể nói là cản trở công lý.”

Tuy nhiên các chuyên gia pháp lý khác nói rằng những chi tiết xung quanh cuộc trò chuyện ngày 14 tháng 2 có thể cho thấy rằng ông Trump có ý định can thiệp vào cuộc điều tra ông Flynn.

Theo ông Comey, ông Trump đã yêu cầu các cố vấn thân cận, bao gồm cả Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions và con rể Jared Kushner rằng, rời khỏi phòng để ông có thể nói chuyện riêng với ông Comey.

“Yêu cầu những người khác rời phòng có thể gợi ý rằng Tổng thống biết có điều gì đó không đúng về điều mà ông ấy đang làm,” Andrew Wright, giáo sư luật hiến pháp của Trường Luật Savannah, nói.

Ông Wright nói rằng có những chi tiết gây tổn hại khác trong lời khai chứng của ông Comey, bao gồm việc ông Comey không ghi chép lại các cuộc nói chuyện của ông với cựu Tổng thống Barack Obama nhưng “cảm thấy buộc” phải làm như vậy sau cuộc trò chuyện đầu tiên của ông với ông Trump.

Lời khai chứng của ông Comey “gây thiệt hại tối đa” cho ông Trump, theo lời ông Wright.

Ông Gerhardt đồng lời khai chứng này là một cú giáng nhắm vào ông Trump, nói rằng: “Một số người không trước đây không lo ngại bây giờ nên lo ngại.”